Bawipa Thimmi Miphun

CIM Zarhpini Caan Hmannak (October 30, 2011)

Caantlaitu- Biak Tha Hnem

Sermon- Pastor Tial Tin Sung (E&M Secretary, Thantlang Baptist Church)

Rom 8: 31-32 ah cun, “Pathian cu kanmah lei i a ṭan ahcun aho nih dah an kan doh khawh lai? A Fapa hrimhrim hmanh kha a zuah ṭung lo, kan dihlak caah pei a pek kha! A Fapa kha a kan pek — thi vialte zong hi a lak in a kan pe hnga lo maw?,” a ti. Bawipa sinah lunglomhnak chim hna sih law kan pawngkam ah harnak atongmi hna le thisen a luangmi miphun, chungkhar hna caah thla campiak cio hna u sih. Kan umnak hmuncio ah kannih laimi zong Pathian a tanhtu le Pathian nih a tanh mi kan si khawh cio nak hnga thlacam cio hna u sih.

Nihin thawngtha a kan chimtu hi Pastor Tial Tin Sung a si. Falam peng Hrianghnang khua ah a chuak i Thantlang khuaah a thangmi a si. Pu Chiah Khuai le Pi Ngun Zi i an fa nu a si. An pa cu Thinghual khuami Pu Rual Hup a si i a tu hi fa nu pakhat Nu Ni Tin Par Mawi le fapa pakhat Pa Bawi Vel Lian an neih hna.

B.Th cu (ZTC, Falam) in a rak dih cun M.Div (MIT, Yangon) in le BA ( History, Dagan University) hna in a rak dih hna. Riantuan nak kong he pehtlai in Youth Secretary, Thantlang Baptist Church, Women Secretary (TABC), CE &CS Secretary (TBC), Women Secretary (TBC) hna le a tu lio hi Thantlang Baptist Church ah E&M Secretary a tuan lio pi a si. A rian tampi lak in nihin ah caan a rak kan pek piak khawh caah tampi lawmhnak kan ngei ko. Bawipa nih hmailei ah hmangchin ko seh.

Thawngtha kan i hrawm hlanah Esther Van Hnem Sung le a hawile nih an sak mi “Na ka lomhter” timi hla te hi ngai ta hna u sih. 

A tu cu a mah nih caan a hmannak caan a si rih lai.

Tlangpi- Bawipa thimmi miphun

Bible Cangthim chirhchan

Salm 33:12 "An Pathian ah BAWIPA a simi miphun cu lunglawmmi miphun an si, BAWIPA nih a mi ah a thimmi hna u lunglawmmi an si"

Phungthlukbia 14:34 "Miphun a lianhngantertu cu dinnak asi, sualnak cu zei miphun paoh caah ningzahnak asi."

Lunglawmhnak: : A hma sabik ah nan dih lak te nan kut kan tlaih hna.Thawngthachim ding in caan a ka petu nan cung ah lunglawmhnak chim cawk lo ka nei i Pathian min ka thangthat. Lunglawmhnak biacu cu vial cun si rih seh law thawngtha lei ah kan van kal colh ko lai Bible ca kai thimmi hi nan rel cia nan theih cia dihmi asi ko.

Salm 33:12 le Phungthlukbia 14:34 hi ai neih ngaimi asi. BAWIPA thimmi miphun nih dinnak he riantuannak cu miphun lianh ngantertu a sinak kha a langhter. Kan Bible ca Genesis 12 nak ah kan hmuh mi cu Abram Pathian nih a thimnak a si lo ah a auh nak kong asi. Abram cu Mesopotamia ram Ur khua i a um mi asi. A pa cu Terah asi. Pathian nih Abram cu zeiruang theng ah dah a auh hnga tihi ruah lo awk a tha lo. Bible tuanbia ah kan hmuh khawh mi cu Abram i a pa Terah cu siasal (milem) a biami asi. A mahnih a serchom mi kha a biak ti kha kan hmuh. Voi khat cu a pa a um lo kar ah Abram nih milem pawl cu a cheu hna i a cheu cu lu bul na, a cheu ke kiak na, a cheu kutkiak na in a hrilh lulh hna. A pa nih Abram zeiruang ah dah hi ti hin ka pathian hna hi na tuah dih hna ati. Abram nih a pa cu chun ah khan an i si i an i vuak hna caah hi tiin an i hliam dih nak asi tiah a leh. A pa nih cun nun nak a nei lo mi cu zeitin dah an i vuakkhawh lai ati. Abram nih ai fian mi cu Anungmi sertu Pathian a um ti cu fiang tein a zumh.

Cu caah cun Abram cu Pathian nih a auh, a silo ah a kawh tik ah lung awtawn nak a nei lo. Na pa inn, na rual chan le na ram chuah tak law kan hmuh sak lai mi ram ah hin kal a ti. Abram nih Pathian biacu a zumh i Pathian nih a hruainak Kanaan ram lei kal cu ai thawh. Pathian nih Abram sin ah bia a kamh mi cu:

1. Tefa tampi kan pek lai,

2. Miphun nganpi ah kan ser lai,

3. Thlawchuah kan pek lai,

4. Na min kathanter lai a ti.

Abram cu Pathian nih bia a kamhmi le a hruainak ding hmun phak ding caah cun lungawtawmnak um lo in a pa inn, a rualchan le a ram chuah tak in Kanaan ram lei ah cun a kal. Pathain nih a kamh mi thlawchuah a hmuh hlan ah hin Abram cu harnak a phunphun a tong. A caan ah mangtam he hna ai tong. A caan ah a nupi hna an chuh. A caanah thih nak zong a tong. Tefa tampi kan pek lai a ti mi zong fa nei loin lungrethei ngai in kum sau pi an um. Cuchung vialte ah cun Abram nih Pathian a hlaw bal lo. Pathian he bia an i ruah. Zumhnak le dinfel nak kha ai tlaih peng. A tar hnu ah a neih mi a fa pa zong cu Pathian sin ah pek a sian. A mah Sadom le Gamorah rawk lo ding in Pathain a nawl. Zumhnak le Dawt nak , din nak a nei peng. Pathian cu a biakam a pelh bal lo. Harnak phuntampi tong ko hmanh seh law Pathian nih thlawchuah a pek, tefa tampi a pek i miphun ngan pi ah a ser. A tu tiang in a min cu thlawchuah pek nak ah hman asi.

Abram cu Ur khua in ai thawh lio ah hin a pa unau fa asi mi Lot nih a zulh ve. Lot cu Pathian nih a thimmi asilo ah a auh mi cu a si ve lo nain a unau pa cu a zulh. Caan sau naawn an kal hnu ah Abram nih Kan i then a hau lai, nang keh lei i na kal ah cun kei orh lei ah ka kal lai, nang orh lei i na kal ah cun kei keh lei ah ka kal lai, hmunhma i thim tiah a ti. Lot nih cun nang Upa deuh na si i thim hmasat a ti lo. A duh nak hmun kha a mit in a zoh. Abram nih cun zumhnak in a cuanh. Lot i ai thim mi cu Jordan ti va nelrawn that nak hmun rawn le ti a that nak kha ai thim. Hmai lei ca ah si lo in a tu caah ai thim. Ai thim mi hmun cu khuapi ah a cang, Vawlei cung nuamhnak le chaw le va le duh paoh nun nak hmun ah a cang. A dong nak ah cu ka hmun cu Pathian nih katmei alh in a khang (Sadom le Gamorah). Lot cu a neih mi a chawva le a nu pi a sung. A tak lawng in cu ka hmun cun a chuak ti kha kan hmuh khawh mi asi.

Kan nih laimi phun zong Pathiannih thlawchuah tampi a kan pek. Vawlei cung hmunza kip a kan phak ter. Abram bantuk in kan pa inn kan chuah tak. Kan rualchan le kan ram chuah tak inn Pathian kamh mi ram Kanaan ram panh in kan kal. Kanaan ram cu khuaihliti le cawhnuk in a luannak ram a si. Pathian nih a kan kamh mi cu tefa tampi kan pek hna lai, miphun nganpi ah kan ser hna lai i nan min kan than ter hna lai a kan ti ve. Abram zong Kanaan ram i Pathian nih a kamh mi a tlin hlan ah har nak tmpi a tuar ve. Kan nih lai mi zong Kanaan ram i Pathain nih a kan kamh mi a tlin hlan ah hartnak tampi kan tong ve ko lai. Hmunhma thar le thilthar le holh thar he cun a har caan a um ve ko lai. Sihmanhsehlaw kan umnak hmun kip ah zumh awk tlak le din fel nak a tanh mi kan si a herh. Kan nun nak kan sia a rem nak ding ah tangka kawl a hau. Kan nun lamtluan ah tangka kan kawl nak ah hin kan zumhnak kan thlau lo zong a biapi taktak mi asi. Cupin ah dinnak kan tanh zong a herh fawn. Mit nih hmuhkhawh mi rumnak le phaisa duhtuk nak hi thihnak lam a kan phak pi tu an si kho. 1 Tim. 6:9-10 ah cun “rum a duhmi hna cu tukforhnakchung ah khan an tla i tih a nung mi le that lonak a chuahter khotu duhnak nih khan rap foih in a foih hna i cu nih cun rawh ral nak ah khan a kalpi hna. Tangka duhnak hi that lonak phun kip chuahnak hram asi. Mi a cheu cu tangka ngeih an duhtuk caah zumhnak kha an kal tak i ngaihchiatnak a phunphun an tong" a ti. Cu caah kanpawcawm nak ca i rian kan tuan nak ah hin din fel le zumh awk tlak mi si hi a biapi ngai mi a si. Kanaan ram a kan phak pi tu cu Pathian a si hi philh hlah usih. Kawlhawl na hmun i kan um tik zong ah kan hmuh awk asi mi te kah ningcang tein hmuh le hlennak le lihchimnak tel lo in mahtuanmante hmuh i zuam hi ka chimduh mi asi. Tangka kan kawl nak ruang ah kan zumh nak a thlau mi si lo hi a biapi ngai mi a si.

Vawlei cung tuanbia ah philhkhawh lo mi le thihnak faktuk a tuar mi hi Israel mi phun (Judah) mi an si. Rome siangpahrang Nero nih Khrihfami fak tuk in a hremhna ruang ah Judah mi phun Jesuh Khrih a zum mi mitampi cu vawlei cung hmun zakip ah an zam. Europe ram vial te zong an phan. An phak ka ah cun khrihfa cu an si ko lai. Zumtu cu an si ko lai. A hnu deuh in an zumh nak zei an lawh kan hngal kho hna lo. Vawlei cung ralpi pahnihnak hlan deuh ah hin German ram a uk tu cu Hittlar asi. Judah mi cu Hittlar nih sing 60 reng lo a thah hna. Sui Chin nih a leh mi "Judah mi thong zatam thah nak" ti mi cauk i a tial ning ah cun Hittlar cozah nih khan Europe ram i a um mi Judah mi hna kha riantha kan in pek hna lai tiah an auh hna i thihnak thlan ah cun ruahchan nak ngan pi he an kal ati. German ram le Europe ram hna ah hin Judahmi pawl cu an pu an pa chan in a um mi an sicang hna ti kha antuanbia ah cun kan hmuh khawh mi asi. Judaj miphun hna hi an tuanbia kan zohtik ah Pathian an philh caan paoh ah har nak fak tuk an tong tikha kan hmuh. Pathian nih a thim mi miphun an si caah Pathian nih a mah he an i hlat cu a duh lo. Pathian nih a mah he an i neih khawh nak ding ah an caah har nak a chiah piak tawn hna. An har nak ruang ah Pathain an auh caan paoh ah cun an nun a tluang ti kha kan hmuh.

Kan nih laimiphun zong Pathian nih a kan thimmi kan si. Kan lo thlawhnak tuhmui zung 2 te le kan riantuannak thil i phoih bak in Pathian nih vanpelep ah a dawt nak in a kan cawi. Kan ram a car mi le a har mi temtawnnak phunkip kaltak in Kanaan ram khuaihliti le cawhnuk a luannak ram ah a kan hruai. Pathian nih a dawt nak thla in a kan cawi nak hi a mah Pathian tihzah, dinfel le zumh awktlak si nak in kan umnak hmun, a ramkip in kan run ven a herh. Zeicaah ti ah cun Pathian cu a thiang i a ding mi a si caah a si. Cu tiin kan nun nak zumh awk tlak sinak in kan run ven lo i vawlei cung nuamhnak, chaw le va, rum nak tuin nuamh nak le hna ngam nak kan hawl sual ah cun Judah miphun hna ban tuk in kan miphun hi kan tlau sual lai ti hi ka phang hring hran.

Salm 127:2 ah, “BAWIPA nih a dawtmi cu, an i hngilh kar ah an herhmi kha a pek ko hna" a ti. Kan duh mi silo in kan herh mi vialte a nei tu hi Pathian a si. Cucu kan zumh a herh. Kan hmuh rua kan ti lio ah a tlau dih caan a um ko khah, kan herhmi vial te a kan pe tu cu BAWIPA asi. Laimi phun hi Pathian nih a kan thimmi miphun kan si ruang ah vawlei cunghmun zakip kan phak khawh nak asi. Kan mah lei kap in kan thil ti khawh nak a um lo. Kan i hlawh nak zong a um lo. Chaw le va zong i uanpi awk kan nei lo. Mui le sam dawh ruang zong ah uan pi awk kan nei lo. Fimthiamnak zong in i chim ding le chuah pi ding kan nei lo. Pathian nih hin a dawt nak tu in a kan cawi ruang ah asi ko. Cucaah kan nun ning ah hin Pathian hruai nak zul in dinfel nak he kan um nak ramkip le hmunkip cio in kan mi phun hi lianhngan ter cio hna usih. Pathain nih vawlei cung khua zakip ah miphun lian ngan ah ser ding le thlawchuahpek a kan duh. Kan thlawchuah hi Lot bantuk in a kham mi si lo in Abram ban tuk in a hngak khomi si i zuam cio hna u sih. NANGMAH PAKHAT RUANG AH KAN MIPHUN A THANG A CHIA KHO. NANG MAH PAKHAT THAWNG IN KAN MIPHUN A THANG A THA KHO. 'BAWIPA THIMMI MI PHUN KAN SI HI PHILH HNA HLAH USIH'

Kan Herhmi Thlen Kan Herh

CIM Zarhpini Caan Hmannak (October 23, 2011)

Caantlaitu- Biak Tha Hnem

Sermon - Rev. Neely Lai Uk

Dawtmi u le nau hna nihin kan Bawi Jesuh thawhthan ni ah Pathian bia i hrawm ti kho dingin le a thatnak ruat ti dingin kan miphun pi zong caantha a kan pe tu kan Pathian a min kan thangthat ko. Phungthluakbia 14:34 chungah cun Miphun a lianhngantertu cu dinnak a si,sualnak cu zei miphun paoh caah ningzahnak a si, tiah a kan cawnpiak bantuk in dinnak le felnak he Bawi Pa a fuh mi miphun kan si khawh nak hnga tlacam cio hna u sih. Kan miphun le kan ram ah thisen a hul i luatnak tlamtling an hmuh cio nak hnga thla cam nak in bawm rih hna u sih. Pathian nih nun caan hi voikhat lawng a kan pek cio mi kan si. Nun man ngei mi kan si khawh nak hnga dinnak i tlaih in Bawi Pa sinah kar hlang cio hna u sih.

Nihin thawngtha a kan chim tu hi Rev. Neely Lai Uk a si. Amah hi Sopum khuami, Thantlang khua um Pu Ral Hu le Pi Tial Vang fa le 7 lak ah upa bik asi. A innchung cu Salen khuami, Thantlang khua um Pi Zing Cuai/Hla Hla Win a si. Fanu fapa 4 an ngei i Pa Biak Uk Lian, Nu Sui Tha, Nu Lydia Dawt Tha Par le Pa Bawi Duh Thawng hna an si. Tu pakhat a nei i Samuel Van Uk Cung a si. Hawikom nih cun Biak Uk pa tiah kan kawh.

Cawnnak leiin 1995 kum ah Dip.Th Chin Christian College, Hakha in le 2003 ah B.A (Kalay University) in a hmu. 1995 April 1 in Johnson Memorial Baptist Church, Thantlang ah pastor caantling in rain tuan a thok. 2006 ah ARI, Japan ah Leadership le thanchonak training thla 10 chung a kai. Thantlang Council of Churches (TCC) Chairman, Thantlang Minister Fellowship Chairman, TABC Vice President le TABC M.C President, TABC Youth Secretary hna a rak tuan. Chin Relief and Development Program (CRDP) timi Laimi thanchonak rian cu 2004 in dirh a si i a hmasa bik Secretary zong term 2 tiang a tuan. A tu hi a voihnihnak CRDP director le TABC- CSSDD Secretary, TABC M.C President a tuan chih lio a si. Thawngtha kan i hrawm hlanah a fa nu Sui Tha nih a sakmi Duhdim Nun timi hla hi hun ngai ta hna u sih. (Mahka hin Click)

A tu cu a mah nih thawngtha a kan chimh nak caan a si rih lai.

Kan Herhmi Thlen kan Herh

Bible caangthim-(John 2 : 1 – 12)

Biahmaithi

Khuaza vantoi a ummi kan miphun nu le pa, hawidawt dihlak, hi Thawngtha bia in nan kut kan tlaih hna. Kan miphun le ram thlengtu ah Pathian sin a rami thluachuahnak cu hi Thawngtha sin in nan cungah tlung hram ko seh. Hi bantuk in Thawngtha chimnak caan ka hmuh khawh ve caah Pathian le tuanvo neitu hna cungah kai lawm. Ka zumhnak le Bible ka hmuh khawh tawk te kha a tanglei bantuk in i hrawm ti dingah Bawi Khrih minin kan sawm hna.

Thawngtha Hrawmnak

Kan Bible caang thim hi a tawinak in chim than ahcun; Cana khua i nupi thit puai ah Bawi Jesuh, a zultu hna le a nu Mary an i tel ve. An mi danghnak thil lianngan Misur zu kha zeiruangah a si cu hngalh a si lo nain ai tha ding an si lo. Cucu Mary nih a hngalh tikah Bawi Jesuh kha a va chimh… Cun Bawi Jesuh nih chungtuan hna hmang in ti kha misur zu ah a thlen. Cu thlennak ruangah nupi thipa mualpho a luat pinah thangthat a tong i puai zawhtu vialte zong diriam tein an eiding kho…ti kha a si. A tawinak bik in nolh than ahcun Cana khua ah Bawi Jesuh nih ti kha Misurzu ah a thlen timi thlennak kong a si.

Hi Bible caang nih a kan cawnpiakmi le a kan chimh duhmi hi kap tampi in zoh khawh le hmuh khawh a si ko lai nain tutan ahhin, a tanglei thil pathum te hin zoh ti le ruah ti ka duh ve.

1. Mary lungput le nunning

Mary langh ter lo in Jesuh tuahmi hi langh ter khawh a si ko nain hi Bible caang ah Mary a lang ngai. Hi zawn i Mary sining zoh tik ahhin (1). Zeidah kan ton, zeidah a cang kho, zeidah an herh ti kha a ngiat i a hmuhtonmi kha a remh, a that ter khotu Bawi Jesuh sin ah report a va pek. (2). Zeidah a tuah awk thil tha a si ti kha a fapa a chimh, a cawnpiak, a hmuhsak. (3). Mi zawn a ruat, mi lawmhter duhnak le dawtnak tak a nei. (4). Chungtuan tiang kha an tuah awk thiltha a hmuhsak, a cawn piak hna. Hi thil vialte hi Bawi Jesuh nih thlennak a tuahnak ding i lamkaltu le bawmchantu lawngte an si dih.

Hi zawn i Mary lungput le sining hi Phungthluk bia dal 31:10-31 i nupi tha sining a chimmi khi Mary chungah tling lak in kan hmuh khawh tiah ka ruah. Mary cu thlengtu cu a si lo nain thlennak caah thlengtu lungput le nun ning a nei. Thlennak, thluachuah hmuh le khuaawng pemhnak caah Mary bantuk lungput le nun ning hi a herh tukmi a si.

Hi Mary lungput le sining bantuk te a neimi pa hi Bible Cahlun chungah kan hmuhmi cu Nehemiah a si. A kaltakmi Jerusalem kong kha a ruat peng. Ral kut in ai rawk ti a theih tikah lungfak in remh duhnak lungthin a ngei. Cun, zei zawndah ai rawk, zeitindah kan remh lai, a ho dah a tuah khotu a si, zeitindah kan tuanti lai ti kha tha tein a tuak, a kawl ta. Cuhnu ah mizapi he an tuan ti i tlamtling tein Jerusalem kulhnak vialte cu an remh khawh dih (Neh. 2 le a pinlei).

Voitampi cu chungkhar kongah Pa hi biapi bik ah kan i ruat deuh zungzal i chiatnak thatnak zong pa nih cotin a si deuh (Laimi kan sining ah). Cupinah chungkhar, bu le khua le ram nih teinak kan hmuh tikah pa bik le hruaitu lutlai hna nih kanmah thilti khawhnak le fimthiamnak rumro in kan i ruah sual tawn. A ngaingai ti ahcun kan phen ah a ummi Mary bantuk rian tuan hawi ruangah a si ve ti hi philh sual lo awk a si. Chungkhar khuasaknak zoh tikah zeitluk i pa nih kawl le chuahpi ko hmanh ah nupi santlai lo deuh neih sual ahcun tithawl pem i ti than le tikuang zut i ti khon bantuk a si ko. Ai daw ciahmah komi unau rual le chungkhar rual hmanh lungput chia a ngeimi nupi ruangah ai huaral i thih tiang ai chawnbia thai lomi zong um a si ko i a si ko rih lai. Nupi le ruangah riantuan hawi le khuapi vantlang nih zeitluk mifim thiam zong a fimthiam tluk i zoh san, chim thiam le thangthat a tonglomi zong um a si fawn hoi. Nupi chia lungput nihhin hrawh khawhnak thawnnak ngan tuk a nei. Cubantuk lungput nih Khrihfabu le miphun hi fak tuk in a hrawh khawh, a thenhmal khawh fawn. Nupi tha nih thlen khawhnak le sakkhawnak thawnnak ngan tuk zong a nei fawn. Zei lungput dah ka neih ti cu kanmah nih kan i hngalh bik cio ko.

Cucaah minung hi santlaihnak kan neih cio dih caah kan miphun nihhin tuanti khawh kan herh tuk. A thi cangmi kan pa Rev.Dr.David Van Bik nih a rak chim bang, Miphun, ram le Khrihfabu thancho le damnak ding caah hin minung pakhat lawng fim le tuan hin cun a za kho lo. Kan chungkhar ning, kan dihlak in tuanti hirmhrim a hau ko. Mah nih a min va tinco lem lo ding zongah thiltha a chuahnak a si ahcun a ti khotu hna hi thlennak chuahpi khotu tak cu an si tawn. Min that co duh le lutlaih duh ruang i thiltha tuah i timh cu hnahnawhnak le thennak a si.

Kan relmi Cathiang zoh tikah, Mary cu chim lo Bawi Jesuh hmanh nih thangthat a co hlei lo i thangthat cu nupi thitu nih a co ko. Bawi Jesuh le Mary hmuichon cu a MIN kha si loin puai tuahtu le puai zawhmi duhdim kha an diriamhnak a si. Thlennak an tuah hnawhchan pakhat zong cucu a si ko. Cu bantuk lungput le nun ning cu mi funtomtu le damnak a si caah kan ram, kan miphun le Khrihfabu nih kan herh ngaivemi thlengtu lungput cu a si.

2. Leng lei si lo in chunglei thlenak

Cana khua i misur hang karh ternak zoh tikah thlen a simi cu ralca siloin a chung ti tu kha a si. Cu pinah hi Bible nih a langh ter duhmi taktak hi kan nih ca ahcun, hlan lio ah Canan khua ah Bawi Jesuh nih ti kha misur zu ah a rak can ter tinak in, ti sawhsawh a si mi kha misur zu ah thlen khawhnak thawnnak a neitu cu Jesuh Khrih a si. Amah kan zumh ahcun cu bantuk thlen khawhnak thawnnak cu kan nei kho ve, ti hi a si lai.

Thanchonak rian a tuanmi hna nih ram pakhat, khua pakhat ah thanchonak rian kan tuan cang lai an ti tikah an tuah hmasat mi cu lungthin onnak (awareness) a si i an kawl hmasatmi cu cu ram, cu khua i Main Problem kha a si. Thing a kung bantuk a simi main problem ruangah thingnge bantuk in zei harnak hna dah an tuar i an tuar than khawh timi (effects/impacts) kha an kawl than. Cu hnu ah, kha thingkung le a nge a chuahtertu thinghram (root cause) kha an kawl than.

Cuhnu lawngah main problem le effects/impacts vialte hloh khawhnak dingah a hram (root cause) khan tuan an thok. Zeicatiah thing cu a kung in hau ahcun a corh than kho. Nunnak a laknak a hram i bongh ahcun thah thai khawh a si. Thanchonak hi an harnak hram chah piak hmasatnak in an thok, tinak a si. Cubantuk ve in minung zong hi kan ziaza le tuah sernak a chuahtertu a hrihhram taktak cu kan lungthin a si. Cucaah cu minung thlen tikah a lungthin thlen hmasat hrimhrim kha biapi bikmi thlennak cu a si. Chiatnak lei in,Uknak chia zong a chiat khunnak pakhat cu an ukmi hna lungthin thang kholo ding i tuah i a chiami kha a tha in an thinlung nih a cohlan khawh tiang cawnpiak le thlen hi a si ve. Ziknawh zong lakphak ti man ti khawh ve tiang lungthlen thlennak bantuk.

Thantlang ah Than Kar timi pa, hawi lo deuh lomi a um. Tamh le muaih a thiam ngai i zarhpi ni ah suit le necktie he, cauk, cafung he ai pumh lengmang tawn. Amah a hngal cia lomi ca ahcun Pastor i relnak in a um. Kan nih hna hmet lio ahcun Suit le necktie cu Pastor thuam ah rak ruah a si nain nihin ahcun suit le necktie ai thuammi paoh pastor kan si ti lo. Lai thil ai hrukmi paoh le Lai holh holhmi paoh zong Laimi an si lem ti lo. Cu bantuk in mirang holh le Kawl holh in a holhmi paoh le mirang le Kawl thuam in ai thuammi paoh Mirang le Kawl an si ve hlei ti lo.

Thuam ah kan simi a um lo i thuam le titsa nih a tuammi chungah khan kan simi cu a rak um. Cu kan simi cu thiltha, thilchia, ngaihchiatnak, lunglawmhnak a chuahter khotu cu a rak si. Cu thlen cu Bawi Jesuh duhmi taktak cu a si. Kan Bible cang thim ah Bawi Jesuh nih ralca siloin ralca chung ti tu a thlennak cu kha puai tuahtu le puai zawhmi hna lawmhnak le khimnak a petu khotu cu ralca siloin misurhang a si deuh caah a si. Lenglei a hruaitu chunglei nun, lungthin thlen kha thlennak taktak cu a si. Pathian hrimhrim nih, ‘mi nih cun lenglei langh ning kha an zoh… Bawipa nihcun lungthin kha a zoh (I Sam.16:7); nan puan siloin nan lung tu kha thlek deuh u (Joel 3:13) a tinak kha a si. Mithiang Paul zong nih, a tu i a nungmi cu ka chung i a nungmi Khrihtu kha a si a ti ve i a lungthin a uk i a hruaitu Jesuh Khrih a si kha chim duhmi a si. Cucu thlennak taktak tiah Bible cawnpiakmi cu a si. Chunglei kha thlennak tha le thiangin thlen a simi hna nih lenglei hi zeihmanh lo a si an ti bal lo.

Kan ram zong hi a bitkauh, a fingtlang le a khuacaan hna cu kan thleng ko ti lem lai nain kan hnangamnak, kan i cawmnak, kan fimthiamnak, i todelh khawhmi ram ahcun kan thlen khawhmi a si. Cu thlennak vialte i a muru cu a chung chuak minung hna le kan lungput thlen hi a si.

Kan hlachung ahcun vawlei cungah Lairam a tha bik, ai dawh bik, lennuam bik ram a sinain kan chuah tak cuahmahmi ram a si tung. Kaa cun kan piang thar ngai nain thencheunak tu a karh. Zeiruang ti ahcun hla cung le bia cung lawng i remh, thlen, thancho ter le tharter a tam deuh i Lairam leilung, thilti ning taktak le lungthin taktak kha thlen a si lo caah a si, tiah ka ruah. Minung nun taktak hi bia le hla chungah ai bunhmi siloin tuahsernak cung i ai bunhmi a si deuh. Bia tha le hla tha siloin tuahnak tha tu nih thlennak a chuahpi deuh. Dawtnak hi a kong chim cu a fawite nain dawtnak ngeih cu a har. Dinnak kong chim cu a fawite nain miding si cu a har. Thlennak kong chim zong a fawi nain ai thlengmi si cu a har. Asinain harnak phen ahkhan thlennak tling tak cu a um ve. Cucaah, Bawipa Bawipa a ka timi paoh in Vancung pennak chungah an lut lai tinak a si lo. Ka Pa duhnak a tuahmi lawng an lut lai, tiah Bawi Jesuh nih a ti phahnak kha a si. Vailamtah Van lam lawng siloin Lei lawmhnak phurh tlunhnak lam zong a si.

Nihin zumtu le Zumtu hmasa hna kan i dannak cu zumtu hmasa hna cu an zumhnak nih khan an nun a thlenmi hna a um peng. Asinain nihin zumtu tampi cu kan zumhnak nih kan nun a thlenmi a um lo tluk kan si. Zumhnak nih nun hlun a thlen tung lo ahcun cu zumhnak cu chunglei a phanmi zumhnak a si lai ti cu zumh a har ngaingai.

Kanmah tel in thlenmi mitsurhaang, kan dum, kan ram chuak te kan din ei khawh lawngah kan lawmhnak hi a tling te lai. Kan pumpak ca he kan miphun le ram ca he Bawi Jesuh nih Laimi hi thlengtu si ding ah thlen a kan duh ti hi kan philh lo awk a si, tiah ka ruah.

3. A tha bik kha

Hi Cathiang chim ning ahhin a tha bik kha a hmasa ah pek i a doghnak ahcun a rua pek a si. Nain, a donghnak tiang a tha bik an din khawh pengnak cu Bawi Jesuh tuahmi thlennak ruangah a si. Bawi Jesuh he si ahcun kut tawlnak um chung ti sawhsawh hmanh kha a tha bik mitsur hang a si kho ko. Nangmah le keimah zong hi Bawipa hecun a tha bik kan si kho ve ko. Kawlram chung i a si a fak bik cu Laimi an si ti cu Vawlei pi theih kan si cang. Sihmanhselaw, Bawipa he kan nun, kan tuan ti tak ahcun a tha bik Lairam le Laimi kan si kho ve ko.

A bik in Laimi ti ko usih, thluachuah, tei, thancho kan tah tik ahhin Quantity in kan tah deuh tawn. Khrihfabu thanchonak zong hi inn lo, neihchiah le member tibantuk in kan tah deuh peng rih. Minung kan i tah tik zongah degree maw, neih le chiah maw, mui le sam pum le rua maw in kan i tah. Cuti i tah hraat ahcun cuti sikhawh ding cu i zuam a si. Asinain thil hmaan, caan hmaan le caan tha a chuah tik ahcun kan tahnak ai thleng te lai. Hei fianternak ahcun, Pastor tuantu dingah hin degree nak in a minung sining le lungput/a thlaraumi in zoh caan; zung rian tuantu ding le rian pakhat khat tuan dingah a catang nakin a thiamnak in zoh caan a phan ko lai. Kuli tuan ciocio hmanh ah a felfaimi (quality a ngeimi) cu tuan cawk lo in rian ai hmuh lai. A neimi chap chin i a nei lomi chuh chap caan a phan te lai. Cubantuk ve in nupi le va ca zongah mui dawh, rumnak nakin a dammi tiin kawl caan a phan te lai. Member va si awk zongah peng, tlang, chungkhat si loin a dammi bu in kawl caan a phan te lai.

Rev.Dr.Cung Lian Hup nih, “…Siizung tha nih mi a damh lo. Sibawi tha tu nih mi an damh,” tiah kan caihmi peh ah a chim. A si hrimhrim. Kan miphun nihhin Siinn tha zong kan her tuk ko nain sibawi tha kan herh hmasat. Motor lam tha zong kan herh tuk ko nain phurh awk thil chuak tampi ngeih a herh hmasat. Biakinn tha zong kan herhtuk nain member tha kan herh hmasat. Cawnnak sangpi zong kan herh nain a thiam taktakmi kan herh deuh...Zalon hruainak le hruaitu zong a Quality thami kan herh. Lo tuah hmanh ah quality ngei in tuah kan herh. Cu vialte cu Pathian he lawng in a tha bik cu an si kho lai. Pathian lo in kan tuah khawhmi tampi a um te lai i Pathian lo in kan thangcho kho ngai te lai. Asinain Pathian he lawng a tha bik an si kho te lai. Kan miphun nih thlennak tha bik kan herh.

Kai Lawm.

Neely Lai Uk (Rev.)

Secretary of CRDP

Thantlang, ChinState

Haalnak

CIM Zarhpini Caan Hmannak (October 16, 2011)

Caan tlaitu ........................... Siang Dun

Phungchimtu ....................... Pastor Za Thawng Cin

Khrih pumkhat hawi dawt hna,

Bawipa nih ni thar le caan a kan serpiak tthan caah Pathian kan thangtthat. CIM hmang in thawngttha kan ihrawm khawh lengmangnak zong hi Bawipa thawng in a si. CIM ah a rak chuak mi zumtu nan zate CIM in nan kut kan in tlaih hna. Tuchun thawngttha a kan chimtu Pastor Za Thawng Cin (Chin Evangelical Baptist Church of Texas) cungah lawmhnak ka chim. Thawngttha a kan chimtu hi: B.Th. ( Chin Christian College; Hakha, Chin), B.A. History ( Kalay University; Kalay, Sagaing), M.A. History ( Kalay University, Kalay, Sagaing), M.Res.History ( Mandalay University, Mandalay) a si. Atu hi M.Div (SMU, Dallas, USA) ah a kai cuahmah lio a si. Cun a tu lio ah: Youth Pastor ( Chin Evangelical Baptist Church of Texas, Vice Chairman ( CYONA) le Secretary ( Chin Community of DFW) rian hna a ttuan lio a si. Mino a si na in, a cawnnak le a rianttuanmi an upa. Hmailei ah Bawipa ca le miphun caah tampi rian a kan ttuanpiak kho te ding a si. Phungchimtu kut ah caan kan pek cang!

Thawngttha relpah ah phungchimtu ttialmi hla , Hi hla hi , rak ngei pah te uh.

HAALNAK

Bible Relnak:

John 7: 37-39; “Puai donghnak ni kha a biapi bik hi a si. Cu ni ahcun Jesuh cu a dir I aw thangpi in , A ti a haal mi paoh cu ka sin ah ra u law, ra ding u. Cathiang nih, ‘keimah a ka zummi paoh cu a lung chung in tiva nung an puut lai’ tiah a ti bantuk khan, a si lai, tiah a ti. Jesuh nih a chim duh mi cu thiangthlarau kong kha a si.

Biahmaikal:

Vawlei ah Tihal rawlttam in a um ballomi pakhathmanh kan um lo. Tihaal le rawltam cu Nunnih a celh lo. Kan ti a haal ahcun kan Lei le kan Dang an car dih, holhkhawh asi lo. Ti kan kawl! Lairam ahcun tithur lawng kan hmuh. Lit a ummi ti hmanh, angki danh in kan ding. Kan nun nih ti a hal cang hnu ah cun inn khawh a si ti lo. Kan nun nih rawl a Taam tik zongah cuti thiamthiam!

Minung kan nunnak chungah Diriamh a hmang lomi HAALNAK aum. Zeibantuk dirhmun a dirmi kan si zongah kan Nun ah Diriamhnak kan ngei kho lo i kan Nunnak ah Duhchap mi Thil a um peng.

Minung nunnak nih a Haal mi thil pa hnih an um i “Taksa Haal nak le, Thlarau Haalnak an si.” Minung nih taksaa Haalnak Diriamhternak cu kan theih I kan thiam. Kan ti a hal te lai ti kha kan theih caah Tikhor kan co. Tidong in a hlaatnak hmun ah ti kan la. Ti umnak pawng ah khua kan tla. USA nih cu Tidil (Lake) an ser. Tung sang pipi in an khon. John. 4:12 zongah: Samaria nu nih Jesuh kha, “Hihi kan pu Jacob tikhor a si. A tefa le a satil nih din tawnmi tikhor a si. A mahnak ngan ah maw naa ruah,” ati mi kan hmuh. Israel mi zongnih Tohmi Tikhor an rak ngeihnak a lang. Zeicaah tikhor kan tuah tiahcun kan Taksa nih Haalnak a ngeih kha kan fiang I cu Haalnak diriamh ternak ding caah Tikhor kan tuahnak cu asi.

Minung kan Nunnak ah kan Thlarau Haalnak diriamh ternak kong ah buainak kan ngei. Kan nunnak chungah Thlarau Haalnak a um ti hmuh nak le theihnak kan ngei lo. Kan Nunnak ah herhbau mi cu a um ko, kan Haal mi cu a um ko ti cu kan theih nain Zeiruang ah ti kan theih lo zeitindah a Di kan riamh ter lai ti kha kan fian lo caah Vawlei thil in diriamhter kan timh tawn. Pathian lawngnih kan Nun Haalnak, Thlarau Haal nak hi Di a riamhter khawh ti kha kan hngal tawn lo.

Vawlei cung ah Amazon tiva cu tiva ngan minthang asi. Tennessess, Gas cawngia (Kawlca) hna nih rili cung ah um in, Amazon tiva kam a va phan mi, minung pali hna kong an tial. Rili cung ah an um caah rili ti cu dinawk a tha lo I, an ti a haal tikah rili ti ding lo in Ruah ti a tlak caan teah an donh I an din tawn. Amazon ti cu dinawk ah a thiangtuk mi a si. Cu tiva cung cu an rak phan I an ti haal an celh lo chinchin. Ruahsur lai an hngak I, Ruah a sur in ruahti an donh I an din tthan. – An theih bak lo mi cu, dinawk ah a ttha taktak mi Amazon ti cung ah lawng in an to ko kha an thei lo. An tihal diriamh nak ding caah an rian cu, an Ti thannak thawl van thumh I tiva chung ti van suah te lawng kha a si. An rak thei bak lo caah ruah sur hngak in ti Haal in an to ko.

Kan Thlarau Lawnnak kha theih a hau: Bible chungah thlarau ti a haal mi hna kong kan van zoh ta lai.

1. Siangpahrang pa David; Salm 63:1-2 ff chungah, “Maw Pathian, nangmah cu ka Pathian na si, nangmah cu kan ngai. Ka nunnak nih hin an hlam I ka thlarau nih tihaal in an haal; vawlei ro nih ti a duh bantuk khin an duh. Hmunthiang ah nangmah cu in hmu ning law, zeitluk in dah na lianhngan le na sunpar kha in hngal ko ning,”tiah Pathian a Haalnak kha kan hmuh. David cu ramlak a um lio asi. Saul siangpahrang nih a dawi I thah a timh tikah David le a zultu pawl cu ramlak ah ralzaam in an um. Hi lio caan ah David nih ramlak saram, sazuk pawl ramvai mi nih an dawi hna I thabaa ngai in an Ti a haal ning kha a hmuh tik ah, “Sazuk nih a ti a haal bantukin Bawipa kan nunnak nih nangmah cu tihaal in an haal,” ati.

Salm 42: 1-2; Sazuk nih rial tidai a ngaih bantuk in maw Pathian nangmah cu kan ngai. Maw a nungmi Pathian, nangmah cu ti haal in kan haal. Zeitik ah dah na umnak ah ka hun khawh lai I kan biak khawh lai?” Siangpahrang a simi Daivid nunnak nih a Haal bik mi cu zeidang thil siloin Pathian thlarau umpinak asi. Daivid cu a Nunnak Diriamh ter khotu cu Pathian lawng asi kha a fiangtuk I a Nunnak ah Pathian lawnglawng a kawh, a hlam, a thangtthat I aa bochan.

2. Samarian Nu: Jesuh nih zungzal nunnak ti a pek mi nu kong hi John 4:1ff ah kan hmuh. Hi Nu nun hi kan zoh tikah nihin zuumtu kan sining he aa khat ngaingai. A thlarau Haalnak kha diriamh ternak a kawl mi Nu asi. Va pa nga ngeihnak in a kawl. Biaknak lei in a kawl. A sining cohlan khawhnak in lung hnangamnak I peknak in a kawl; A timi cu kei cu Judah mi nih an ka rem lo. Biakinn ah pumhnak nawl ka ngei lo. Khamhtu zong hi ka hmu lai lo, a ti. Jesuh nih, “Nunnak ti an pe kho tu hi kei mah ka si tiah” a nunnak nih a haal taktak mi Ti kong kha a chimh. Minu nih Jesuh caah a thinlung inn kaa a on I bia ttha tein a ruah. Cun khamhtu a si kha a theih tik ah thawngttha aupi tu ah acang.

Hi Nu zong hi Thlarau Haalnak hi zeidah asi ti kha a rak buai ve ko. A nungmi ti kong zong a thei ve lo. Jesuh nih nunnak ti a pek khawhnak zong a zum ve lo. John 4:11 Mi Nu nih cun, “Bawipa ti thannak thawl zong na ngeih tung lo. Tikhor ti ah a thuk fawn. Khuazei ahdah nunnak ti cu na hmuh lai?” ati. Ka kawl cuahmah mi Nunnak Diriamh nak hi Jesuh nih a ka pek khawh ti kha a rak thei ve lo. Jesuh kha a nunnak ah Bia a ruah I Nunnak ti a hal tik ah Nunnak diriamh nak le zungzal nunnak ti kha a hmuh, Jesuh nih a pek. Kan nunnak ah a ummi Haalnak hi zeinihdah a di a riamhter khawh ti kha thei lo in Vawlei thil in diriamhter kan timh ahcun thihnak kan phan lai. Nunnak diriamh ter kho tu Jesuh kan pawng teah a to ko.

3. Jesuh, Pathian Fapa, hmanh Thlarau ti a Haal ve. Jesuh nih vailam cung I a chimi bia pa sarih lak ah a pa nganak cu- Ka ti a Haal- ti a si. Johan 19:28 “A tu cu zeizong viallte kha a tling dih cang ti kha Jesuh nih cun a hngalh I ca thiang nih a rak chim mi tlin ter nak caah khan, “Ka ti a haal,” tiah a ti. Mathai 27 chung kan zoh tikah Jesuh nih vailam cung I a chimmi bia Pa nga nak hi; suimilam pathum chung chunmui a tlun dih kaa te ah a chim mi bia a sikha kan hmuh. Hi suimilam caan chung ahhin, Pathian nih Jesus kha a kal tak. Hi suimilam Pathum chung hi Vawlei sualnak thilrit kha Jesuh nih Pathian bawmhnak tel lo in a phorh a herh lio caan a si. Zultu an zaam dih. A chungkhat le a hawi le vialte an dai dih. Mipi cu a ral ah an cang dih cang. Cuhnu ah Pathian nih a kal tak hawi. Cutikah Jesuh cu “Bawipa, Bawipa, ziah na ka kal tak?” tiah a tap. Mathai 27:46. Suimilam pathum chung muihnak a tlun kar; Bawipa nih suimilam pathum chungte a kaltak kar hmanh ah- Kan biak mi, Pathian fapa, Pathian sining a ngeimi Jesuh hmanh nih- Pathian umpi nak Haal in a tap. Jesuh bantuk in, minung kan nunnak nih a herhbik mi cu Pathian a si ko. Kan duhzong ah duh lo zong ah, Minung paoh nih Pathian, thlarau kan Haal dih.

Kan Nunnak nih a ngeih mi Haalnak hna hi zeitin dah Diriamh ter kan timh.

I zohchunhding:

David cu Siangpahrang a si ko bu ah a nunnak ah a Haal bikmi cu Pathian a si. Cu nih cun thluachuah a hmuh ter I minung le vawlei thilri nih pekkhawh lo mi, Pathian sin in a ra mi hnangamnak aco. Samaria nu: A thlarau haal nak kha a fiang ve lo I vawlei sining in diriamh nak a kawl. A donghnak ah Jesuh kha a thinlung inn ka a onh tik ah Zungzal nunnak ti cu Bawipa nih a pek. Vawlei nuamhnak in diriamhter a timhmi a thlarau haalnak cu Jesuh kha a nunnak ah tluninn a onh tikah a ruahnak nih a phak lo mi Nun diriamhnak kha a co I lawmhnak in a khat. Ahmuhmi lawmhnak cu dai tein a thutpi kho ti lo I a phuan. Jesuh hmahnih a nunnak ah Pathian kha a Haal I a tap.

Kan nunnak nih Haalnak a ngeih mi kong kan ruat bal maw? Zei Ti dah kan dinh? A di a riam maw?

Samaria nu nun nih a langhter micu; Kan nunnak Thlarau nih Haal mi a ngeih ti kha asi. Kan thlarau Haalnak hi Diriamhter dingah a palhmi lam in kan kawl nak nih kan nunnak a thah khawh. Vawlei thilri in kan thlarau diriamhter kan timh ahcun kan nunnak kan sung lai. Jesuh lawnglawng hi Nunnak thlarau diriamh terkhotu le Nunnak Ti Nung taktak cu asi. Amah sin a kal mi cu an ti a hal ti lai lo.

Paul Harvey nih, Eskimo nih Cenghnia a tlaihning a chim. Eskimo ni Blade a har taktak mi kha sathi a thuh I a ro ter. A thuh than a roter tthan. Cuticun Blade kha sathi nih a khuh dih tiang a tuah I, ramlak ah a va chiah. Cenghnia nih cun a rim cun a kawl I Sathi thuhmi Blade cu a liah. A liah deuhdeuh a thawt chin, a thlah siang ti lo. A dongh nak ah, Blade nih a mah a lei kha a aah tiang zong ah, a mah thi lila nih khan a thawt chinchin i zaan khuadei a ngol siang ti lo i hurha lak ah khuasih in a thi beh a ti.

Nihin Minung tampi kan si ve. Kan thlarau Haalnak hi thihnak a kan phakpi tu dingmi lam in kan kawl. USA ah Nu le Va tampi ngeihnak in a kawl mi tam a si cang. Rumnak , Ritngatnak, tbk. Aphunphun in kawl cio asi. Kan kawl deuhdeuh kan thlah siang lo chin a dongnak ah kan nunnak thattu a si tiang zong ah kan thlah siang ti tawn lo I kan I thih pi beh tawn. Vawlei thil tlaihchan tuknak nih thlarau diriamhnak a chuahpi lo lawng si lo in kan nunnak thlarau zong a thah khawh.

4. Kum Hleihnih chung thichuak Nu kong hi Mark. 5: 25-29 ah kan hmuh.

Hinu hi Kum 12 chung a thi a chuakcang, Doctor thiammi tam pi he aa thlop. A ngeihmi vialte a zuardih I aa zohkhenh nain thatlei panh lo in a zual chinchin. Jesuh kong a theih tikah mipi lak ah Jesuh cu a hnu in, a puan ki tongh awk ah a dawi. A timi cu, “Apuan ki te ka tongh khawh ahcun ka dam lai,” ati. A zumh bang in vawlei fimthiamnak le chaw va nih a damhkhawh ti lo mi, fihnung a si cang mi a thisen zawtnak cun, Jesuh a ton taktak tik ah damnak ahmu.

Biadonghnak

Kan nunnak ah diriam kholo in a ummi kan thlarau hi Nunnak Ti taktak asimi Jesuh panhin a mah kan tongh lo ahcun Vawlei suingun chawva dih tiang hmanh I thlop usilaw kan thlarau a dam kho hlei lai lo. Zeicatiah Thlarau Nunnak damnak cu Jesuh sin lawng in hmuhkhawh a si. Nihin Laimi Zumtu tampi zong kan Nunnak a ummi Haalnak Diriamh ter dingah Vawlei thil in kan I zuam ve theu. Kan hmuh lai lo lawng si lo in kan Nunnak thlarau thattu ah an cang te lai. Jesuh panh a herh.

Hi kan lungput le thil sining hi Jesuh nih a fian tuk caah, John 7: 37-39; “Puai donghnak ni kha a biapi bik hi a si. Cu ni ahcun Jesuh cu a dir I aw thangpi in , A ti a haal mi paoh cu ka sin ah ra u law, ra ding u. Cathiang nih, ‘keimah a ka zummi paoh cu a lung chung in tiva nung an puut lai’ tiah a ti bantuk khan, a si lai, tiah a ti. Jesuh nih a chim duh mi cu thiangthlarau kong kha a si. Jesuh nih kan Nun ah a di a riam kho lo mi Haalnak chung in Nunnak Ti puut luanter a duh. Cucu amah sin ah kal in kan din lawngah kan hmuhkhawh lai. Isaiah 44: 3, Pathian kha kan nunnih a Haal ahcun kan nunnak ah Pathian thlarau ti thiang tawih kan si lai. Pathian kan kawl ahcun Pathian nih kan cung ah a thlarau cu a kan tawih lai.

Kan Nunnak chungah Pathian nih a chiah mi Haalnak hi, kan nunnak thah duh ah siloin a mah sin phakter a kan duh ca tu ah a si deuh. Kan chungah a ummi Haalnak hi Vawlei thil in diriamhter timhnak nih kan thlarau a thahkhawh caah Vawlei thil in siloin Jesuh, Nunnak Thlarau Ti Nung panh nak in diriamh ter I zuam hna usih. Jesuh pekmi ti a dingmi paohcu an ti a haal ti lai lo.

Miphun Dihlak Caah Ceunak

CIM Zarhpini Caan Hmannak (October 9, 2011)

Caan tlaitu ........................... Siang Dun

Phungchimtu ....................... Rev. Dr. C. Duh Kam

Zumtu hawi dawt hna,

Bawipa thawngttha ihrawm khawhnak caan ttha a kan petu Pathian kan thangtthat. Vanrangtang ah a ummi zumtu vialte hmunkhat ah a kan fonh i, thawngttha hrawm khawhnak hmunhma a kan serpiaktu CIM zong Bawipa nih hmangchin ko seh tiah duhpiaknak kan langhter duh fawn. Thangttha a kan chimtu Rev. Dr. C. Duh Kam cung ah lawmhnak kan chim. Thawngttha a kan chimtu hi CBCUSA (khrifabu 42 komh mi bu) ah Executive Minister, ABC USA ah board member le CBMC ah pastor a ttuan mi a si. ABCUSA hruainak in White House le State Department ah miphun caah bia a kan chimpiak khotu a si. A can sunglawi pek in thawngttha a kan chimh caah upat a um hringhran. Thawngttha chimtu kut ah caan kan pek cang.

Sermon: Miphun dihlak caah ceunak

Bible relnak: Isaiah 49:5-6

Ka chuah hlan in Bawipa nih a ka fial; a mi cu kirpi tthan hna awk ah le aa tthekmi Israel mi kha pumh tthan hna awk ah, a sal ah a ka ser. Bawipa nih upatnak a ka pek, amah cu ka thazaang hrampi a si. Bawipa nih cun a ka thawh i “Ka sal, nangmah caah rian ngan deuh chin ka ngei; Israel chung in a taangmi hna kha lianhngannak ah phak ter tthan lawng si lo in, Nangmah cu miphun hna ca i ceunak ah kan ser lai. Cu ti cun vawlei dihlak nih khamhnak a hmuh lai,” a ti.

Biahram domhnak:

CIM ah Thawngttha chim caan a ka petu upa nan cungah kaa lawm. Pathian ka thangtthat. Nihin Chin miphun kan dirhmun hi ka ruah tawn tikah Pathian hi thangtthat lo in ka um kho lo. Kan miphun cungah thil a cangmi hna hi a chiatnak lei zong a um ko nain, a tthatnak nih tamtuk in a lerh. Pathian tthatnak tu hi kan sinah a lang deuh. Kan ruah bal lo mi le saduhthah ding hmanh kan hngalh bal lo mi hmun le caan ah a kan phakter. Kei cu ka khuaruah a har ko.

Lairam hi zeitindah khrihfa ram ah a can khawh?

Chin miphun cu Burma, India le Bangladesh ram thum chungah kan um. Vawlei cung biaknak lian bikbik ram, Islam biaknak ram Bangladesh, Hindu biaknak ram India, Communism le Buddhism biaknak ram China le Burma nih a cehmi ram fate a si. Chin miphun le Mizo cu khrihfa siangbawi mi tlawm nih Khrih Thawngttha a kan chimhnak thwng in khrihfa ah kan cang dih. Lairam ahcun Baptist siangbawi nuva pasarih lawng nih 1899 in 1966 tiang an kan umpi. Mission rian an ttuan. Kan siangbawi hna le Laimi zumtu hmasa hna thawng in khrihfa ah kan cang dih kan ti lai. Vawlei cungah a miphun ning taktak in khrihfa ah can hi a awl lo. Chin miphun kan ningpi in khrihfa kan can khawh mi cu sitertu le siter chan a um caah a si. Khrihfa ah a kan cantertu cu Pathian Thlarau a si. Khrihfa ah a kan canter chan cu vawlei ah Khrih ceunak langhter a kan duh caah a si. Tinhpiakmi chan ngei lo in hi bantuk thil can awk a har.

Kan miphun he a tlakbik mi Pathian bia

Kan Bible relmi Isaiah 49:6 “Bawipa nih cun a ka thawh i ‘Ka sal, nangmah caah rian ngan deuh chin ka ngei; Israel chung in a taangmi hna kha lianhngannak ah phak ter tthan lawng si lo in, Nangmah cu miphun hna ca i ceunak ah kan ser lai. Cu ti cun vawlei dihlak nih khamhnak a hmuh lai,’ a ti” hi nihin Chinmi kan dirhmun he a tlaak bik.

Profet Isaiah sin ah Pathian bia a langhning cu:

(1) Ka chuah hlan in Bawipa nih a ka fial; a mi cu kirpi tthan hna awk le aa tthekmi Israelmi kha pumh tthan hna awkah, a sal ah a ka ser;

2) Bawipa nih upatnak a ka pek,

3) Amah cu ka thazaang hrampi a si,

4) Israel mi hna chung in a taangmi hna kha lianhngannak ah phak ter ding

5) Miphun hna caah ceunak ah kan ser lai,

6) Vawlei dihlak nih khamhnak an hmuh lai, ti hi a si.

A tawifiannak in chim ahcun Babylon ah saltaangmi hna kha chanhchuah ding le hmun kip ah aa tthekmi Israel miphun kha pumh ding le ramdangmi Gentiles mi hna caah ceunak si ding ah mission rian an fialmi cu a si. Bible Biakam Thar sining le thlarau mit in zoh ahcun kan khamhnak Jesuh Khrih nih a ttuan ti zong in an ti. Nain, Biakam Hlun mit in kan zoh lai.

Nihin Chin miphun kan dirhmun:

Lairam cu Chin miphun tampi nih kan hngah rih. Lairam ah a ummi hna hi Babylon saltaang bantuk an si. Cozah tthalo uknak tang ah sifak harsa ngai in an um. Mah ram ah mi nih ukmi le ttemttawnmi an si. Sifahnak sal ah kan tla. Hnipuan fenh le aih le eidin ding hmanh tlamtling in kan ngei kho hna lo. Lai khuate ah mi tampi cu cite hmanh duh ning in an liak kho lo. Kawlram chung hmanh ah Laimi cu an si a fak bik ti kan si rih. Hi tluk in ramdang ah aa hlawhfa mi nih phaisa kan kuat len ko bu ah, sifak bik kan si rih. Kan miphun nih tthanchonak a phunphun a herh. Hi bantuk in sal ah a taangmi kan miphun hawi hna hi aho nih dah a chanhchuah hna lai? Ahodah rian a ngei mi kan si?

Cun, Chinmi thawng tampi hna cu ram kip ah i tthek dih in kan um fawn. Ramdang a phanmi Chinmi hna hi khua le state hmanh ah kan um tti kho lo. Ram khat hmanh ah kan um tti kho hna lo. Vawleicung ram kip ah kan i tthek dih. Hi kan dirhmun hi kan miphun caah ttih a nung ngai. Kan miphun hi a lotlau dih kho mi kan si. Kan tlaunak ding lam cu:

1. Kan ca le holh kan thiam kho ti lo. Ramdang a phanmi Chin ngakchia pawl cu holh an i hrawt tikah aho nih chimh cawnpiak hau lo in, Mirang holh in an holh colh. Holh hi thli in a chuak ko rua. Lai nu le pa hna nih Mirang holh cu kan thiam hlei lo nain, kan fa le nih cun Mirang holh in an holh colh. Nu le pa le fale hna karlak ah holh lehpiak a haumi kan um pah cang. Holh nih nu le pa le fa le hna zong a kan tthen thok cang. Mirang holh thiam hi a ttha ko nain, kan Laiholh hi a dolh ahcun Laimi kan tlau lai.
2. Laimi kan nunphung cu vawlei a teitu Nitlak lei nunphung nih a dolh tuan khawh mi a si. Kan pumrua te lawng hi Laimi si i kan thluak cu Mirang thluak ah a cang kho. Asian tampi an si cang. An tlau tamtuk cang.
3. Kan ca, holh le nunphung kan thlau ahcun miphun tlau ti mi kan si ko lai. Kan fa le nih Laiholh an thiam lo ahcun Lai hawi sin um cu an i nuam kho lai lo. Lai Society in anmah te in an zam lai. Laimi sinak nak in an thiammi holh a ngeitu hna miphun si cu an duh deuh lai. Cu ti cun, miphun tlau i thoknak cu a si ko cang.
4. Holh ruangah Laimi sinak in a tlau hmasabik ding mi cu mah holh fate le Kawlholh in ramdang ah khrihfabu maw, hawikomhnak a tuahmi hna hi kan si kho. Hawikom ah an ser khawh ding mi Lai mipi an um lai lo. Minung an tlawm caah an fa le kha biakinn ah an holh an thiamter kho hna lai lo. Lairam ah holh fate a ngeimi nih ramdang ah mah holh tein khrihfabu ser le tthan kan i timh ahcun kan tlau tuan lai. Hi nak nak in Laimi tambik nih kan holhmi Laitlai holh hi thiam cio i zuam i Pathian thangtthatnak zong ah holh pakhat i hrawm kho ding tiang in tinh le duhnak kan ngeih lawng ah miphun pi hna lakah tlau lo tein kan um kho ve lai.
5. Midang khrihfabu hna he i komh duhnak kan ngeih ahcun kan mino hna cu Laiholh in an i chawn lai, an i kom lai. Gospel team zong in an i leeng kho lai. Cu ti cun, Laimi sinak he an tthang lai. Cu caah pehtlaihnak buu zong ngeih cio kan hau ko hna. Laimi kan thanchonak ding ah buu le khrihfabu kan herh taktak. Kan holh in hla kan sak tti le Pathian kan thangthat tti caan a tam tikah kan zeizong te an tthang dih lai.
6. Ca, holh le nunphung cu Thawngttha a si ttung lo, zeitindah nan kan cawnpiak tiah ti khawh kan si. Nain, Ca le Thawngttha chimnak (Literature and Evanglism) hi an kal tti kho bik. Laimi kan lakah Bible rel le hlasaknak in Laica a thiammi an tam ngai. Mah ca le holh in Bible kan rel khawh lo ahcun kan tlau ding a fiang ko.

Lairam a sertu ding kan si

Pathian nih ramdang ah khuasa ding in a kan thlahnak cu Lairam ah miharsa u le nau le sifak santlai lo hna bawmtu ding ah fialmi kan si. Lairam ah kan ttuan khawh mi rian hna zong a um len ko cang. Mission rian a ttuan ding zong in kan i timh ding a si. Profet Isaiah nih a chim bantuk in, sifah le harsatnak sal ah a taangmi kan miphun hawi hna cu chanhchuah ding rian nganpi kan ngei. Kan ttuan duh lo ahcun kanmah cio lila zong kan tlau ko lai.

Ramkip ah aa tthekmi Laimi vialte hi hmun khat ah i hlum tti kan duh ahcun, hmun khat te ah Lairam ah rianttuan tti kan hau. Mission rianttuannak nih ram kip ah a tthekmi Laimi hi a kan fonh khawh lai. Laica, Laiholh le Lai nunphung tthanchonak caah ram kip in a buu in phaisa thazang chuah i rianttuan tti hna usihlaw, Lai Bible, Lai hla cauk, Lai Bible hrilhfiah ttialnak, Sunday School cawn ding mi cauk, Lai mekazin le nifatin/zarhfatin chuak thawngzamhnak hna le DVD, DC tiang in a phunphun kan chuah khawh hnga. Hi bantuk in kan ttuan lawng ah Lairam le ramdang ah kan miphun a hmun kho lai. Hi hi kannih caah Pathian nih Profet Isaiah bantuk in kan chuah hlan in a kan auhnak cu a si ve.

Miphun hna caah ceunak

Kan umnak ram hna hi Pathian zumhnak in an tla tuk cang hna. Kannih Chinmi zumtu hna hi vunrang le vunnak mi hna lak ah Khrih Thawngttha ceunak chim ding thlah kan si. Pathian nih a kan kawhnak aw kan theih a hau. Pathian ah duhnak fak deuh ngei in biaknak lei ah i pe ding kawh kan si fawn. Hi Pathian Bia lawnglawng nih kan miphun a ser cang. Hmailei ah Pathian bia kan ttanh i kan i nunpi lawng ah ramdang ahhin kan hmun kho lai. Khrih ceunak karhter ding ah Bawipa nih hman a kan duh.

Bia donghnak

Khrih nih achan ngei ding in a kan auhnak hi kan theih ahcun thluachuah vanluhnak tampi kan dong lai. Kan ram a tthangcho lai. Kan miphun a tthangcho lai. Khrih kan zumhnak nih vawlei ah a tlungmi Bawipa pennak chungah lunglawm tein a kan nunter. Khrih ram kauh ter ding ah kan Chin miphun ningpi in a kan auh. Nangmah le keimah zong kan chuah hlan in auh kan si ve. Tho hna usihlaw ttuan hna usih.

Hi Pathian auhnak a tlin khawh nak ding ah USA ahcun Chin khrihfabu 42 nih Chin Baptist Churches USA ah kan i kom hna.Komh mission rian kan ttuantti hna. Ngaihchiatnak ah kan i hnem hna, kan i bawm hna. Lairam ah fimnak, ngandamnak, ca lei fimnak in tthannak, ngakttah cawmkennak le Thawngttha chimnak in rian kan ttuan. Laica tthanchonak caah Laica cawnnak zong CACC he kan ttuan tti. Lai Bible hrilhfiah ttialnak caah phaisa tampi kan dih cang. Hi bantuk in, Chinmi dihlak nih i bawm in Lairam ah rianttuan tti hna usih law cu, Lairam le ramdang ah Laimi kan hmun zungzal kho hnga.

Phungchimtu 11:4, 6 Thlitu le nikhua an tthat tiang na ngan peng ko ahcun zeihmanh na tuh bal lai lo i zeihmanh na zun bal pek fawn lai lo. Zing lei ah thlaici tuh ko. zanlei zong ah ngol hlah; zeicatiah an dihlak in an tthat lai le an tthat lai lo kha na hngal lo.

Phungchimtu nih a kan cawnpiak bantuk in, zeihmanh kan tuh lo ahcun zeihmanh kan zun pek fawn lai lo. Thlitu le nikhua an tthat tiang kan ngan a hau lo. Kan si khawh lio te ah ttuan kan hau ko hna. Kan ttuan ahcun Pathian nih thluachuah tampi a kan pek ko hnga. Pathian nih thluachuahnak in pe cio hna seh!

Minung Hi Rawl Lawnglawng In A Nung Lo

CIM Zarhpini Caan Hmannak

Caantlaitu …………………. Siang Dun

Phungchimtu ……………… Rev. Philip Hrengling

Zumtu hawidawt vialte hna,

Pathian dawtnak hi a ngan hringhran ko. Ni thar, caan thar le damnak kan hmu hna. Thawngttha CIM hmang in kan ihrawm kho hna. Hi vialte hi Pathian thawng lawngte an si. Nihin thawngttha a kan chimtu hi Rev. Philip Hengling a si. CIM ah Director in can saupi a kan ttuanpiaktu a si. A tu hi Chin Bethel Church (CBC), Maryland ah pastor a ttuan lio. Bawi Khrih min in dong hna usih. A kut ah can kan pek cang.

Cathiang rel ta usih!

“Minung hi rawl lawnglawng in a nung lo, sihmanhsehlaw Bawipa kaa in a chuakmi thil kip in a nung ti kha an hngalhter hna nakhnga, rawl ttam fahnak kha an inter hna i, manna in an cawm hna, mah cucu nanmah nih siseh nan pupa hna nih siseh nan rak hngal lo” (Deut 8:3).

Hika Bible caang hi CIM rak thawkka ah Motto caah rak thimmi a si. Kan motto a si zong hi kan philh cang men lai. Tleicia kan pa Rev. Dr. Sang Awr kha 2003 ah phungchim kan rak thiah i, hi tlangtar hi sermon a rak ttial bal. Midang nih kan sermon ka thei tuk lo. Kan nolh khawh lengmang lo hmanh ah motto hi cu khuacaan te tal ah sermon khawh izuam usihlaw a ttha tuk ko hnga. Atu cu a vikvak a ttha deuhmi mino nih CIM nan vun kan hruai i tlam a tling khunmi a lo. Nunter lawng hmanh siloin tthanchoter zong hi nan kut chungah a um ko hih! Fakpiin izuam ko uh.

Israelmi hna cu an co awk ram lei panh in an kal lioah, an umnak tthing Egypt ram kha an ngai i, an hlam tthan lengmang. A ruang cu rawlttam tihal kha an celh lo caah a si. Egypt ram ah khan cun kan duh tawkin kan ei kan ding ko an ti. Moses nih “Ti le rawl ruangah nan phun nan ciar i, Egyptram ah kir tthan nan duh a si lo maw? I cinken uh! Pathian nih zeitluk dah an zohkhenh hna, manna in zarhkhat chungah niruk chung an cawm hna, lung chungin ti a chuahter, van ah a zuangmi mimte an thlak hna; ni saupi chung nan hnipuan zong a ttet lo; ni 40 chung nan ke in nan kal ko nain nan ke zong a phing lo; I cinken rih uh! Pathian nih nan hmaiah a rak kal chung i, chun ah minmei in an hruai hna, zan ah ceunak an pek hna. Nannih nih cun rawl lawng kha nunnak ah nan ruah. Minung hi rawl lawnglawng in a nung lo; Pathian kaa in a chuakmi tu kha nunnak a si ti hngalhter an duh hna caah rawlttam harnak kha an inter hna a ti. Pathian nih rawl lawngin nunnak a si lo ti kha hmuhsak in a cawnpiak hna.

Hi nih hin a kan cawnpiakmi cu Pathian cu nun cawmtu a si; rawl petu a si, nun a himtertu a si; kan nunnak huhphengtu a si; kan i hruk aihmi hnipuan, kan din kan eimi tirawl, kan i dornak inn le lo a kan petu a si. Minung nih a herhmi caah van I a zuangmi vate (mimte) cungah nawl a pek, cun manna le ti zong a herhning in a chuahter. Pathian caah a si kho lomi thil a um lo. Kan rawl eimi hna zong hi Pathian a lawmhtertu thil an si. Minung diriamnak le nuamhnak ca lawng an si lo. Pathian kaa ah nunnak hrampi a um kha kan zum kho lo, a tuah ciami tirawl tu ah nunnak a um rua tiah kan zumh. Israelmi hna zong nih rawlttam tihal in an um tikah, nun man ngei lo ah an i ruah.

Hi kong he pehtlai in biahalnak a um khomi cu “Kan nun caah maw kan ei? kan ei caah maw kan nun? ti hi a si. Bialehnak hi pahnih a um kho ve. Kan nun caah kan ei timi le kan ei caah pei kan nun cu ti hi a si hnga. Kan ei hmasa i maw kan nun, nunnak kan ngeih hnuah dah kan ei? ti zong hi ruah a hau ve. Paul nih “Pathian pennak cu ei le din menmen hi a si lo, Thiang Thlarau pekmi dinnak le daihnak le lawmhnak tu hi a si deuh” (Rom 14:17 ) a ti. Cathiang nih a kan cawnpiak duhmi cu “Minung hi rawl lawnglawng in a nung lo”. Biadang in chim ahcun, taksa rawlttamnak le diriamnak nakin nunnak dang a sunglawi deuh ti khi a si. Pumsa nih a herhmi pinah nunnak dang a um rih. Cucaah Bawi Jesuh nih “Cucaah cun pei nan nunnak ca i nan herhmi rawl le ti kongah le nan pum ca i nan herhmi hnipuan kongah lung rethei awklokchong in va um hlah u kan ti hna cu. A ngaingai ti ahcun, nunnak hi rawl nakin a biapi deuh lo maw? Cun pum zong hi hnipuan nakin a biapi deuh lo maw?” a ti. Bawi Jesuh nih taksa caah ti le rawl hi a herh lo a ti lo; cu ti le rawl nakin nunnak a biapi deuh tiah a kan cawnpiak.

Pathian le Moses an pahnih in chimmi hi Thlarau nunnak kong lei hoih in an chim. Taksa diriamnak le herhnak menmen nih cun nunnak ngaingai a phakpi kho lo. Taksa lawng kan ngei lo, thlarau zong kan ngei ti kha a kan hngalhter fawn. Pathian nih minung a kan ser tikah pum he thlarau he a kan ser. Pum loin a tlinlo bantukin thlarau loin a tling fawn lo. Cucaah minung tling sinak dingah pum he thlarau he ngeih a hau. Cucaah cu pum le thlarau cu a pahnih in zohkhenh le dawt kan hau.

Cheukhat cu taksa i cawmnak le rian hmuhnak caah cun zeipoah kan ngamh, tangka zong kan siang, khawika paoh ah kal le i tthial zong kan ngamh; cun mi tang vaa dor zong khi kan ti kho ngai; asinain Thlarau caah siaherhnak kan ngeih le tuaktan a tlawm ngai in ka hmuh. Bible rel, thlacam le pumh ti bantuk ah kan ttang lo; i biataknak kan ngei lo. “Kannih chung hi thlarau lei in kan der tuk i, thla rak kan campiak uh” tiah thlacam cah cu a tam ngai. Asinain thlarau hmuhnak le zumh khawhnak dingah mah pumpak in Bible rel, pumhnak ah kal, thlacam ti bantuk khi kan tenh ti lo, siaherhnak kan ngei ti lo.

Unau, Pathian nih kan pumsa caah taksa tirawl a kan pek bantukin thlarau rawl zong a kan pek ve. Cucaah “Minung hi rawl lawnglawng in nunnak a si lo” a ti tikah hin a fiang ngaimi cu taksa nih a herhmi tirawl lawng kha nunnak a si lo, Pathian kaa in a chuakmi tu hi nunnak hrampi cu a si” ti hi a si. Kawl phungthluk nih cun “Pawkhim lawngah pathian biak khawh a si lai” ti a si. Rawl ttam ahcun, pathian biak khawh lo khi a lo cang. Kannih kan Pathian cu ti le rawl a pinlei ah nunnak a um rih; rawl lawnglawng in a nung lo; Pathian kaa in a chuakmi tu kha nunnak a si. Pathian cu kan nunnak hrampi, nun cawmtu a si kha Cathiang nih a kan cawnpiak.

Pathian cu kan dihlak nun cawmtu si zungzal ko seh!..Amen.