Salm 23:1-6

CIM Zarhpi Ni Caan Hmannak (10th October, 2010)

Bawi Khrih ah Zumtu Nu le Pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu nan dihlak cung cio ah a thar in hmun tthan ko seh. Chin Internet Ministry hmang in online in Pathian biaktti nak le thawngtthabia ihrawmnak ah aa telmi dihlak Lomhnak he nan kut kan in tlaih hna. Chungtel thar nan dihlak in kan in don hna. CIM cu zarhtin te Pathianbia ihrawmnak hmun asi. Bawipa bia le hla hna ah aa lawm cio mi kan si khawh chin nak lai, thazaangthar laa lengmang hna usih.

Baibal relnak:

Psalm 27:1 "Bawipa cu ka ceunak le ka khamhnak a si; ahohmanh ka ttih hna lai lo. Bawipa cu a ka hupphengtu rahruang a si, ka thin a phang lai lo."

Thlacam cahnak:

• Ram le miphun caah rianttuantu hruaitu hna caah
• Thawngtthabia chimnak in ramkip ah rian a ttuan lio mi kan Saya te hna caah
• Malaysia ah nitin te thinphang in a um mi kan unau hna caah
• Missionary te, Pastor te le Khrihfa upa hna le hruaitu hna caah
• Ngaihchiatnak, damlonak le harsatnak a tong lio mi kan hawikom hna caah

Nihin thawngthabia a kan chimtu cu Zumhnak lei ah siseh, CIM zong ah Advisory Board chungtel zong asi mi kan Pa, Rev. James Tin Kung, Perth, Western Australia i a um mi kan miphun hna sinah Pastor a ttuan lio mi asi. Cawnnak lei ah Falam ZTC in B.Th, Insein MIT in B.D, Hong Kong in M.Th hna a awng. 1990 ah Mie Peng ah Youth pastor le Hniarlawn ah pastor, 1994 in 2008 tiang LBC, Yangon ah pastor, 2008 in a tu tiang Western Australia Chin Christian Fellowship ah pastor a tuan lio mi a si. A nupi Iang Tin Par he fapa pahnih Thawng Hnin Thang le Van Dawt Kung an ngeih hna. Nihin thawngtthabia kan iruahmi kan dihlak caah, Bawipa nih thlachuahnak kan pek piak ko seh. Lawmhnak nganpi kan nei.

(Rev. James Tin Kung)

Thawngtthabia kan ihrawm hna hlan ah Kal pi ko seh, Mai Far Men Par sak mi Pathian thangtthatnak hla ngai ta hna u sih. A cung a sennak te khi hmet law hla ngaihkhawh a si. Youtube hmankhawhlo nak hmun na um ah cun, hla na ngai lo lai lo).

Rev. James Tin Kung:

Baibal: Salm 23: 1-6

Biahmaitthi: Salm 23 hi Israel siangpahrang David nih a phan tiah ruah a si. David cu tuukhal sinak in siangpahrang sinak tiang a phanmi a si. Tuukhal a si bal caah tuukhal le tuu an ipehtlaih ning a hngal tuk mi a si. A ngakchiat lio in siangpahrang a si tiang a nunnak ah lawmhnak le ngaihchiatnak aa thleng lengmang mi a si. Tuukhal nih a tuu caah ramno a kawlnak le dinti a kawlnak vialte, a ral kut chungin a zohkhenhnak vialte a hngaltu a si. Tuu bantukin a nunnak hi a hmuh i Pathian cu tuukhal in a hmuh. Tuukhal le tuu an ipehtlaihnak bantukin Pathian he an ipehtlaihnak kha hi hla ahhin a chuan. Salm 23 in kan Lai miphun tuanbia hi thlalang ibih hna hmanh usih.

Matthai 5:4 ah, “A tap a hrammi cu lunglawmmi nan va si dah!” tiah a ti. Hi Baibal bia hi zoh tikah aa kalhmi bia a lo. Tap na lak le hram na lak i lunglawmmi si cu a si kho lo ding mi ko a lo. “Ngaihchiatnak kan tonmi hi zeitindah lawmhnak ah a can khawh? Sunghnak kan tonmi hi zeitindah miaknak ah a can khawh i harnak hi zeitindah lawmhnak a si khawh” ti kha kan zoh hna lai.

Harnak chungah Laimi: 1988 kum ah Kawlram ah siangngakchia nih Cozah uktu hna duh lonak an rak tuah. Falam ah Baibal sianginn ka kai lio a si. Cozah duh lonak cu kan rak langhter ngam lo nain sianginn cu kan rak khar ve. Ramchung ah buainak tampi a chuak i ralkap nih uknak le nawlngeihnak an lak. Miphun le ram a dawmi kan hawile tampi cu kan ram an chuahtak. Tangkua tanghra sianginn ka kai hawi mi tampi cu Cozah dohnak an tuah i Democracy uknak hmuh nakding ah an nunnak an ipe. Nu pakhat lawng khual a tlawn ngamnak Lairam cu khuabawi tlangpi hmanh tuan ngam lonak ram ah a cang. Khrihfa zumhnak lei in Biakinn sak khawh lonak le vailam tung phurnak tiang kan tong. Ralkap umnak inn sakter le thil phorhter caan a phan. Ralkap pawl nih khuate lei ah innzuat satil le arva duh paoh in tlaihnak le tlonlennak a chuak. Khuate khuabawi tlaihkhih le thongthlak le hremnak a hung um. Ramchung le khuachung ah thlangam lo in minung tampi tlik le zaam caan a phan. India lei ah, Malaysia lei ah zaam caan a phan.

Aa thleng Laimi tuanbia: Kan miphun tuanbia hi cuan cio hmanh u! Harnak le ngaihchiatnak kan tonmi cu lunglawmhnak ah a cang than. Thlapa cung a kaimi hna miphun umnak America ram kan phan, vawleicung ramtha thimmi lakah aa telmi ram thatha kan hung phan. America ram Indianapolis khua pakhat hmanh ah Laimi thong ruk leng an um cang. Australia ram Melbourne khua hmanh ah thong thum deng Laimi kan um cang. Western Australia ram Perth khua chung hmanh ah CCF minung 500 leng kan um cang. Kan Lairam ah harnak le taamnak cu ram tha phaknak caantha ah kan Pathian nih a kan thlenpiak.

Kan Lai miphun tuanbia kan cuanh a si ahcun kan Pathian hi kan caah tuukhal tha a si hrim ko. Khan thong tampi in thawngthabia a phuangtu hna American miphun pawl cu kan Kawlram an hung phak tikah sul le lam zong a um theng lonak Lairam ah an hung kai i Lai miphun cu an kan kawl. Kawlram chungah Division le State 14 a ummi lakah Laimi theng cu an hun kan thim ve. Kan sin ah khamhnak thawngthabia cu a phan. Kan tohmi vawlei in suingun le lungvar chuak hlah hmanhsehlaw, kan minung kha lungvar ah a kan ser.

Salm catialtu nih, “An hmun cio te ah na chiahmi hna arfi le thlapa lakah minung menmen a simi cu zeitinhen na hnakkar te ah na tenh khawh e,“ a ti (Salm 8) bantukin kan nakin mifim le santlai tampi lakah Laimi hi missionary pawl hmang in Pathian nih a hnakkar ah a kan tenh.

Hlan ah cun Kachin ram le Shan ram kan rak hngar tuk hna. Zeicahtiah an vawlei in suingun le lungvar man sung tampi a chuak. Asinain Kachin le Shan pawl cu an mino pawl an nun a rawk tuk cang, Ritsi le bing te hna nih an mino nun a hrawh tuk cang. Nihin ah cun cu miphun hna nih an kan hngar ve cang. Zeicahtiah Lairam sui le ngun cu minung an si an ti.

Kan Lai miphun hi kan van a tha tuk. Rili ral in thawngthabia phuangtu hna nih kanmah Laimi theng te hi Kawlram miphun tampi hna lakah an kan fuh i thawngthabia an ka chimh. Sui le ngun le lungvar mansung nakin a man a sung deuhmi thawngthabia an kan phorh. Vawlei chawva le rumnak in Kawlram chungah sifak bik miphun si hmanh usihlaw Thlarau lei in Pathian miphun kan si. Salm 33:12: Salm catialtu nih, “An Pathian ah Bawipa a simi miphun cu lunglawmmi miphun an si, Bawipa nih a mi ah a thimmi hna cu lunglawmmi an si,”a timi cu kan miphun tuanbia ah a tling ve. Pathian bia nih, “A tap a hrammi hna cu mi lunglawm an si,”a timi cu kan Lai miphun tuanbia ahhin a tling ve. Kan si a fak nain Bawipa nih a thimmi miphun kan si caah lunglawmmi miphun kan si.

Kan ramchung ah harnak kan tonmi cu thluachuahnak ah a cang. Kan hngalh bal lomi hna cuar rang pawl cu Pathian nih a kut ah a hman hna. Harnak kan tonnak hmun ah an rak kan rat hnawh. Kan kut sak lo inn tha le lo tha chungah an kan umter. Lairam ah kan hmuh khawh lomi ti le rawl, buh le sa, theithei phunphun ithim in kan ei kan ding.

Salm 23:4 ah, “A thuk bikmi muihnak in kal hmanh ning law, Bawipa zei ka tih lai lo, zeicahtiah nangmah nih na ka umpi ko,” timi Bawipa bia cu kan cungah a tling. Lairam ah harnak kan tong nain ram tha kan phaknak ah a cang. Bawipa nih a miphun ah a thimmi Laimi cu aa lawmmi miphun a si.

Kan Kawlram ah ralbawi lawng nih citmi motor thatha hna cu kan imongh. Mirum le ralbawi pawl lawng an um khawhnak inn thatha tluk ah kan um. Lairam hngak chungkhat le miphun caah bawmtu ah kan cang. Salm catialtu nih, “Ka ral hna hmai ah rawl na ka dangh,” timi Pathian bia cu kan Lai miphun tuanbia ah a hung tling ve.

Ramleng ah kan comi thluachuahnak hi tuak hmanh usih! Na kut pahnih chuah law kehlei kut kutdong khan ithawk law orhlei kutdong tiang, na comi thluachuahnak kha rel tuah hmanh! Pakhat hnu pakhat in na kutdong khiak law rel tuah. Na thutdirnak inn le lo, naa citmi motorka, na nihlawh le suingun na tonghthammi, na ngandamnak, fenh le aih, ei le din pawl kha a hme bik in a ngan bik tiang ruat hmanh u! Kan damlo zawn i sizung kan kainak man liam lo in an kan hramhnak, nau kan ngeih i a kan pekmi laksawng, kan hrincia fanu le fapa zoh man laksawng an kan pekmi! Salm catialtu nih, “Ka hrai cu a liam in a liam,”a timi bantuk cu a si.

Sihmanhsehlaw kan miphun tuanbia nih bia a kan cah lengmang. Ka fanu kha, ka fapa kha, rian lawng tuan hlah seh, Biakinn hmaan tein rak kal seh, chungkhar pumhnak rak tuah seh, Zarhpini hmanh i Biakinn phan kho lo tiang in rian tuan hlah seh, zu ri lengmang hlah seh, Pi le pu zumhnak rak thlau hlah seh, Lai miphun le Lairam rak philh hlah seh, a hmuhmi chungin cheuhra cheukhat pe seh tiin bia phunphun kan miphun tuanbia nih a kan cah.

Leviticus 18:1-3 ah, “Bawipa nih Moses cu a chawnh i, ‘Israel mi hna sin ah hitin va chim tuah, Kei cu Bawipa nan Pathian ka si. Nannih nan rak umnak Izipt ram i an tuah bantukin nan tuah lai lo. Kaan kalpi hna lainak ram Kanaan ram i an tuah bantuk zong in nan tuah lai lo. Ka phunglam kha nan tuah lai i ka nawlbia kha nan zulh hna lai,”a ti. Kan Kawlram kan rak um lio ah Buddhist biaknak le Kawl nunphung nih hau bang a rak kan kulh. Israelmi hna caah Izip miphun cu kan Laimi caah Buddihist pawl an si ve. Nan rak umnak Izip ram i an tuah bantukin nan tuah lai lo, a ti.

Kaan kalpi hna lainak ram i an tuah bantuk zong in nan tuah lai lo a ti. Kan pawngkam minung tampi cu Zarhpini an hual ti lo, Zarhpini ah Biakinn an phan ti lo. Baibal ca an rel ti lo. Zarhteni Zarhpini a chuah tik paoh ah night club an ti, Casino an ti, ngol caan a um ti lo. Kaan kalpi hna lainak ram i an tuah bantuk zong in nan tuah lai lo, a ti. Nungak tlangval hna, Australian mi hna nun kan icawn lo ding a tampi hih. Nu le pa upatnak le thlazahnak a ngei ti lo. Ka fapa kum 7 a simi nih, “Hey man,” a ka ti lengmang cang. Ka fa, pale cu mah ti cun auh a si lo, ka ti lengmang zong ah an hawile he nifatin an hmanmi si kaw aa nunpi cang.

Tuchung hrawng i vawleipi theih in America ram ah a cangmi thil pakhat cu pastor pa pakhat: Terry Jones nih Muslim Bible Koran cu mei in ka khang lai,”a timi hi a si. Muslim pawl nih duhlonak (Sandah an piak) an tuah i American President Obama zong nih hi thil tuah ding hi American miphun nih kan kalpimi lungput a si lo a ti. Biaknak dang pawl he hin pakhat le pakhat upatnak kan ngeih awk a si, a ti. Nihin hi American miphun caah ngaihchiatnak ni le caamtuak a si. Muslim ralhrang pawl nih World Trade Centre inn a phirmi pahnih kha American vanlawng lila in an pah i a rawh ni le minung 3000 an thihnak kum 9 tlin ni a si. Cu World Trade Centre an rak saknak pawngah cun Muslim pawl nih Muslim Biakinn nganpi kan sak lai an ti caah cu duhlonak langhternak caah cun Muslim Bible Koran ka khangh lai tiah pastor Tery Jones nih a tinak zong cu a si.

Nihin American miphun thong tampi nih an aupimi cu, “Hlan American sinak ah kir usih,” ti a si. American ram a rak tlatu hna hi Europe ram ah Khrihfa zumhnak ruangah hremnak a rak ingmi hna le a rak zaammi minung an si. American ram an rak dirh tikah hi ram cu Pathian hruainak tangah a ummi ram a si lai an rak ti. Cucaah cun, A merica ram an dirh tikah “This Country, under God” tiah signboard nganpi an rak taar. 1956 July 30 ni ah President Dwight D. Eisenhower nih American miphun nih kan itlaihmi lungput (Motto) cu "In God, We Trust" hi a si lai tiah an phunghram ah a serpi hna. An tangka cung zong ah “In God, we Trust” tiah nihin tiang in an tial rih.

Nihin American miphun le an mino pawl nih American ram a rak dirhtu hna zumhnak le dirhmun cu an kaltak cuahmah. Pathian aa tlaih i America ram a dawtu minung pawl nih cucu an celh lo. “Hlan American sinak ah kir usih”an ti lengmang cang. Nihin vawlei ah American miphun cu ram rum bik, ram thawng bik asinain Khrihfa sinak lei le zumhnak lei ah cun nikhat hnu nikhat a zor chin. Tuluk miphun nih chun he zan he sipuazi lei in a dawi cuahmah hna. Tuhnu kum 20 ah cun Tuluk nih a lonh lai an ti lengmang cang.

Kannih Laimi zong nihin ah kan iralrin a herh. Ramtha kan timi le thluachuahnak ram kan timi hi kan ziaza a rawhnak le ka thlarau thihnak ah a can ahcun kan Baibal hi a lettalam te lai. “A tap a hrammi hna milunglawm nan si, zeicahtiah Pathian nih an hnemh hna lai,” timi Bible bia cu, “Milunglawm ka si tiah aa ruatmi hna a tap a hrammi nan si, zeicahtiah Pathian nih an kaltak hna,” ti kan phan sual lai ti ka phang ko. Thluachuahnak ram kan timi hi kan hraamnak le kan tahnak, kan vanchiatnak ram tu ah a cang kho ko.

Salm catialtu nih, “Na thatnak le na dawtnak nih ka nun chung vialte an ka umpi lai i na inn cu a zungzal in ka inn a si lai,”a ti. Ramleng kan umnak hi Pathian he kan umnak inn siter usih. Inn le lo kan thutdirnak hna hi Pathian inn siter hna usih. Kan nunnak le kan pum zong hi Bawipa inn siter hna usihlaw Thiang Thlarau biakinn siter hna usih. Cu ti cun Salm catialtu nih, “Na inn cu a zungzal in ka inn a si lai,”a timi cu a tling lai.

A reltu vialte cungah thluachuahnak um ko seh. Amen.