Chin Internet Ministry: Zarhpini Caanhmannak (November 04, 2012)

CHIN INTERNET MINISTRY

Zarhpini Caanhmannak

(November 04, 2012)

Caantlaitu              : Danny Bawi Thianhlun

Thawngṭha Chimtu  : Pastor Chan Maung

CIM nih a kan Khamhtu Bawi Khrih min in nan kuat kan in tlaih hna. Zarh khat chung Bawipa nih nunnak a kan pek i nihin zongah CIM caanhmannak ihrawm ṭhan kho dingin lam a kan hruaitu kan biakmi Pathian amin thangṭhat si ko seh. CIM nih ram 40 leng i a ummi hna Chin miphun chungin chungtel 1500 tluk deng a ngeih hna. Cu chungah cun a cheu cu damlo ruangah maw, rian ruangah maw, pumhnak biakinn umlo ruangah maw, silole holh theih lo ruangah maw tbk in biakinn a phan kho lomi le Pathian bia a thei kho lomi tampi an rak um. Cubantuk kan unau cheukhat hna nih cun atu bantuk i CIM nih vawlei khuaza ummi kan saya/ma te thawngṭha chimmi kan thlahmi  hi thlarau thazaang lak nak ah an rak irinh tawn. Cucaah tawlreltu lei zong nih pakhat hnih caah ṭhathnemnak a um ahcun tiah kan si khawh tawk in kan rak izuam i Pathian rianṭuantu kan nu/pa le hna i a kan chimhmi thawngṭha hi kan rak thlah lengmang nak a si. Thlacamnak he CIM caanhmannak ihrawm ṭi hna usih.

Pathian Bia Thiang Relnak

1 Korin 16:13-14 “ Lungfim tein um u, nan zumhnak ah khan fek tein dir u, ralṭha tein dir u, ralṭha in um ulaw thazang ṭhawng  in um u. Nan tuahmi thil paohpaoh kha dawtnak in va tuah u.”

Thlacam Cahnak

1.            Vawlei khuaza ummi Chin khrihfabu vialte caah thlacamnak ngeih piak hna usih.  

2.            US nichuahlei (East Coast) i a ummi hna thlichia (Hurricane Sandy Storm) ruangah harnak le thihlohnak, sunghnak le zatlaknak a tongmi ka minung hawi hna caah thlacamnak in bawm hna usih.

3.            Kan miphun caah pumpek le thluakfak in ramkhel rian a  ṭuanmi kan hruaitu hna caah damnak le fimnak Pathian sinah hal piak hna usih.

4.            Kawlram cozah le kawlram chung ummi miphun viatel caah thlacamnak ngei hna usih. Abikin Kawl ralkap le Kachin unau hna karlak ummi buainak cu a rauhhlan ah a daih khawhnak lai thlacam hna usih. Pathian dawtnak an theih khawhnak lai zong thlacam piak chih hna usih.

5.            Tuni Thawngṭha a kan chimtu Pastor Chan Maung cungah CIM nih lunglawmhnak tampi kan ngei i Pathian tu nih a riantuannak le a innchungkhar cungah thluachuannak pe chin ko seh. 

6.            Hmaizarh (November 18, 2012) i thawngṭha a kan chimtu ding cu Sayama Van Bawi Hnem asi lai. Amah hi Hallelujah Children Home ah zohkhenhtu dirhmun in ngakṭha zohkhenhnak rian a ṭuan cuahmah lio mi asi. Amah caah le a fale caah thlacamnak in bawm hna usih.

Thawngṭha Chimtu Tuanbia Tawi

Tuni thawngṭha a kan chimtu cu Pastor  Chan Maung a si i Emmanuel Chin Baptist Church (Farmers Branch, TX) ah caantling Associate Pastor dirhmun in rian a ṭuan liomi asi. Hakha khuasa Pu Robert Kham (Apu Sakta le ka pi Hakha aa cawh mi asi) le Pi Ni Ni Khin (Hniarlawn) hna nih  fale rosung an ngeihmi hna 6 (Pa 5 le nu 1) lak ah upabik a si. Lungbang khuami Rev. Dr. Robert Thawng Hlei (CBC-Yangon, Senior Pastor) le Hualngo khuami Pi Sap Than Hnuni (Tleicia) hna i an fanu Pi Nun Par Mawi he an i ngei i Bawipa nih fapa (Esli VanBawi Bik Chan) le fanu Sarah Thian Nunmawi Chan thluachuahnak a pek hna. Cawnnak lei ah B.Th (GCICS, Philippines) cu 2004 ah siseh, M.Div (ATS , Phiilippines) cu 2007 siseh, a dihmi asi.  Amah hi atulio USA ummi kan Chin miphun nih kan ibochanmi kan Pastor pakhat a si. CIM ah thawngṭha a kan chim caah a cungah lunglawmhnak chimcawklo kan ngei i Bawipa tu nih a biakam bantukin a rianṭuannak le a innchungkhar cungah thluachuahnak pe chin ko seh.

Thawngṭha Chimnak

Tlangtar:  “Khrih ah Pumkhat sinak”

Pastor Chan Maung le Annu

Thimmi Baibal  : “Khrih hi nge tampi a ngeimi pum bantuk a si; nge cu tampi an si ko nain pum cu pakhat a si ko.” (1 Korin 12:12)

Biahmaitthi:

CIM ah thawngṭha chim ve ding in pastor Danny nih caan thiahtu aiawh in a hun ka sawm ve caah ka lawmtuk. A hleiin hibantuk vawleicung kip ummi Chin Khrihfa unau mi thong leng nih thawngṭha i hrawm kho ding in caanttha a kan petu Pa Pathian a min ka thangṭhat.

Ka Baibal thimmi he pehtlai in Paul nih khrihfabu (Church) le minung kan pum sining kha tahchunhnak ah a hman. Hi chungah abiapi bik mi cu, minung kip nih kan herhning / sining aa dang cio nain hihi kan i dan cio nak ko nih hin pumkhat sinak hi a hun langhter. Sining kan i dancio ruangah ṭhancheu nak tu si lo in, kan i dannak ruang ah pakhat a baunak zawn te ah khan a dang pakhat nih tlamtlin ter khawh ding tu kha a si deuh. Cucu inchungkhar thawk in, khrifabu le vawlei deng tiang in kan si awk a si. kan i khah lo nak a tam mi hi a herhnak tam pi um ruang ah a rak si ko. Khrihfabu pakhat si khawhnak ding ah (khrih ah pumkhat kan si khawh nak ding caah), member pakhat cio hi um lo awk a si kho lo mi a si. Zei he dah aa lawh ti ahcun, pum hi zoh uh, mit, hnar, hnakhaw, hmur le ka, kut, ke, adangdang mah vial te nih hin pum pakhat a si ter tiah Paul nih a ti.

Kan pum hi phunkhat lawng ah ser rak sisehlaw tuah duh mi thil a tlamtling kho hrimhrim hnga lo. Pathian nih kan pum a ser tikah, mit cu khuahmuhnak ca, hna cu thawng theih nak ca, kut cu tonghthamnak ca, hnar cu rim theihnak ca tiin aa dang cio nain hmunkhat rianṭuan dingin a ser hna. Kan mit nih thawngtheihnak a ngei lo, kan kut nih khuahmuhnak a ngei ve lo, kan hna zong nih rimtheihnak a ngei ve lo.

Khrih chung ah pumkhat kan si khawh nak ding caah a herh mi thil phunthum;

I. Kan thil ti khawh nak kha i uah pi lo ding (1 Korin 12: 1-11) “Thiangthlarau laksawng kong a chim. Pathian nih pahrang a phunphun a kan pek cio. Kan mah tuah khawh mi pakhat hmanh a um lo a ti.  Phungchim thiamnak, thlacam ṭhawnnak, hlasak thiamnak, ringawn tum thiamnak, mi bawmh thiamnak, khuaruahhar tuah khawhnak tibantuk in thlarau laksawng a phunphun pek cio kan si. Mi tampi nih thil pakhatkhat kan tuahkhawh mi kha, “keimah” nih ka tuah khawh tiin kan i ruah sual ṭheu tawn. Thil ti khawhnak kan ngeih cio mi cu, i uanthlaar nak ah hman si lo in, khrihfabu caah ṭengnge pakhat ka si ii khrihfabu a chambau nak kaa khatkhat te ah zeitindah ka thil ti khawhnak hi ka hman ve lai ti tu in tlamtlin ter hi a biapi ngai. Rom 12: 3 ah “nanmah le nanmah kha a sang tukah i ruat hlah uh, nan sining te tu kha i hngal ko uh….” tiah a ti.

II. Kei cu zeihmanh ka chuah pi kho lo tiah um lo ding: A pakhat nak he aa ralchan ve mi cu “ kei cu zeihmanh san ka tlai lo” tiah chim khi a si. Mi cheukhat hi cu kei cu san ka tlai lo, ka ti kho rua lai lo tiah vun chim khi a uar mi zong kan um ve tawn. Sinain, lungchung in si fawn lo khi a si. Thil pakhatkhat tuah ding ah, nang cu san na tlai ttung lo tiah vun ti ding ah cun a hlonh in vun i hlonh ding fawn khi a har ngaingai mi a si. Minung pakhat ii kan santlaih lonak te zong khi khrihfabu pumkhat sinak ding caah cun a rak herh ve tthiamtthiam ko. Zei hmanh ka tuah khawh mi um lo ti hmanh ah, Thawngṭha chim mi a ngaitu tal cu kan si kho men ko lai. A si lo le ka fim, ka ṭhawng tiah aa ruat mi hna caah, Pathian nih hman mi zong kan si kho men ko (1 Korin 1: 27).

III. Kan I dannak tu hi hmang thiam in Khrih ah pumkhat sinak langhter u sih: Khrihfabu chung ah pakhatkhat nih fahnak, ngeihchiatnak, lawmhnak an ton ahcun i hrawm lo in um khawh a si lo. Miza kip nih hruaitu, cawnpiaktu zong kan si kho lai lo. Mizakip nih hlasak le thlacam zong kan thiam theng lai lo. Khakha a poi hrimhrim lo. Nangmah le na sikhawh nak te in khrihfabu caah zeilei in dah na tel khawh ve ti tu hi a biapi bik mi a si. ABC conference ka pumh nak ah Pastor Dr. Henry P. Davis nih a chim mi, “ka member chung ah pakhat pa te biakinn kii te ah ṭhu zungzal mi, choir zong a sa lo, mino cawlcanghnak zong ah aa tel lo, zei hmanh ah aa tel lo, sinan – zarh fa te aa pum ve, pumh dih poh ah “pastor good job!” tiah ka kut a ka tlaih tawn mi nih thazaang a ka pek tuk” a ti. Thawngṭha ngaitu um lo in chim khawh si lo ii chimtu um lo zong in thawngṭha ngaih ding a si kho ve lo.

Donghnak tlaangkom: Khrih chungah pumkhat kan si khawh nak ding caah hin Pathian nih thil ti khawhnak a kan pek cio mi hna hi rikhiah a ngei mi an si dih (1Korin. 13). Dawtnak lawnglawng a hmun mi a si! hngalhnak kan ngei maw? Biachim thiamnak kan ngei maw? thil zei dang kan tuah khawh mi um maw? a zungzal an hmun lai lo. Khrih ah pumkhat si ding ah kei mah nih kan herh hna ii nan mah zong nih nan ka herh ve men ko lai. Na pawng kam minung zong kha na herh ii a mah zong nih an herh ve. Khrihfabu chungah nangmah pakhat na bau siahcun pumkhat sinak chung in pakhat a bau tinak a si, pakhat a bau ah cun thazaang zong a derdeuh tinak a si ko. nangmah na bau tikah thawnghṭabia ngai tu pakhat a bau cang.. pumtling pakhat, a dam mi khrih ah pumkhat sinak ding ah pumpak in Pathian nih pahrang a kan pek ning cio in hman i zuam cio u sih. Amah sunpar nak caah si hram ko seh! Bawipa Pathian nih kan zate cungah thluachuahnak kan pe hram seh! Amen!

Chin Internet Ministry: Zarhpini Caanhmannak (October 28, 2012)

CHIN INTERNET MINISTRY

Zarhpini Caanhmannak

(October 21, 2012)

Caantlaitu              : Danny Bawi Thianhlun

Thawngṭha Chimtu  : Pastor Harvey Van Bik

Voikhat cu Zarhpini zingah mipa pakhat cu pumh ah aa thawh. Biakinn luhnak kutkaa a van phak i bulletin an van pek vial ah khin “ka ṭin lai” a ti colh hna. Bulletin phawtu upa pakhat nih “Ziah ṭin colh cu? Pumh hmanh thawk asi rih ṭung lo?” tiah a hei ti. Cupa nih a lehmi cu “Tuni thawngṭha a kan chimtu pa cu kan theih ciami zat hmanh a chim kho  lai lo” tiah hnabeiseilo ngai khin a leh hna ti asi.  Cu nih a langhtermi cu nihin zumtu tampi cu Pathian bia hi theih ding men lawngah kan rel i kan ngaih tawn. Sihmanhsehlaw, Pathian bia cu theih ding ca lawng men ah siloin nitin kan nun ah inunpi dingin Bawipa nih a kan cawn piak. Pathian Bia hi kan inunpi lawnglawng ah kan nunnak ah hmual a ngei. Thlacamnak he CIM caanhmannak ihrawm ṭi hna usih.

Pathian Bia Thiang Relnak

Johan 8:32 “ ‘Biatak cu nan hngalh lai i biatak nih cun an luatter hna lai’ tiah a ti hna.”

Thlacam Cahnak

1.            Vawlei khuaza ummi Chin khrihfabu vialte caah thlacamnak ngeih piak hna usih.  

2.            CBC USA nih a voi 2nk CCOC2RM thlahnak ding caah timhtuahnak an ngeihmi caah thlacamnak in bawm hna usih.

3.            Ramthumnak phanmi Chin miphun hna chungin Khrihfabu ah Pastor a ngeih lomi tampi an um. Pastor a ngeihlomi Khrihfabu hna nih tukhal ṭha an ngeih cio hna nak lai thlacamnak in bawm hna usih.

4.            Kan miphun caah pumpek le thluakfak in ramkhel rian a  ṭuanmi kan hruaitu hna caah damnak le fimnak Pathian sinah hal piak hna usih.

5.            Kawlram cozah le kawlram chung ummi miphun viatel caah thlacamnak ngei hna usih. Abikin Kawl ralkap le Kachin unau hna karlak ummi buainak cu a rauhhlan ah a daih khawhnak lai thlacam hna usih. Pathian dawtnak an theih khawhnak lai zong thlacam piak chih hna usih.

6.            CIM rianttuannak caah le rianṭuantu zapi caah thlacamnak in kan bawm hram u tiah nawl kan in duh hna. Pehzulh in mipi caah thawngttha bia a thlah khawh zungzal nak lai Bawipa sin ah thluachuahnak hal piak hna usih.

7.            Tuni Thawngṭha a kan chimtu Pastor Harvey Van Bik cungah CIM nih lunglawmhnak tampi kan ngei i Pathian tu nih a riantuannak le a sianginn kainak ah thluachuannak pe chin ko seh. 

8.            Hmaizarh (November 04, 2012) i thawngṭha a kan chimtu ding cu Pastor Chan Maung asi lai. Amah hi Emmanuel Chin Baptist Church (Dallas, TX) ah Associate Pastor dirhmun in Pathian rian a ṭuan cuahmah lio mi asi. A caah thlacamnak in bawm hna usih.

Thawngṭha Chimtu Tuanbia Tawi

Tuni thawngṭha a kan chimtu cu Pastor Harvey Van Bik asi. Amah hi Chin miphun chungin Baibal sianginn ah cachimtu (Lecturer) dirhmun in rian a ṭuanmi ah cun mino bik a si ṭheu lai tiah zumhnak ka ngei. Hakha khuasa, Pu Erik Van Bik (Tleicia) le Pi Ca Hlawn, hna nih an ngeihmi hna fale 3 (Pa 1 le nu 2) lak ah upatbik fapa asi. Kawlram a um lio zongah Baibal Sianginn (Chin Christian College, Hakha, Myanmar) ah cachimtu (Lecturer) dirhmun in siseh, atu Norway sianginn (MTh., Old Testament, Norwegian School of Theology, Oslo, Norway) a kai pah ah Pastor dirhmun in Norway Chin Baptist Church (Aurskog, Norway) ah siseh, Pathian rian a ṭuan lio mi a si. Amah i hmailei aa tinhmi saduhthah cu Baibal Cahlun thiamsangmi pakhat (OT Scholar) dirhmun in Pathian le miphun caah rianṭuan hi asi. Hmailei caan ah kan miphun le kan ram caah bochan tlak pakhat asi hrimhrim lai tihi zumhnak ka ngei. CIM chungtel zumtu hna nih a sianginn kainak caah le a rianṭuannak caah thlacamnak in bawm hna usih.

Thawngṭha Chimnak

"Zumhnak Cu Raithawinak Ah A Lang"

Pastor Harvey Van Bik

“Hi tlukin vanrang zat in a tammi tehte bu nih khan kannih cu an kan kulh. Cucaah cun lam a kan dawntu thil paohpaoh le kan tlaihchan pengmi sualnak vialte kha hlaw u sih law kan hmai i chiahmi tlikzuamnak ah khan i zuam u sih. Jesuh kha fek tein i zoh chih u sih, amah cungah cun kan zumhnak cu a hramthawk in a dongh tiang a um. Hmailei lunglawmhnak aa ruahchanmi ruangah khan vailam cung i thih ningzahnak cu zeihmanh ah a rel lo i atu cu Pathian bawiṭhutdan orhlei kamah khan a hung thu cang.” (Hebru 12:1-2).

Hebru cakuat hi Biakam Hlun cauk fate ti awk tlak a si. Noah nih Pathian biaphuan a zumhnak khan i thawkin Abraham, Isak, Jacob, Moses le bochanmi hruaitu hna hruainak thawng in Israel miphun nih Pathian kamhmi ram an phaknak tuanbia cu a miphun hawi hna theihter ṭhannak ding caah ṭialmi cakuat a sinak nih tawi fiang ngai in Biakam Hlun a langhter (Heb. 11). Cu nak hmanh in Hebru cakuat ṭialtu nih biapi deuh ah a chiah mi cu Jesuh Khrih cu sertu a si. Zumhnak in Pathian he remter a simi Abraham (Jeim 2:21-22), sual raithawi tu tlangbawi (Heb. 8) hna le Pathian bia phuang tu profet hna nak in a sang. Cubantuk in sang chin ah chiah a sinak cu zeizong vialte sertu Pathian he sermi vialte cungah nawl an ngeihnak thawng khan a si (Heb. 1:2).

Hebru (12:1-2) ah caṭialtu nih Khrihfa mi zumhnak cu lentecelhnak ah aa zuam mi lentecelh thiammi nunnak he a tahchunh. Cu zuamnak ah aa zuam ve ding caah tuah ding le tuah lo ding phung kha a langhter. Cun cu phung vialte nak hmanh in a bia pi deuh ah a chiah mi cu laksawng a hmu cang mi pa Khrih Jesuh nuncan ziaza kha i zohchun in zuamnak ah fek te le lungsau tein i zuam ahcun laksawng hmutu dirhmun phaknak lam a si kha zumtu hmasa hna an tehtekhan cang nak in a fiangter chih.

Cucaah Hebru (12:1-2) ah cakuat ṭialtu nih a hmuitinh mi cu;

1)   Khrihfa cu tinhmi kan ngei. Cu kan i tinhmi phaknak lam cu a hram ah hel lengmang siloin tinhmi ah sang chin hlei dot bantukin a kai mi nun a si. Nizaan nak in nihin ah Khrih muisam keng chin lengmang in nun hi tinh mi kawl a si.

2)   Khrihfa cu thilrit chawngtu kan ngei. Tinhmi lam ah kan thilrit he izuam ahcun kan sung kho. Cucaah Bawmtu Khrih Jesuh sinah kan thilrit ṭhum u sih (Mat 11:28.30). Khrih nih a kan pekmi seihnam “teimaknak le lungsaunak” thawngin kan thilrit cu kan zan ter lai i izuamnak ah laksawng hmutu kan si lai.

3)   Khrihfa cu zohchun awk kan ngei. Cucu Jesuh Khrih a si. A hmai i chiah mi kawl kha thih ningzahnak phak tiang vailam ah a tuar. Cu kan zohchunh mipa teinak ihrawm ve ding caah nang le kei zong nih kan vailam put buin a hnu in zulh kan hau (Lk 14:27). Cu lawng ahcun kan hmai ah chiah piak mi lunglawmh hnangamnak taktak cu kan co khawh ve lai.

4)   Khrihfa cu tha petu tha kan ngei. Kan thazaang hna cu zumhnak in Pathian he remter a simi hna thawk in nunnak thap tiang raithawitu zumtu Khrifa hawi hna tehte khannak kha an si. Cubantuk zumhnak thawng cun kan zumhnak cu kan tuah sernak le nuncan ziaza ah theipar langhter i midang caah santlai a simi nun ngeih khawh kha a si.

5)   Khrihfa cu umpi tu kan ngei. Cucu Khrih Jesuh Thiang Thlarau a si. Kannih cu chikhat Thlarau rothil kengtu tlak um men kan si. Asinain  thih a thiam mi kan tak cungah Khrih thihnak kan ihrawmnak in zungzal nunnak ro cotu ah Khrih nih sermi kan si. Cucaahcun a man in cawk cang mi kan pum, kan nunnak hrimhrim in Pathian muisam lo in ser kan sinak cu a mah duhnak tuahnak le zumhnak thawng in a nung raithawimi si kan herh. Cu bantuk raithawinak nih taksa, thinlung le thlarau damnak lam a kan hmuhsak lai i kan zumhnak cu a nung ah a ser lai.

                        “Bawipa Pathian nih sunparnak co ko seh”

CIM lei in Sawmnak: Chungtel hna nih chungtel thar tampi chuahpi khawh rak izuam cio uh. Chungtel luh halnak tuah a duhmi nih kan bairuahnak ah siseh, ntlian@yahoo.com le dannybawi@gmail.com ah siseh, min le email, umnak hmun ṭial in chungtel luhnak hal khawh asi.

CIM Zarhpini Caanhmannak (October 21, 2012)

CHIN INTERNET MINISTRY

Zarhpini Caanhmannak

(October 21, 2012)

Caantlaitu              : Danny Bawi Thianhlun

Thawngṭha Chimtu  : Pastor Chan Thawng Lian

Pathian bia ihrawm kho ṭhan dingin lam a kan hruai i thluachuahnak a kan petu kan biakmi kan Pathian a min thangṭhat si ko seh. Khrih zumtu kan si kan ti nain kan thlarau nun ah thazaang a dermi kan tam ngaingai. Cucaah, Pathian bia cu chunzaan in kan rel i kan theih zungzal a herh. Thlacamnak he ṭialmi thawngṭha ihram ṭi hna usih tiah Bawi Khrih min in kan sawm hna.

Pathian Bia Thiang Relnak

Rom 10:17 “Cucaah zumhnak cu bia theihnak thawng kha a um i bia cu Khrih kong chimnak thawng khan a um.”

Thawngthannak le Thlacam Cahnak

1. Vawlei khuaza ummi Chin khrihfabu vialte caah thlacamnak ngeih piak hna usih.  
2. Hakha khua ummi Pi Ni Khun (Danny Bawi Thianhlun i hringtu a nu) cu a rilfonghlei a fah caah Hakha sizungpi (Hakha General Hospital) ah hlai piak (Appendix surgery) a si. Amah hi mithisa derthawm a si lengah midamlo ngaimi a si caah damnak caah thlacamnak in kan bawm hram uh tiah chungkhar lei nih thlacam an cah.
3. Kawlram cozah le kawlram chung ummi miphun viatel caah thlacamnak ngei hna usih. Abikin Kawl ralkap le Kachin unau hna karlak ummi buainak cu a rauhhlan ah a daih khawhnak lai thlacam hna usih. Pathian dawtnak an theih khawhnak lai zong thlacam piak chih hna usih.
4. CIM rianttuannak caah le rianṭuantu zapi caah thlacamnak in kan bawm hram u tiah nawl kan in duh hna. Pehzulh in mipi caah thawngttha bia a thlah khawh zungzal nak lai Bawipa sin ah thluachuahnak hal piak hna usih. 
5. Tuni Thawngṭha a kan chimtu Pastor Chan Thawng Lian (United Chin Christian Church, Wheaton, IL) cungah CIM nih lunglawmhnak tampi kan ngei i Pathian tu nih a riantuannak le a sianginn kainak ah thluachuannak pe chin ko seh. 
6. Hmaizarh (October 28, 2012) i thawngṭha a kan chimtu ding cu Saya Harvey Van Bik a si lai. Amah hi Norway ram ah Baibal lei in sianginn a kai cuahmah liomi a si. A caah thlacamnak in bawm hna usih.

Thawngṭha Chimnak

“A Thin A Hangmi Khrihfa”

 Pastor Chan Thawng Lian

“ ‘Lai va nawng hlah u, lai a nawngmi paoh cu beaceihtu hmaiah chuahpi a si lai, tiah hlanlio mi an rak ti tawn hna, ti kha nan theih. Asinain kei nih cun, ‘A u a nau cung i a thin a hungmi paoh cu biaceihtu hmaiah chuahpi nan si lai i a u siseh, a nau siseh, ‘Zei rua ram lo,” a timi paoh cu biaceihtu bu sinah chuahpi nan si lai; cun a hohmanh, a u siseh, a nau siseh, “Mihrut” a timi paoh cu hell mei chung i tlak awkah aa tlakmi nan si lai,’ kan ti hna. (Matthai 5:21-22)

Kan hnu kan khrihfabu khual kan neih lio ah kan nu kha mipi lakah tlawmte ka mawhchiat. Tlawmpal ah mawṭaw ah kan kai hna i lente celhnak leiah kan kal. Ka fale pathum le kan church chairman pa a fapa le kan nu tiin kan kal ṭi hna. Cu lio ah kan nu nih “Hawi hlei mifim ah maw nai ruah? hiti mihmai misik hman hi ṭhawn ah maw na ruah?” tiah voi hnih le voi thum a van nolh lengmang. Ka thin a ka sawh tuk cang i ka ha cang kai rial, mawṭaw steering kha fak piin ka tlaih. Cu lioah ka fale kha hna an van chet. “Dai uh!” tiah voi khat ka ti hna. Hna an van chet ṭhan i ka aw thareng dihlak in “Dai uh!!!” ka ti ṭhan hna. Kan nu nih “Na sual tuk” a van ka ti ve hoi chap i “Kan thah dih hna lai” tiah ka au ṭhan. Ka lungchung ah mawṭaw hi lovurmar in mawng lawlaw ning ti hna a chuak. A thin a hang taktakmi pastor ka si lio a si.

Thinhan khawhnak hi Pathian nih kan pum chungah serchih cia a si. Pawngkam ah midang nih ka duh lo ningin bia an chim, thil an tuah tikah siseh kanmah tein khua kan i ruah sual zongah siseh kan thin a hang kho.  Thil kan ruah lo ning in a can tikah le ka caah ral a si tiin kan hmuh tikah, mah le mah i runvenduh ah maw, mi va dohdal duh ah maw a hung chuakmi taksa, thinlung, thlarau turcawlnak khi thinhunnak kan timi cu a si (Andrew Lester, 2003). Thinlung in ai thok i, thluak nih a zulh, cun pum nih a phi a chuah. Kan thin a han lioah kan hmai thahri 153 an tur, thi kal a sang chin, lungtur a rang chin, kut tum, hacangrial, lufah, chungtlik tiang in kan pum nih a tuar.

Thinhan ruangah thil ṭha lo tampi a chuah ruangah Matthai 5:21-22 i Jesuh bia zong hi ning cang lo deuh in an leh i Middle Age (Ad 500-1500) kar ahcun “thinhannak” cu thihnak tiang a kan phaktertu sualnak pasarih lakah pakhat ah an chiah. Mithah lainawn tluk ah an ruah. Khrihfa asimi cu thinhan lo ding ti tluk in kan ruah tawn caah kan thinhannak hi ka thuh ṭheu. A taktak ahcun minung vialte hi nifatin ti awk in kan thin a hang cio: 1) Mah le mah cungah thian han a um. Duhmi tuah khawh lo caan, sungh zatlak caan, thil tuah i palh caan, zawtfah caan; 2)Midang cungah thinhan a um. An tuahmi le an chimmi hna nih ka zo an ka langh tiin kan ruah caan, an kan lonh lai ti kan phan caan, kan bia zei ah an rel lo caan, daiziar in kan sikmi hna nih an i umter caan; 3) Pathian cungah thinhan a um. Ziah muichia tuk in a ka ser? Thlacam a ka leh lo? Ka dawtbik a ka lak piak? Tefa a kan pek lo?

Kan thin han le cangka khua ruat loin kan leh colh ahcun mahpumpak ah taksa le thinlung zawtnak a chuahter khawh. Minung hawi he kan ipehtlaihnak a hmal dih cikcek khawh. Huatnak, lehrulcham duhnak, fahnak pekduhnak, hawikom le Pathian he i hlat thainak hna a chuahpi khawh. Bia hram thok i keimah kan thinhannak nih a tu tiang kan ning a ka zahter ve. Sual kai phaw peng. Kan nu zong a lung a fak, ka fale zong an lau lengmang. Cun kan thin hunnak kan thuh i kan i sum peng ahcun a hnu a chuah than nak a phun ai dang i ṭih a nung chinchin tiah sociologist pawl nih an kan cawn piak. Thinhannak aṭhah lo ningin a langhtermi  nih a tuah khawhmi a phun phun a um ti asi.

1. Mahnak in a derthawm deuhmi le a sual deuh tiah ruahmi hna kha sik le cawnpiak peng. Kan ti theu lo maw? Voi zeizat dah kan chimh lai? tibantukin phunzai tlorhciar.
2. Ka thin hannak thei uh, tiin chung le hawi le nih duhlo ningin sirleih in khuasak le bia chim. An duhmi tuah lo, an duh lomi tuah i zuam. Rawlei duh lo, leng chuah duh tibantuk in sau um.
3. Capo hamngin mi va ṭhuat. Hmaitonh tein chim ngam tung loin capo i saihter i midang kha zapi lakah mual phoh va zalh. Capo ah rul sivai tarh i mi cuknak ah hman khi a si.
4. Mi dang zei bia dah a in khawh lo bik lai tiin bia chia le tuan bia hlun kawl i mi ngiar. Silole hrawm thahri reng in au khuan i mi nih kan thei hnasehlaw kan mualpho lawlaw seh ti lungput neih.
5. Hmurka in zei bia hmanh a chuah lo caah kutke in cabuai, thuhden, fale, minung hawi zuanhnawh.

Atu kan van chimmi hna bantukin kan thinhannak kan langhter tawn caah nu le va i ṭhennak, hawi ngeih ti lonak, rian in phuahnak, khrihfabu ah i tlum ti lonak te hna an chuak. Sihmanhsehlaw thinhannak cu sualnak a si lo. Kan Pathian zong Israel mi cungah siseh, Solomon cungah siseh, Sabbath kongah siseh, biakinn kongah siseh a thin a hang ve ko (Salm 7:21; 1Siang.11:9-10; 2Siang.17:18; Marka 3:4-5; Johan 2:13-16). Jesuh Khrih nih Matthai 5:21 ah a chimmi hi thinhannak cu sual a si ti a si lo. Na thinhannak i teiter hlah titu a si deuh. Paul zong Efesa 4:26 ah na thin hunnak ni tlakter hlah ti ah a ti. Nan thinhannak kha na theih lai, min na sak lai, na ruah lai, cun remnak sernak, dawtnak hrampi ah na ser lai tinak a si deuh.

Khrihfami hna nih kan minung sin i kan thinhannak hna hi dawtnak, zumhnak le ruahchannak a hram ah kan canter awk a si. Hawi le kom zong a uam in kan i uam peng ahcun hoi ṭha kan si kho. Nu le va zong a thuh in kan i thuh peng ahcun kan pum ai neih nain kan lungthin ai hlat chinchin. A linsami thinhannak chungin remhnak kan van ser tik lawng ah i dawtnak tak, i zumhnak tak le hmailei ruahchannak tak a hung chuak. Cucu a thin hangmi khrihfa hna nih kan i tinh awk a si. Cun kan pawngkam ah kan hmuhmi dinlonak, namnehnak, mah khua le mah peng lawng ṭanhnak te hna cungah hin kan thin a han awk a si. A ṭhami thinhannak a ting co khotu si cio i zuam hna usih.

Hmaizarh (October 21, 2012) ah dam tein CIM Group Mail ah Pathian thawngṭha kan ihrawm ṭi ṭhan hna lai.

Lawmhnak tampi he Khrih ah,

Danny Bawi Thianhlun

http://www.chininternetministry.org

        

        

        

Pathian Ni Caanhmannak (October 14, 2012)

CHIN INTERNET MINISTRY

Pathian Ni Caanhmannak

(October 14, 2012)

Tuchun ni tiang dawtnak in a kan umpi i thluachuahnak he lam a kan hruaitu kan biakmi kan Pathian a min thangtthat si ko seh. Zumtu kan ca ahcun kan tthawnnak rawl (I Peter 2:2) a si. Cu rawl cu ngakchia caah hnuuk (1Peter 2:2), rawlttam mi caah chang (Mat. 4:4), patling caah sa (Heb. 5:11-14) a si tiah a ti. Pathian bia hrawm tti khawhnak caanttha a kan petu kan Biakmi Pathian cungah lawmhnak biachim buin le pumpak kan nunnak ap buin kan caan hram thawk hna usih.

Pathian Bia Thiang Relnak

Isaiah 55:10-11 “Ka bia cu van in a rung tlami ruah le hawhra bantuk a si lai. Ruah le hawhra nih cun, van ah kir tthan ti loin, vawlei kha an hnawnter I thlaici kha an khohter i an tthanter i thlaici tuhtu kha thlaici an pek hna i rawl eitu kha rawl an pek hna. Cu bantuk cu ka kaa in a chuakmi bia cu a si ve lai – ka sinah a lawngin a ra kir tthan lai lo, tuah seh tiah ka fialmi kha a tlolh lai lo i ka thlahhnawh chanmi thil ah khan a tlam a tling lai.”

Thlacam Cahnak

1.     Vawlei khuaza ummi Chin khrihfabu vialte caah thlacamnak ngeih piak hna usih.  

2.     Kawlram cozah le kawlram chung ummi miphun viatel caah thlacamnak ngei hna usih. Abikin Kawl ralkap le Kachin unau hna karlak ummi buainak cu a rauhhlan ah a daih khawhnak lai thlacam hna usih. Pathian dawtnak an theih khawhnak lai zong thlacam piak chih hna usih.

3.     CIM Pathian rianttuannak caah thlacamnak ngei hna usih. Pehzulh in mipi caah thawngttha bia a thlah khawh zungzal nak lai Bawipa sin ah thluachuahnak hal piak hna usih. Tawlreltu upa hna le chungtel hna ca zongah thlacamnak in bawm zungzal hna usih.

Thawngṭha Chimnak

"Chunglei Dawhnak Ṭanhtu Pathian"

(Danny Bawi Thianhlun) 

  

"Leinglei ṭamhnak, nan sam phiarning tehna, na ṭhi nan hlawn tehna, nan thil nan thuam tehna ah khan nan i dawhnak cu a um awk a si lo, nan i dawhnak cu nan chung muru ah a um awk a si i cu nan i dawhnak cu a tar kho lomi nemnak le daihnak lungthin, Pathian mithmuh i a sung bikmi thil a simi thil kha a si." 

(1 Peter 3:3-4)

 Minung hi kan thaw kan chuah menmen lawng siloin kan nun hi damnak he caan kan hman tik ah ka nun hi a sunglawi khun. Sihmanhsehlaw, minung kan sinak ah dam lo caan zong kan tong tawn. Cu tikah, sibawi (Doctor) te kan fuh tawn hna.

 Kan dam lo tikah voi tampi cu kan fuhmi hna sibawi te nih hiti lenglei voikhat zohnak in kan damlonak le kan zawtnak hna hi an hmu kho lo. Cucaah, sibawi te nih kan chunglei dam le damlo hmuh zoh khawhnak caah x’ray a kan lak ter i kan chunglei sining kha a kan zoh tawn. Chunglei sining langhtertu x’ray lakmi cu sibawi nih a zoh tik ah kan damlonak le kan zawtnak hna cu an hmuh. Cu tikah sibawi pa nih kan damlonak le kan zawtnak cu a kan thlawp i kan dam tawn. Lenglei zohnak lawnglawng in kan chunglei hi kan dam maw damlo tihi chim khawh a si lo.

 Cu ve bantukin, minung hi kan lenglei kan i zohnak lawnglawng in kan chunglei sining taktak hi i hmuhtheih khawh kan silo. Kan lenglei muisam, hmurkaa le thilpuan zoh ah cun kan i dawh kho ko men nain kan chunglei ah cun ṭhatlonak, huatnak, zirngeih hnahchuahnak tbk thil ṭha lo te hna in kan khat tawn. Mi cheu cu lenglei muisam sining zoh ah cun dawh lo an co ko nain an chunglei lungthin zoh tikah dawhnak, zangfahnak le toidornak tbk thilṭha hna he iang an rak ngei i an rak i dawh taktak.

Zapi zaaraan cu mit in hmuh khawh mi kan lenglei dawhnak ca tu ah hin caan tampi kan pek i kan ngeihmi sumpai phaisa hna tampi dih i kan i moihṭamh. Chim duhmi cu, chunglei dawhnak nak in lenglei dawhnak hi biapi deuh ah kan chiah.

  

Cathiang nih “ A muisam in siseh, a pumrua in siseh, zoh hlah, zeicahtiah amah cu ka hlawt cang; zetintiah BAWIPA (Cafang ngan in a ṭial ah cun Pathian a ti duhnak a si.) nih cun mi i an zohning in a zoh lo; mi nih cun lenglei langhning kha an zoh, sihmanhsehlaw BAWIPA nih cun lungthin kha a zoh” (1 Samuel 16:7) tiah a ti.

Kan Baibal nih a kan cawnpiak bantukin lenglei dawhnak nak in chunglei dawhnak tuhi biapi deuh le caan tam deuh pek khawh i zuam hna usihlaw kan nun hi i sersiam cang hna usih.

Thiang Thlarau nih a bia kan relmi hmangin kan nun sersiam hram ko seh.