Chin Internet Ministry: February 26, 2012

Chin Internet Ministry Caanhmannak

(February 26, 2012) 

Caanhmannak Hruaitu  : Danny Bawi Thianhlun

Thawngṭha Chimtu       : Rev. Rollin Van Bik

Vawlei khuaza ummi zumtu unau hna,

CIM nih lawmhnak he Bawi Khrih min in nan kut kan in tlaih hna. Khrih sinin arami lawmhnak le hnangam daihnak cu zumtu pumpak nan cungah ah le nan innchungkhar cio cungah a thar in um hram seh. 1999 in February 19, 2012 tiang CIM rianṭuannak ah lam a kan hruai i thluachuahnak a kan petu kan Biakmi Pathian a min kan thangṭhat.

Baibal Cathiang Relnak: “Ka bia cu van in a rung tlami ruah le hawhra bantuk a si lai. Ruah le hawhra nih cun, van ah kir ṭhan tiloin vawlei kha an hnawnter i thlaici kha an khohter i an ṭhanter i tuhtu kha rawl an pek hna.  Cu bantuk cu ka kaa in a chuakmi bia cu a si ve lai- ka sinah a lawngin a ra kir ṭhan lai lo, tuah seh tiah ka fialmi kha a tlolh lai lo i ka thlahhnawh chanmi thil ah khan a tlam a tling lai.” (Isaiah 55:10-11)

Thlacam Cahnak:

1.            CIM chungṭuan Pastor Lal Cung Awi i hringtu apa Rev. Vai Al nih February 16, 2012 ah Hakha sizungpi ah a kan liam tak. Pastor Lal Cung Awi le innchungkhar caah siseh, hmun dang kaa dang i a ummi cingla rualchan sahlawh hna caah thlacamnak in bawm hna usih.

2.            Chin miphun karlak ah rualremnak le dawtnak a um khawh taktak nak ding caah thlacam hna usih.

3.            Kan ram nih a hmanmi le a hmunmi thlennak taktak kan hmuhnak lai.

4.            Vawlei khuaza ummi Khrihfabu le Khrihfa biaknak lei rianṭuantu hna caah.

5.            Ram le miphun ṭhatnak le ṭhanchonak caah a lamkip in rianṭuantu hna caah.

6.            CIM rianṭuannak caah le rianṭuantu hna caah thluachuah hal piak hna usih. 

Thawngṭha Chimtu Kong: Tuni thawngṭha a kan chimtu cu Chin miphun kan caah Pathian nih khuaruahhar in pa can dirhmun ah thluachuahnak a kan pekmi Rev.Dr. Van Bik (Tleicia) i a fapa Rev. Rollin Van Bik asi. Cawnnak lei ah, 1984 ah Rangoon Univeristy in BA (Hisotry) siseh, 1990 ah India ram ummi Serampore College in BD siseh, 1997 ah American Baptist Seminary of the West, Berkeley, CA in M.Div siseh, a dih. Rianṭuannak lei ahcun, 1990 (Kum dih lai) in 1993 kum dongh lai tiang Immanuel Baptist Church (Hakha) ah pastor dirhmun in siseh, 2002 in 2003 tiang Chin Baptist Mission Church (Maryland) ah pastor dirhmun in siseh, rian a ṭuanmi asi. Atu-ah Lai Baptist Church (Maryland) ah caantling pastor dirhmun rian a ṭuan cuahmah mi kan u/pa pakhat asi. Atu bantukin CIM ah thawngṭha a kan chimh caah a cungah lunglawmhnak tampi kan ngei i kan Biakmi Pathian tunih a rianṭuannak ah siseh, a innchungkhar le an Khrihfabu caah thluachuahnak pe chin ko seh.

Rev. Rollin Van Bik

Thawngṭha Chimnak:

Phungchimnak Ca-ah Thimmi Baibal: Luka 5: 17 - 26

Pumsa damnak hi zeitluk in dah kan herh ti cu chim hau lo asi. Kan herh ning  kan vun i fian  nak zawn ah hin, midang bawmh kan herh zia zong fiang khun in kan hun hngalh nak asi tawn. Pumsa damnak ca-ah tiin a phunphun kan tuah mi a um ko lai i, cu hna cu a ttha hnem mi zong ansi dih ko hna lai. Sihmanhsehlaw pumpak in kan tuah khawh mizat lawng nih, a zaa in damnak a chuah pi kho tawn lo i, midang bawmh nak lo cun asi khawh lo caan a um lengmang. Cu bantuk caan hna cu, minung kan si nak ah hin, kan duh lo ngai mi zong asi men ko lai. Aho bawmh hmanh a herh lomi si kha kan duh deuh ning cio asi tawn ko.  

Sihmanhsehlaw pumpak kan si ning nih a tlinh khawh lengmang lo ca-ah, pumpak kan hmuh khawh mi hlei in, hmuh khawh ning a um a herh tawn lengmang i, cutik ah cun kan pawngkam a um mi kan minung hoi hna nih an rak kan hmuh piak ning kha biapi ngai arak sitawn leng mang. Cu an kan hmuh piak ning in, zuam nak an chuah mi nih ‘zumhnak’ timi a sullam zong a hun fianter tawn ning cu asi.

Tutan Baibal ca caang kan rel mi nih a kan chimh mi tuanbia chung ah hin, fiang ngai in a lang mi cu, mizeng pa nih damnak a hmuh khawh nak ding ca-ah, bawmhnak a herh ning hi asi. Cu a herh ning cu, a pawngkam a um mi hna nih a ruah piak zia an thiam deuh ning zong fiang ngai in a kan chimh fawn. Bawmhnak timi hi a phunphun in vun zoh usih law… phun pakhat khat ca-ah bawmhnak kan herh mi nih mizeng pa bantuk in tho kho lolak in a kan tuaitam can a um lengmang tawn. Cu bantuk can ah cun, a biapi ngai mi cu, kan pawngkam a um mi hna nih kan herh ning an kan hmuh piak thiam hi a biapi ngaingai mi asi lengmang. Tho kho lo in tuaitam nak a sau nawn tik ah cun, thazaang hoi a der chin lengmang i, mah tein cawlcangh thiam nak ding zong ruat kho loin um asi tawn lengmang ko. Cu bantuk um tu ning cu, mizeng pa hmanthlak nih hin a fianter ngai mi pakhat asi. Cu tik ah, bawmh hau loin um duh nak lungthin faktuk in kan neih nak nih, kan pawngkam minung hoi hna nih kan herh ning an hmuh thiam deuh zia kha, a kan cohlan ter khawh lo ah cun, kan ca-ah dam nak a har ngai ding asi ko hnga.

Tahchunh nak bantuk in vunchim ah cun, Kawlram ah tuaitamnak nih sau tuk a kan ciah tik ah, kan hmuh khawh mi thil a tlawm ngai i, kan ruah khawh ning zong a thazaang a der ngai. Cutikah, kan pawngkam a um mi hna nih, voitampi cu kan herh ning hi fiang deuh in an kan hmuh piak khawh i, an kan ruah piak khawh deuh tawn. Cu ca-ah cun, kan pawngkam minung hoi hna nih an kan ruah piak ning le, an kan tuaktan piak ning hna hi, a chelchan ah cun cohlan awk ah a herh ngai mi asi i,  kan cohlan khawh nak nih kan ca-ah a herh mi damnak lei ah a kan hruai deuh tawn taktak fawn.

Mizeng pa a dam khawh nak ding ca-ah, a pawngkam a minung hoi hna nih an tuaktan piak ning hi a biapit deuh ning, hi tuanbia nih hin a vun langhter duh ngai mi thil pakhat asi. Mizeng pa nih a ruah ning, biapi in hi tuanbia chung ah hin chim mi a um lo. A pawng kam a um mi a minung hoi hna nih an tuaktan piak ning in zeitin dah an zuam piak ning asi titu hi biapi deuh in chim duh mi cu asi.

An tuaktan piak ning hi, vun zoh hmanh usih law, an rak thiam ngai ti zong a fiang. Jesuh Khrih hmaika an phanh pi khawh nak ding ah, mi inncung lung tlap an tthial timi hi, fawi telek in rak tuah mi cu asi theng lai lo. Cu bantuk in inncung lung tlap tthial ding rak ruah thiam le a tthial ning rak thiam hrim zong kha a rak herh ve mi cu asi hrimhrim. Cucu mizeng pa nih, a zeng mi asi leh cuta, amah tein tuaktan khawh nak thazaang a nei lo. Cu ca-ah cun hi tuanbia chung hin fiang ngai in Jesuh Khrih nih langhter a duh mi cu, cubantuk i zuam piak nak le i tuaktak piak nak cu ‘zumhnak’ timi a sullam a langh ning asi ko tihi asi. Cu ti thil umtu ning chung cun “Jesuh nih zeitluk in dah an zumh tikha a hmuh…(Lk. 5:20).” Mizeng  pa a bawmtu hna,  Jesuh nih arak hmuh ning hna kha, mizeng pa dam nak ca-ah biapi ngai arak si ticu a fiang.  A kan tuaktak piaktu hna le a kan ruahpi tu hna pawl kha minih zeitin dah anrak hmuh hna ning asi tihi dam nak ca-ah hin arak biapi ngai tawn ko. Tahchunh nak bantuk in vun chim ah cun, Sibawi (Medical doctor) nih kan ngam dam nak kong a kan tuaktan piak ning cu, midang zong nih biapi ngai in an lak ding mi thil asi ko lai.

Mizeng pa hi Jesuh hmai an phanh pi khawh tikah, Jesuh nih a dam ter tiah a tawinak in kan vun chim kolai. Cu tik ah, a pawng kam i a um ve mi hna Phungbia cawnpiak tu le Farasi mi hna cu an lung a tling ve hoi lo ti asi. Hika zawn ah hin, kan ruah awk a herh ngai mi cu, Phungbia cawnpiak tu hna le Farasi mi hna nih hin mizeng pa a dam ding kha an duh loh tinak si loin, Jesuh nih a dam ter ning tu ah khan an lung a tling lo tinak tu asi. Hika zawn ah hin, a fiang ngai mi cu, Jesuh nih hin mizeng pa dam lo nak a hram kha zeidah asi tikha fiang tein a theih tik ah, mizeng pa dam khawh nak ding ca-ah, thil a tuah ding ning hi, mizeimaw zat lungtlin lonak a chuahpi tucu asi kho ve ti zong a theih chih mi asi hrim ko lai.

Kan hnulei deuh ah khan, CNN nih Bill Gate kha interview an tuah i an hal mi cu, “atu bantuk har can lio ah hin abik in mino deuh pawl nih zei an tuah ah dah a ttha bik lai tiah na ruah” tiah an hal mi a leh nak hna cu, “atu lio bantuk harcan lio ah hin abik in mino deuh pawl nih tuah awk ah a herh bikmi asi ko rua tiah kei ka ruah mi cu fimthiam cawnnak lei ah fakpi in i zuam hna seh ti hi asi ko” tiah arak leh hna. Harsat lio can ah fimthiam cawnnak lei i thazaang pek cu a har ngai ding cu asi ko nan, cu lo cun harsat nak chung lila zong cun chuah awk zong a ttha lomi asi kho men ko. Jesuh zong nih hin, mizeng pa a ttemttawn tucu, amah mizeng pa a ruah ning lila asi zia kha fiang tein a theih tik ah, cu ttemttawn nak cun ngaihthiam nak in a hun chuah ter hnu lawng ah mizeng pa zong cu dam nak a hmu.

Jesuh nih mizeng pa a hun dam ter tik ah hin, a zen nak a dam zia kha, amah mizeng pa hrimhrim nih aa fian a herh kha fiang tein a langhter.  Jesuh nih a fial mi cu, amah mizeng pa an rak zawnh tawn nak ihkhun kha mizeng pa nih i cawi in, inn ah ttin a fial. Hihi mizeng pa nih a rak tuah khawh bal lomi asi. A fiang mi cu, Jesuh hmai kan phanh tik ah dam nak kan hmu i, kan mah tein kan rak i tuah khawh bal lomi zong kha, kan tuah ding ah Jesuh nih akan fial ve taktak ko tinak asi.

Mizeng pa hi Jesuh nih a fial bantuk cun, an zawnhnak ihkhun cu amah tein aa cawi i Pathian thangtthat pah in inn ah a ttin ti asi. A celchan ah cun, dam ter kan sinak zawn ah hin, kan mah tein kan i cawi a herh mi thil cawi an kan fial ve tik ah, Pathian kan thangtthat khawh lo can a tam ngai tawn. Sihmanhsehlaw zumtu kan sinak a fian ve nak cu, kan i khinh mi he inn ah kan ttin tik ah Pathian thangtthat pah in kan ttin ve nak hi asi.

Hleice ruah awk: Jesuh hmai na phanh i dam ter nasi tik ah, naa rak khinh khawh ballo mi zong khinh fial nasi ko lai.

Lungrualnak (Unity)

Chin Internet Ministry Caanhmannak

(February 19, 2012)

Caanhmannak Hruaitu : Danny Bawi Thianhlun

Thawngṭha Chimtu      : Leng Monica Ngunrempar Uk

Vawlei khuaza ummi zumtu unau hna,

CIM nih lawmhnak he Bawi Khrih min in nan kut kan in tlaih hna. Khrih sinin arami lawmhnak le hnangam daihnak cu zumtu pumpak nan cungah ah le nan innchungkhar cio cungah a thar in um hram seh. 1999 in February 19, 2012 tiang CIM rianṭuannak ah lam a kan hruai i thluachuahnak a kan petu kan Biakmi Pathian a min kan thangṭhat.

Baibal Cathiang Relnak: “Ka bia cu van in a rung tlami ruah le hawhra bantuk a si lai. Ruah le hawhra nih cun, van ah kir ṭhan tiloin vawlei kha an hnawnter i thlaici kha an khohter i an ṭhanter i tuhtu kha rawl an pek hna. Cu bantuk cu ka kaa in a chuakmi bia cu a si ve lai- ka sinah a lawngin a ra kir ṭhan lai lo, tuah seh tiah ka fialmi kha a tlolh lai lo i ka thlahhnawh chanmi thil ah khan a tlam a tling lai.” (Isaiah 55:10-11)

Thlacam Cahnak:

1. CIM chungṭuan Pastor Lal Cung Awi i hringtu apa Rev. Vai Al nih February 16, 2012 ah Hakha sizungpi ah a kan liam tak. Pastor Lal Cung Awi le innchungkhar caah siseh, hmun dang kaa dang i a ummi cingla rualchan sahlawh hna caah thlacamnak in bawm hna usih.
   
2. Chin miphun karlak ah rualremnak le dawtnak a um khawh taktak nak ding caah thlacam hna usih.
3. Kan ram nih a hmanmi le a hmunmi thlennak taktak kan hmuhnak lai.
4. Vawlei khuaza ummi Khrihfabu le Khrihfa biaknak lei rianṭuantu hna caah.
5. Ram le miphun ṭhatnak le ṭhanchonak caah a lamkip in rianṭuantu hna caah.
6. CIM rianṭuannak caah le rianṭuantu hna caah thluachuah hal piak hna usih.

Thawngṭha Chimtu Kong: Tuni thawngṭha a kan chimtu hi Frederick, Maryland, USA khuasami Leng Monica Ngunrempar Uk a si. Amah hi March 04, 1987 ah Lungler khuami Pu Rual Uk le Tlangpi khuami Pi Hely Uk nih Aizawl khua, Mizoram peng, India ram ah an ngeih hmasatbikmi fanu asi. Kum 2000 ah USA ram a rak phan. 2005 ah High School Diploma le 2009 ah B.A. (Major: Biology, Minor: Chemistry) a hmuh hnuah atuhi Master of Science in Biomedical Science cu a cawng cuahmah liomi asi. Cu sianginn a kai pah ahcun Life Technologies timi Biotechnology Company ah scientist 1 in rian a ṭuan pah. 

Khrihfabu le biaknak lei ah atuhi Chin Baptist Mission Church (Washington DC) ah mino chungṭuan (Secretary) dirhmun le praise and woship hruaitu in siseh, CBC USA mino bu ah ngunkeng (Treasurer) dirhmun in siseh, rian a ṭuan cuahmahmi asi. Culengah, amah hi Pathian a duh i ca a thiam lawng siloin USA ummi kan Chin mipi nih aw le zia zong in kan i bochanmi le kan i zohthla ngaimi mino asi. Kum khua in mino asinain Khrihfabu le miphun rianṭuan cawlcanghnak ah upa dirhmun in pumpeknak he rian a ṭuani asi. Atu bantukin CIM ah thawngṭha a kan chimh khawh caah a cungah lunglawmhnak tampi kan ngei i kan Biakmi Pathian tunih a sianginn kainak le a rianṭuannak ah ngandamnak le hlawttlinnak pe hram ko seh.

Leng Monica Ngunrempar Uk

Thawngṭha Chimnak:

Caanṭha a kan petu Bawipa min thangṭhat si ko seh! Cun caan a ka thiahtu hna cung zongah lunglomhnak tampi ka ngei. CIM nih kan miphun lak ah hi bantukin thawngṭhabia phuannak nan tuahmi hi a ṭha tuk hringhran, nan rianṭuannak ah Pathian nih thluachuah in pe ko hna seh! A hmasa bikah Bawipa hmaiah kun in thlacam hna usih. Baibal cathiang rel ṭi hna usih.

"Unau rual i rem tein khuasak ṭi hi zeitluk in dah a ṭhat i nuamh!" (Salm 133:1.)

Lungrualnak (Unity)

A tulio i kan miphun sining, vawlei lei in le biaknak lei in, vun zoh tikah lungrualnak (unity) hi kan herh bikmi a si tiin ka ruah. A hmasabik i ruah ṭi hna usih ti ka duhmi cu zei hi dah lungrualnak timi cu a si? Pakhat nak ah lungrualnak hi dictionary nih cun pumkhat si nak tiin a leh. A si ne le kannih khrihfami caah teh lungrualnak hi zeidah a si kun? A si ahcun hi lungrualnak timi hi zeitin dah kan ngeih khawh lai? Kan khrihfabu ah siseh, kan mino ah siseh, kan community ah siseh, kan miphun hna lakah siseh zeitin dah kan ngeih khawh lai. Hi lungrualnak ngeih taktak ding ahcun kan ziaza (attitude) hi a biapi ngaingai.

Pakhatnak ah toidornak hi ngeih hrim a hau. A sullam cu mah le mah hi midang nak i biapi ah i chiah lo i, mi tang ah toi i dor ti hi a si. Phundang i van chim ahcun toidornak a si lo le mi tang ah toidornak lungthin ngeih cu phorhlawtnak ngeih lo zong hi a si ve. Hi bantuk lungthin putnak hi kan pawngkam i a um mi hna kan value/ hngalhthiamnak le hmuhthiamnak hna ding ahcun a herh hrimhrim mi a si. Filipi 2:3-4 kan zoh asi ahcun Khrihfami hna nih kan nunning ding he pehtlai hin Bawipa nih a kan cawnpiakmi kan hmuh. Cucaah, toidornak lungthin aa dawhmi kan ngeih lo ahcun keimah tinak nih a kan tei lai i, khrihfabu hna ah uk tu le a lu bik si hna kan duh lai. Pathian tu hi a lubik si ter loin, kan mah tu hi a hmasabik ah le a lubik ah i chiah kan duh lai.

Pahnihnak ah nunnemnak ngeih hi a biapi tuk fawn. Hi biafang hi mirang holh in cun gentleness/ meekness/ mildness ti zong in leh khawh a si. Vun ruah ahcun, mi nunnem mi hna hi cu mi dermi le a ṭhawnglomi ah kan rel tawn hna nain, nunnemnak hi cu mah le mah i teinak le power/ hmuhkhawh lomi ṭhawnnak kan ngeihmi i control khawhnak tu deuh ah ka ruah. Bianabia ah, Moses zong kha mider ngaimi le mi nunnem ngaimi a si ko nain, Biakam hlun chung kan zoh asi ahcun a raltthatnak le thazaang ṭhawnnak nganpi in thil a tuah khawh kha kan hmuh. Cun, Jesuh zong kha Matthai 11: 29 ahcun “meek and lowly in heart”/ mi “nunnem le toidornak lungthin a ngeimi” tiin a kong chim a si. Nain, Baibal chungah kan hmuh ṭhiamṭhiammi cu biakinn i chaw a kawlmi le thil a zuarmi pawl hna kha fak ngaiin a ṭhawl hna ti a si. Ka chim duhmi cu thinhun khawh caan le aw hraan khawh caan hna zongah hin, nunnemnak he kan um ahcun lungrualnak hi cu pakhat le pakhat kan karah a um kho deuh hrimhrim ko.

Pathumnak ah lungrualnak ngeih dingah cun saupi harnak/ fahnak in khawh hi a biapi tuk fawn. Hi ka i kan chim duhmi cu lungsaunak ngeih, i sum khawhnak le ngaihthiamnak ngeih le teirul chamnak hna ah i ranh lo hna hi an si. Khrihfabu hna cu mitampi, ruahnak aa khat lomi le a hohmanh a perfect mi/ a tling khitkhetmi le a chambau lomi kan um lo caah, kan palhsualnak caan le pakhat le pakhat lung i si lonak le i thinhunter caan a um la. Cucaah, lungrualnak a um khawh ding a si ahcun khrihfabu i minung pakhat cio nih hin pakhat le pakhat kan tlamtlinlonak le kan chambaunak cio hi kan i theihthiam khawh i, kan i ngaithiam khawh i, kan i intuar khawh a hau.

A palinak ah dawtnak in pakhat le pakhat i in khawh timi a a herh fawn. Hi in khawhnak kan timi hi a hmasa deuh i i sumnak le lungsaunak he khan aa khat. Hi bantuk in pakhat le pakhat tlamtlinlonak kan i hmuhthiam i, kan i intuar khawhnak ding caah cun, dawtnak hi kan ngeih a hau hrimhrim mi a si ve. I Korin 13: 4-5 kan zoh ahcun, kan hmuhmi cu “dawtnak cu thlachiat a ruat i mi cungah zaangfahnak a ngei…a nah a chuak lo, a lung a puam lo i aa porhlaw lo…tla bulbal in khua a sa lo i amah zawn lawng aa ruat lo; palhnak kha aa cinken peng lo” ti a si. Si, a ngaingai ah cun dawtnak lungthinput ṭha ngeih hi a hmasa i ziaza ttha le lungthinput nak ṭha ngeih a hau kan timi hna a fonh tonh tu kha a rak si. Kolose 3: 12-14 chung kan rel ahcun fiang tein hmuh khawh a si.

Panganak ah i zuamnak ngeih hi a biapi tuk fawn. A hmasa i kan chimmi ziaza hna le lungthinput ttha hna ngeih hi naturally/ kan sining/ kan kokekning a si lo i, a ho kan ca poh ah a fawi lomi a si. Cun lungrualnak ngeih peng zong hi thil har ngaimi a si fawn. Cucaah cun, kan khrihfabu chung ah pakhat cio nih hin i zuammak/ effort/ endeavor hi an ngeih hrimhrim a hau. Mirang bible kan zoh ahcun, Paul nih a Efesa 4:3 i a chimmi cu hi i zuamnak hi cu, “to exert one’s self- endeavor, give diligence.” Lai Baibal ahcun “pumkhat sinak, thlarau nih an pekmi hna kha, ngeih peng awk ah an funtu hna daihnak hri khan fekte in i ṭem u” tiin cawnpiak kan si fawn. Pathian sin in a ra mi i zuamnak taktak ngeih ve lo ahcun a rak si kho ve lo.

Tuan deuh i thil pa 5 hna hi kan ngeih khawh a si ahcun, lungrualnak hi kan ngeih khawh deuh lai ti ka zumh. Asi ahcun, zeiruang ah dah lungrualnak hi a biapit tuk? Pathian nih a mi hna caah cun a kan duhpiakmi a si. Pathian nih cun i tthen le lungruallonak hna hi a duhmi a si ballo. Biakam hlun chung i, Namber 16 chung kan zoh ahcun Korah le Moses kong kha kan hmuh. Korah le a chung le kha Israel mi lak ah khan hruainak kongah buainak an rak chuahter ti kha kan hmuh. Pathian nih Korah le a zultu pawl kha an lung an i thleng hnga maw tiin caan a pek hna ti kha kan hmuh fawn. Nain, buainak an chuahter peng caah, Baibal nih a chimmi cu Korah le a zultu pawl cu vawlei nih a dolh hna i, an tlau thai ti kha kan hmuh. Hi tuanbia chung i kan i laak dingmi cu Pathian nih hin a mi hna chung i mi a tthentu le lungrualnak a buaitertu hna hi a duh hrimhrim lo i, a hrem hna ti hi a si. Cucaah, kannih cio zong kan dirhmun i zoh ve i, kan biachim hna le kan thiltuahmi hna ah buainak le lungruallonak chuahter tu si hna hlah u sih. Cun kan theih dingmi a biapi taktak ṭhiammi cu, thil fate le mi tlawmte nih hin thil ṭhami hi an hrawh khawh ti hi a si fawn.

Lungrualnak a um lo ahcun, kan khrihfabu, kan community, kan miphun hi kan ṭhangcho kho lai lo. A hmasa i ziaza 5 hna ngeih cu thil fawi te a lo tawn ko nain thil har taktak a rak si ve. Dawtmi u le nau le nu le pa hna kan khrihfabu cio ah le Chinmi hna karlak i lungrualnak a um khawhnak caah cun Pathian rak theih taktak le zumh taktak lo cun a si kho lo. Amah lamhruainak lo cun a si kho hrimhrim lo. Kan ram sining a tthat lo nak hmang in Pathian nih vawlei cung hmun zakip ah a kan phanhter. Um sawhsawh men ding kan si ti lo. Cun lungrualnak a ngeimi nih cun khrihfa a si lomi hna nih an kan hmuhtik ah, Pathian lei ah kan hruai khawh hna. Hi bantuk “quality” ttha kan langhter khawh ahcun Pathian thawngṭhabia chim bantuk a si le midang zong Amah lei zongah kan hruai khawh hna ti hi ka hmuh ning a si. Zeiruang ah ti ahcun lungrualnak cu aa dawhtuk hringhran mi a si caah a si. Lungrualnak a ngeimi khrihfabu, silole miphun cu sawhsawh an si ballo, Pathian nih a hman zungzal hna. Kan miphun lak ah lungrualnak a um ve ahcun Pathian kan Pa nih a kan hman lai i, a kan cawisan chinchin lai.

Kan chimmi hna cu Bawipa sunparnak caah si ko seh! Amen

-- 

Monica Ngunrempar Uk

Washington DC

Chin Internet Ministry Caan hmannak

(12th February, 2012)

Hruaitu                    : Ngun Thawng Lian

Thawngtha chimtu    : Rev. Dr. Van Ram Uk

Zumtu nu le pa hna,

Chin Internet Ministry caan hmannak in nan kut kan tlaih hna. Bawipa Pathian dawtnak, velngeihnak le daihnak cu nan dihlak cung ah a thar in um tthan ko seh. Bawipa a ttha tuk, a zungzal in. Chungtel thar dihlak zong lunglawm tein kan in don hna. CIM caan hmannak hi zarhkhat ah voikhat in kan kuat lengmang. Cun, www.chininternetministry.org  zong ah len khawh asi. Thawngthabia kan i hrawmnak ah thazaang na laak ve asi ah cun, kan i lomhnak nganbik asi ko. Bawipa nih lam in hruai cio ko hna seh.

Psalm 18:46 "Bawipa cu a nungmi Pathian asi, ka khamhnak lungpi cu thangthat ko u! Pathian cu ka khamhtu a si, alianhngannak kha thanh tuah u!"

Thlacam cahnak :

• Bawipa nih dawtnak ruang ah damnak a hmu tthan mi Rev. David Sui Hmung Lian, Japan  caah lunglomh bia chim pi hna u sih
• Ram hruaitu hna le ram rianttuantu upa hna caah fimnak, dinnak le velngeihnak he khua an khan zungzal nak lai
• Khrihfabu ah kan Pastor te, Upa hna le rianttuantu hna caah
• Rammui ah rianttuantu hna caah
• Lairam ah harsatnak a tong lio mi hna caah thlacam pi hna u sih

Nihin, CIM caan hmannak ah thawngtthabia a kan chimtu cu, Rev. Dr. Van Ram Uk, Yangon a si. Australia ram hmun tampi ah thawngthabia a chim i, atu hi Malaysia ah thawngthabia chimnak nei tthan ding asi. Hi cattial lio ah hin, Malaysia lei an kal lio asi. 

Caan a neih lo tuk lio ah siaherhnak nganpi hi thawngttha bia a kan chimh khawh caah lunglomhnak nganpi kan nei. Bawipa nih kan dihlak caah thlachuahnak kan pek piak ko seh. 

Mitampi nih zumhnak lei ah Pa tiah an kawh mi le Chin miphun chung ah Bawipa nih a hman lio mi hruaitu ttha, Kawlmi hna sinah Bawipa rian a ttuan lio mi asi. Theihternak tampi tuah hau loin, zapi nih theihhngalh cio mi asi ko caah a kong tampi kan chim ti lai lo. Bawipa nih hmang chin ko seh.

(Rev. Dr. Van Ram Uk)

Thawngthabia kan i ruah hna hlan ah nizan 11th February ah hi Vulei in a kan liam taak mi Gospel hlasak thiam minthang Whitney Houston sakmi I Love the Lord ngai hna u sih.

Rev. Dr. Van Ram Uk:

"Vancung pennak biathli hna i fimnak cu pek nan si cang" 

(The knowlegde of the secrets of the kingdom of heaven has been given to you)

Nihin ah hin CIM thawngtha chimnak nih thawngtha phuang ding in caan an ka pek ve caah kaa lawmtuk hringhran. Bawipa min ka thangtthat. Nihin chun ka biatlang pi cu Jesuh Khrih nih a chim lengmang mi Vancung pennak thawngtha timi a si lai.

Baibal kaa thim mi cu : Mathai  12:1-28; 13:1-23 chung ah a si.

Bawipa Jesuh nih Vancung pennak thawngtha a cawnpiak mi ahhin zultu hna nih voitampi an ngai nain an pemh khawhlo caah bianabia tampi in a cawnpiak hna i cu bianabia a cawnpiakmi hna lak ah cun Mathai 12 chung le 13 chung i a cawnpiakmi zawnte hi zumtu vialte nan sin ah tetekhan ve ding in kaa thim. Biacaang tlang 2 ka van i thim lai i, 

• Mathai 12:28 "Pathian thiangthlarau tthawnnak in khuachia kha ka dawi ah cun cucu Pathian pennak cu nan sinah a phan cang" (NIV )
•  Mathai 13:11 "Vancung pennak biathli hna i an fimnak cu nan nih sinah pek an si cang. Sihmanhsehlaw, an nih cu pek an si loh." (NIV)

Hi pa 2 hi kan zohtik ah Bawipa Jesuh nih Pathian pennak cu nan sin ah a phan cang tiah ati. Asi nain, farasi hna le sadusi hna le phungbia cawnpiaktu hna nih cun, an theihthiam lo caah an zum loh. Cuhnu ah cun, Vancung pennak biathli hna i an fimnak cu nan sinah pek an si cang tiah ati i, an pemh lo caah an co hlang duh loh. A vun pehtthan mi cu -'asinain, an nih cu pek an si lo tiah ati i, hi 'an nih' cu pek an si loh ati mi hna hi, amah bia a ngai lo mi pawl kha an si i, a chimmi bia kha Jesuh hmai ah an um lo caah an thei loh.

Caang16 ah a peh tthanmi cu - cu ruang ah nan nih cu nan hmuh caah nan mit cu thlachuah a co; Nan theih caah, nan hna cu thlachuah a co tiah ati hna. Biatak kan chimh hna, "Profet tampi hna le miding tampi hna nihkhan, hihi theih an duhtuk ko nain an thei lo i hmuh an duh tuk ko nain an hmu lo tiah aleh hna. (Caang 17)

Hi cawnpiaknak kan zoh tikah Jesuh nih hin 'Vancung pennak' timi le 'Vancung ram' timi hi a cawnpiak lengmang hna.

Vancung pennak timi a chim poh ah hin, nan sin ah aphan cang timi a hman lo ah cun nan sin ah a nai tuk cang ti mi a hman. Asinain, Vancung khua timi a hman tik ah hin cun, thih hnu phanh ding mi asi caah, 'Vanram' ah ati lengmang. Cu Vanram kong a chim tik ahcun, nan lawmmam(reward) a tam lai tiah a chim tawn. Lai Baibal ah cun, kan pa le nih reward kha, laksawng tiah an kan lehpiak. 'Gift' zong kha laksawng tiah an kan leh piak.

Mirang holh ah cun 'Gift' cu - Bawipa Pathian nih manlo in laksawng a kan pekmi khi asi. 'Reward' cu- a biangaih hnu i a lungton ruang ah Bawipa nih pek mi kha 'reward' an ti. Vancung pennak i kan hman ding mi tampi kha, gift  tiah a ti i, cucu-Thiang thlarau laksawng te hna (spiritual gifts) pawl khi an si. Cu i Vancung pennak chung ah a kan pekmi Thiang thlarau laksawng pawl kha, Thiang thlarau nih a hmanzia a kan cawnpiak lai i, a hman kan thiam tik ah Pathian lung kan ton lai i cu tik lawng ah 'reward' 'lawmman'  hmuh ding asi. Cu reward cu Vancung ah khin hmuh ding in a kan chim mi a tam deuh.

Cu bia cu ka vun ruah tik ah, atu lio i thlarau lei pa le pawl nih, tlangcung cawnpiak nak an ti mi khi, Jesuh nih cun Vancung pennak cawnpiak nak tiah ati. Vancung pennak kong kha tlangcung ah a cawnpiak.  Keimah nih, Vancung pennak thawngttha ka vun ti ko lai i cucu Mathai 5:1-Mathai 7:29 tiang khi asi.

Hi tlangcung cawnpiaknak tiah an ti mi hi, Vancung pennak thawngttha cu asi i nun lio ah co khawhmi lawngte asi. Nun lio ah luhding mi lawngte asi i, nun lio ah hman ding mi lawngte a si. Cu hnu ahcun,  Jesuh nih hihi a hman zia nan thiam asi ah cun, Vancung ah nan reward (lawmman) a tam lai tiah a ti tawn. (Mathai 5:12)

Cu ruang ah, nihin zumtu tampi cu hrintthan cangka in Vancung pennak chung ah luh ding asi i, cu pennak chung ah a um mi thlarau laksawng vialte kha co ve i Thiang thlarau cawnpiaknak kha nifatin tein cawn ding kan si. Cu ti'n kan cawn ah cun, Jesuh nih a kan chimh mi Vancung khua kan reward zeitluk in dah a tam lai ti kha hmuhcia khawh asi.

Pennak chung ah alut mi vialte nih thiangthlarau tthawnnak co in, pennak nun cu cawng ve u sih tiah Jesuh min in kan sawm hna. Vancung khua phanh tik ah, reward timi biakamnak cu kan caah si ve ko seh. Amen. Kaa lawm.

Chin Internet Ministry Caan Hmannak

(5^th February, 2012)

Hruaitu                 : Ngun Thawng Lian

Thawngtha chimtu : Pi Runpen Sakhong, Uppsala, Sweden

Zumtu nu le pa hna,

Bawipa dawtnak, velngeihnak le daihnak cu zumtu nan dihlak cung ah um tthan ko seh.

Caanttha a kan petu kan Bawipa min ka thangtthat. CIM caanhman nak ah aa tel kho mi zumtu nan dihlak cung ah Bawipa nih lam in hruai ko hna seh.

Psalm 71:1,2 “Maw Bawipa nangmah cu kaa dornak hmun na si, zeitikhmanh ah ningzahnak ka phakter hlah! Na din caah ka hram law ka chanh ko, ka bia ka ngaihpiak law ka khamh tuah. Ka caah himnak lungpi si law a fekmi ralhruang a ka hupphengtu si ko; nangmah cu ka himnak lungpi le ka ralhruang na si”.

Thlacam ding sawmnak:

Ø  Ram le miphun caah rianttuantu hruaitu hna caah

Ø  Kan ram a hmanmi/ a dingmi  thlennak a um nak lai

Ø  Khrihfabu cio a kan hruaitu Pastor le upa hna caah

Ø  Damlo mi kan hawikom hna caah

Ø  Malaysia, India le hmun dang i siarem lo in a um lio mi kan hawikom hna caah

Ø  Rammui ah rianttuantu kan missionary hna caah

Nihin, CIM ah thawngthabia a kan chimtu cu Pi Runpen Sakhong, Uppsala, Sweden a si. CIM thokka in nihin tiang ruahnak, thazaang dihlak chuah in a kan dirpi pengtu kan nu pakhat asi. Rampi huap in hruaitu ttha kan neih mi Dr. Lian H. Sakhong a innchung nu asi. Ram le miphun caah siseh, Khrihfa bu caah siseh, an chungkhar in khuaruat in rianttuantu zong an si. 

An i pumpek nak, miphun caah an dirnak ah upatnak kan pek hna i kan i bochan hna. CIM sermon cauk Vol-1 rak chuahmi zong kha, a dihmi vialte an mah chungkhar pumpeknak ruang ah, rak chuah khawhmi a si.  An chungkhar cung ah lunglomhnak chimcawk lo kan nei. Bawipa nih thlachuah pe chin hna seh law lam hruai chin ko hna seh.

(Pi Runpen le Dr. Lian H. Sakhong)

Thawngtha a kan chimtu nih hla aa thawhmite ngai pah hna u sih.

Jackie Evancho 'To believe'

Pi Runpen Sakhong:

Daihnak caah ruahchannak le zumhfehnak

Isaiah 32:16-19   “Ram chung hmunkip ah mi nih dinnak le biading in rian an tuan lai. Mi kip nih a dingmi thil kha an tuan cio caah daihnak le himnak zungzal in aum lai. Pathian mi hna cu an inn ah khan daihnak le himnak aum lai i lungretheihnak in an luat lai. Rawl caah ti tampi aum lai i caw le rang caah ramhno tampi aum lia caah zeitluk in dik aho paoh an i lawmh cio lai”.

Kum 2012 chung kan van lut ah hin, ramkip um Chinmi hna nih kan i ruahchih bik mi le kan hmaicuanh mi zei dah asi hnga ti ka ruat? Ruahchannak nganpi pakhat ka ngeih mi cu kan ram (Burma/Chin) chung ah Daihnak le Himnak aum cang lai ti asi. Hi Chin Internet ministry arel mi upa-mino, zapi mitam deuh zong nih nan ruahnak le nan saduhthah ah kan ram le kan miphun caah Daihnak, himnak le Thanchonak um seh ti aduh mi nan tam pi theu lai! Hi ruahchannak nganpi kan ngeih mi hi zeitin dah aichuah hluh khawh hnga? Kan ram le kan miphun nih aton cuahmahmi thilsining cung ah Khrifa nunnak le cawnpiaknak he kan ruahchih ding zei dah asi hnga ti ka ruat. Ka lung chung ah aum mi biahalnak pawl ka rak tial. Hi biahalnak pawl hi nihin kan caanhmannak ah nan rak ka ruah pi cio ding ah kan sawm chih fawn hna.

· Minung nuhrin covo tlingtein ai neih kho mi le kan miphung Zalong tein kanram ahkhuasak khawhnak ding ah zei dah abau nan ti cio?

· Nihin ni kan umnak hmun cio ah Daihnak, Himnak le Thanchonak ti mi zei tin dah a sullam kan ngeih ter? Kan ton cio ning? 
· Daihnak, Himnakle Thanchonak cu mizei caah, a zawn, hmun le ram ah dah abau na ti? Aho caah dah ser aherh?

· Zei bantuk daihnak, himnak le thanchonak dah kan duh taktak mi asi?

· Kan duhnganmi daihnak, himnak le thanchonak rian cu aho nih dah a tuan? Mi zei rian ah dah kan chiah? Kan i tel khawhnak aum ve maw? Zei rian kan tuan mi nih dah daihnak le himnak achuah pi? Tuan cia mi zei dah aum? Zei tin dah an peh lai? Himnak le thanchonak rian caah ruahnak thar le rian thar in hma lak ahau chih mi aum maw? Zei tin dah tuan asi lai?

· Remnak aum lo ah cun daihnak aum kho lo i, daihnak aum lo ah cun himnak achuak kho loh. Himnakaum lo si le Thanchonak aum kho lo ti asi tung? Lungrualnak timi hi teh Chin miphun chung ah zeitluk in dah kan sunhsak? Kan i khah lo nak le kan i rual thlu khawh lo nak hmun ah mi pakhat le pakhat, bu le bu karlak, khua le tlang karlak ahUpatnak le theihthiampiaknak kan ngai kho hna maw?Theihthiampiaknak cu theh zei tin dah kan chuah ter lai?

· Remnak leDaihnak, Himnak le Thanchonak riantuan ding ah hin zei bank tuk lungthin, thazang, fimnak le ngaihchiah dah aherh? Aho nih dah angaih ? Aho dah ai pe siang lai?

Kan miphun nih kum saupi chung kan ton mi le kan tem mi harnak hna cu uktu thatlo ruang ah kan miphun unau chung ah i huatnak le iremlonak, ralsernak le raldohnak, pumsa thlarau sifah rethei tuarnak le lungsivanghnak hna an si. Cu nih arak chuah pi mi thatlonak vialte ruang ah kan semnak khua le ram chung hmanh ah him tein khausa ngam lo in kan um. Ni hin caan zong ah kan Chin miphun caah CNA ralkap ramtang ah rawl pawkhim ei ding tlamtling nei lo, khuasik, ruahsur, thlihrang lak ah innrep tang um kho lo in an tang rih. Malaysia, India, Thailand le ramdang, hmungdangdang ah Chinmi tampi cu ralzam bang ai dawrmi, nifatin an nunnak le himnak caah, ttahhram bu in bawmhnak hngak in aum mi kan miphung hawi tam pi an um. Kan Ram le kan miphun caah Remnak, Daihnak, Himnak leThanchonak lam kan kawl lai kan ti ah cun harnak atuarbik mi hna kan miphunhawi hna hi ahamsabik ah an harnak chung in chawh khawh ahau.

Chinmi ramkip  aphan mi hna nih harnak tampi lak ah thlachuah tampi dong in, sithatnak Pathian thlachuah kan tong hna. Kan ram le kan miphun caah kan si khawh chung tuahserhnak  in si seh, lungthin ruahnak le thlacamnak he timhmi fek te neih bu in riantuan kan hau. Chinram chung um mipi, Khrifabu le hruaitu diklak nih rian nan nei. Ramchung mi pi le ramleng um kan miphung hawi vial te hna karlak ah ipehtlaihnak serh a hau. Cu pehtlaihnak nih cun i theihthiamnak, lungrualnak le i upatnak achuah pi lai, cu hnu ah rain tam deuh kan tuan ti khawh lai. Bawipa Jesuh anun nak I zoh chih bu in kan miphung kan nun pi asi ah cun kan ram caah kan I ruahchan mi Daihnak le thanchonak kan ti mi cu hi Isaiah 32:16-19 nih achim ban tuk in arak kan phanh lai i..ramchung hmun kip ah mi nih dinnak le biading in rian an tuan lai. Mi kip nih a dingmi thil kha an tuan cio caah daihnak le himnak zungzal in aum lai. Pathian mi hna cu an inn ah khan daihnak le himnak aum lai i lungretheihnak in an luat lai. Rawl caah ti tampi aum lai i caw le rang caah ramhno tampi aum laa caah zeitluk in dik aho poh an i lawmh cio lai.

Kan biak mi kan Pathian, akan khamtu kan bawipa Jesuh Khrih min thangthatnak um ko seh.

Run Pen Sakhong

Uppsala, February 2012