Vawlei Cite le Ceunak

CIM Zarhpini Caan Hmannak (October 31, 2010)

Caan tlaitu: Ngun Cer Chin

Thawngtha chimtu: Pastor William Khen Chum Bik

Zumtu nu le pa u le nau hna, nan umnak hmun cio ah dam in nan rak um hna lai i nan hlawh a tling lai tiah ruahchannak kan ngei. Nihin zong ah Chin Internet Ministry hmang in thawngtha i hrawm ti nak caan tha kan hmuh caah Pathian min kan thangthat. Thawngtha aa hrawm ti mi nu le pa u le nau, chungtel thar nan dihlak lunglawm in kan in don hna. A thatnak a tling i nunnak thar a kan petu Pathian Bia in thazaangthar la ti than hna u sih.

Na bia cu ka ke caah meiin a si, ka lam ah ceunak a si (Salm 119:105).

Thlacam cahnak

• Kan chuahsemnak kan ram chung ah thatnak lei a panhmi thlennak a chuah nakhnga Pathian sin ah thlacam ti hna u sih.
• Ram chung/Ram leeng ah a ummi harnak a tongmi hna le re a theimi kan miphun hawi hna caah thlacam hna u sih.

Nihin thawngtha aa kan chimtu hi Pastor William Khen Chum Bik a si. A cung ah lunglomhnak tampi kan ngei. William Khen Chum Bik hi Hakha Peng Naabual khua ah a chuak i, CCC, Hakha in B.Th. le MIT, Yangon in M.Div a lak hnuah atu lio hi Norwegian School of Theology, MF, Oslo, Norway ah M.Th, New Testament, a cawn lio a si. A riantuannak cu: 1998-2000 tiang Haiphai Tipil Khrihfabu, MABC ah Church Pastor, 2003-2006 tiang HBA, Hakha ah Literature and Publication Secretary, 2005- 2009 tiang CCC Hakha ah Lecturer le atu lioah sianginn a kai pah in Norway Chin Mission Church, Oslo, Norway ah Church Pastor a tuan lio a si.

Vawlei Cite le Ceunak

(Mt 5:13-14; 16:25)

Nannnih cu Vawlei Cite nan si. . . Nannih cu Vawlei Ceunak nan si (Mt 5:13-14).

Zeicahtiah ahohmanh, mah nunnak humhaak a duhmi cu a nunnak kha a sung lai i keimah ruangah a nunnak a sungmi cu a nunnak a hmuh lai (Mt 16:25).

German pa Albert Schweitzer nih The Quest for Historical Jesus timi cauk a tial. Cu chungah Jesuh nih a nun chungah caan a dong lai tiah a zumh. A zumhning in caan a dongh lo caah Vailamtahnak ah khan lungdong ngai in a thi, a ti. Cu ruangah Mission kal aa timh lioah zumhnak pial tiin a thlahtu bu nih an rak khirh bel. Tlangcung cawnpiaknak hi mi vialte caah si loin caan a dongh hlan chung caan tlawmpal ca i a zultu ca lawng i chimmi a si (interim-ethics), a ti fawn.

A zultu ca lawngah a si a ti nain tlangcung cawnpiaknak chung i Jesuh nih Vawlei Cite le Ceunak nan si a timi cu aa nunpi bak hoi. Thiamzik (Doctrate) degrees a hmuhmi hna, a sibawi thiamnak, a music thiamnak, a theology thiamnak, a thlum-alnak, a ceunak vialte Africa minak sin mission tuannak ah a hman. Cucaah 1952 kum ah Nunnak Dawtu tiin Nobel Daihnak laksawng tiang an pek. Cu lio an pekmi $33,000 zong Africa ram Lamberene Thinghmui sizung caah a hman dih. Nobel laksawng a lak lio a biachim ah Nunnak a daw lomi le a upat lomi cu zei bantuk biaknak le filosofi khom va si seh a dik lai lo, a ti. A tialmi cauk hi a min a thang ngai nain ceihmai le mi lungtuai leiin a thang. Nobel laksawng a hmuhtertu hi a tialmi le a chimmi si loin nunnak a dawt, a upatnak le a nundan tu a si. Tlangcung cawnpiaknak hi thluak nakin kut le ke he aa pehtlai deuh. Nunpi ding a tam lengluang. Cu chungin thil pahnihte vun char ka duh.

1) Cite cu amah ah thawtnak a um bal lo. Ahodah cite lawng ei a duh bel? Caw le sia tel si lo ah. Thildang sin tu ah a thawtnak a lang. Thildang tu kha a thawtter. Cucaah hlam pengmi a si. Thlarau mi sinak zik hi mah thawt in thawt a si bel lo. Kan minung hawi, kan khrihfabu le kan miphun nih hlam pengmi, thlum-alnak ngeimi kan si i minung hawi, kan umnnak bu, vawlei kan thawtternak tu ah a langh awk a si. Cun Cite hi midang thawtnak zawn ruat loin amah cite a sinak tam tuk in aa langh sual (khaa tuk in paih sual) ahcun ei awk tha loin rawl kha a khaatter fawn. Midang nun thawtter nakin kanmah minthan langhsarnak tu kan kawl deuh ahcun din-ei thalo, cite a khaa tukmi meih le tihang, ah kan i chuah ve lai.

Cu bantukin Ceunak i a rian zong mi kha lam ding hmuhter, rilhter lo, himbawmter a si. Mei kan vanmi sullam cu thil a siningte in hmuh, hrial awk hrialter i mi dang himbawmnak va pek kha a si. Cun meiceu cu kan naih deuhdeuh tikah kan sining dik kan i hmuh deuhdeuh. Cu tikah kan i remh, kan i sersiam tawn. Cu bantukin kan nun nih midang a ceuh hna i thiltha leiah an kal ding kha a biapi bikmi a si. Midang caah kan i dawhnak bik le tanleih bantukin an nun hnuhnak tha a ngeimi cu mui le sam, biachim holhrel ah an si lo, an hmuh ding kan nun dawh, dawtnak le zaangfahnak tu an si (Demonstration than Proclaimation, Knud Jorgensen).

2) Cun Cite kan paihmi lak than awk a um bal ti lo. A tlum dih. Cu bantukin pazawngdan le far te hna kan van tikah an tlum dih ve. Mei-in kan van tik zong ah a hang a zor thiamthiam. Cite le ceunak cu hman an si tik paohah anmah lei i zuhnak le zornak a um zungzal tinak a si. Mah tlum le zuh sian hi dawtnak lo cun a si kho lo. Ralkap pa he aa then lomi, a thuam le a ralteinak cu meithal, kuan le zen a si. Zungthiampa he aa then lomi, thildawh a ser khawhnak a thuam le a hriam cu hluah le sobul a si. Khrihfa thuam le hriam cu dawtnak a si. Cucu vawlei khupthal a lettu thuam le hriam a si (Lam 17:6, RSV). Cu dawtnak tihna cu Pathian sinin a ra.

Pathian nih vawlei a dawt caah a fapa a sung. Jesuh nih misual a kan dawt caah vailamtahnak ah a nunnak a sung. Zeizong te tuah khotu a sinak kha a tuah khawh tukmi tuah lonak in a langhter. Peter nih tlangbawi hnakhaw a pheh lioah vancung ralkap bu nganpi thlah in teitu a si khawhnak kha Bawi Jesuh nih a chim, asinain cucu a tuah lo. A duh lomi le a si lomipi aa thim. Sunparnak in a khat ko, ngeih lomi a ngei lo nain zeihmanh ngei lo ah aa cang. Plumber nih cun Cawkuang hlan in aa thawk i thlan hlan in a nunnak a dong. Nunnak a dawt caah amah nunnak a sung. Kannih tah Pathian kan dawtnak ruangah zeidah kan sungh? Kan Khrihfabu, kan minung hawi kan dawt kan ti tikah tah sungh kan siang maw? Kan sinin i zuhmi a um hnu lawngah dawtnak taktak (Genuine Love) a si.

Khrihfa kan hmelchunhnak cu vailamtah a si. Laimi nih kan uar bik lai dah. Tlang kip ah kan phun. Kan suithi hmanhah vailamtah kan i oih. Asiah i zuh kan siang maw? Vailamtah cu fung pahnih aa karhmi a si. A tung cu amah lawng a um ahcun Mirang nih I an timi Keimah ti a si. A pheilei rin cu Mirang holh in Minus an timi Zuh asiloah Hrawh tinak a si. Cucaah vailamtah cu mah hrawh nun, mah thah nun, mah zuh nun (I-crossed-out life) a si. Mah tlum, mah loh, mah i zuh kan herh. Nain a lak a si lai lo. Albert Einstein thil lianngan ser khawhnak fimnak hram (formula) cu Relativity a si bantukin Jesuh Pungteni (formula) cu mah nun a humhaakmi nih sungh i mah nun a sungmi nih hmuhmi nunnak (Formula) a si.

Himalaya tlang ah hawikom pathum an rak kaiti. An ruahning nakin a kih a zual deuh caah an hawipa pakhat cu a thahri a thawng dih i thih a zaal. Cu lioah a hawipa pakhat nih a dang a hawipa kha pua usilaw zaampi usih a ti. A duh lo. Kan thi lai, kan pathum thihnak cun amah tu kha rak thi ko seh law kanmah pahnih nunnak ca tu ah zokzok in tli usih, tiah a leh. Cu tikah nang cu tli ko, kei cu a herh le thi veng ko ning, ka puak ko lai, a ti. A keng ah aa chuanh i duhsah tein a lawnpi. An tak aa tongh tikah mithi dengpa cu duhsah tein a thahri a lum i a nem than. A hun i hrim than i puak hau ti loin an kawng an i kawi i an tli ve. Tlawmpal ah lamthlang ah miruak an hmuh. An zoh i an hawipa a si. Amah nun lawng a humhaak caah thahri lumhtu a ngei lo i a rak thi. A nunnak a humhaak caah a sung. A herh ahcun a nunnak sungh ding a thaaptu pa cu amah nunnak he a hawipa nunnak he a hmu.

Lot Nupi Kha Va Philh Hlah U

CIM Cawn Nithum Ni Caan Hmannak

(October 27, 2010)

Caan tlaitu: Ngun Thawng Lian
Thawngtha chimtu: Evangelist Khin Maung

Bawi Khrih ah Zumtu Nu le Pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngaihnak le Daihnak cu nan dihlak cung ah hmun tthan ko seh. Kan Bawipa Jesuh Khrih min in nan kut kan tlaih hna.

Chungtel thar nan dihlak in Lawmhnak he kan in don hna. Thawngthabia na rel nak ah thazaang thar na hmuh ve ah cun, kan I lawmhnak a si ko. Pathian bia cu Nunnak, Fimnak, Daihnak, Lungdiriamhnak etc.. a si.

Psalm 119:105, 106 “Na bia cu ka ke caah mei inn a si, ka lam ah ceunak a si. Na ka cawnpiaknak a dingmi, ka zulh hna lai tiah bia kaa kam mi kha, ka zulh taktak hna lai.”

Nihin thawngthabia a kan chimtu cu, Evangelist Khin Maung, Bawipa nih a rianttuantu ding ah a kawh i, caan saupi Evangelist rian a ttuan i thlarau tlau tampi Bawipa sin ah a hruaitu asi. Cawnnak lei ah M.Th zong a awng cang i, PhD a tuah lio. Abundant life Ministry tiah a dirh i, Shillong khua, India ah a chungkhar he an um. Baibal Sianginn tampi hna le Khrihfa bu kip nih siseh, miphun dangdang hna sin ah Crusade nak hna etc. in diin lo in thawngtthabia chim nak a nei peng. Laitlang a khua cu, Fan Tthen asi, Kaleymyo ah an rak um tawn. CIM ah can a kan hman piak khawh caah, lunglomhnak nganpi kan nei. Kan dihlak caah Bawipa nih thlachuahnak kan pek piak ko seh.

Thawngthabia kan i hrawm hna hlan ah, HIKA hla te hi ngai ta hna usih. Youtube zohkhawh lo nak hmun na um ah cun hla na ngai kho lai lo.

Evangelist Khin Maung:

LOT NUPI KHA VA PHILH HLAH U

Luke 17:32, "Lot nu pi cung ah zeidah a tlung ti kha philh hlah u" (i cin ken tuah u, Living Bible)

Jesuh nih vancung in hi vawlei ah arat than lai nak le harnak can ah thil a tlung te lai ding mi he pehtlaih in a zultu hna sinah a cawn piak hna lio ah hi bia tawi te hi a bia kar lakah tenh in a chim chih. Cu cu a zul tu hna ca lawng a chim mi si lo in kan mah ca zong a chim chih mi asi ve. Zeiruang ah dah Jesuh nih Lot nu pi kha philh lo ding in a kan cah hnga? A sullam cu Lot nupi bantukin kan si ve lo nak hnga ralrin a kan pek mi tu asi .

Lot nu pi cung ah thil a tlung mi:

Pathian hmai ah fihnung teifiak dirhmun asi mi Sodom le Gomorrah cu Pathian nih van kat mei in hrawh ding asi cang caah Lot le a chungkhar cu vancung mi hna nih khuadei cangka, i hnawh ngai in khua leng ah an hruai hna. Cun khuachung in an chuah hnu ah vancung mi pakhat nih " Nan nun nak hnga tli u! Hnu lei zoh zoh hlah u" tiah ati hna [Gen. 19:17]. Ni achuah ah khin Bawipa nih Sodom le Gomorrah cung ah kat mei kha asur ter i a hrawh dih cikcek hna. Khi tikah Lot nupi cu isum kho lo in hnu lei aa mer i, cite tung ah a cang [Gen. 19:26]. Lot nu pi cu zei ruang ah dah hnu lei a zoh hnga?

1. Vawlei a tlaih chan tuk caah:

"Vawlei siseh, a chung thilri hi si hna seh, tlaihchan hna hlah u. Vawlei hi nan tlaihchan ah cun Pathian dawtnak kha nan chung ah aum lo" [1 Jn. 2:15] tiah Pathian bia thiang nih ral rin a kan pek. Lot nupi cu a kal tak cang mi khua dawh le a chung um mi thil kangh ral kha asian lo tuk caah a mah duh thimnak thinlung hmang in hnu lei azoh mi asi. Hnu lei a hoih hlan ah khua tam nawn pi a ruat hmasa lai dah ka ti. Vawlei duhtuk nak nih hin minung thinlung mit a cawt ter i Pathian duh lo mi thil tuahnak ah a hruai ton. Zumtu nang le kei tu nih cun Pathian thawng in kan hmuh mi vawlei chawva hna hi a mah Pathian sunpar nak li la ah kan hman thiam ding a bia pi ngai ngai. Wacthman Nee nih "Ka ca ah duh mi ka ngei lo, Bawpa caah zeizong kip ka duh" a ti ban tuk in, nang le kei zong nih kanmah ca nak in Bawipa ca tu duhnak ngeih kho ve hna uhsih law a va sung lawi tuk lai dah!

"Tangka duhnak hi thatlonak phun kip chuahnak hram a si. Mi a cheu cu tangka ngeih an duh tuk caah zumhnak kha an kal tak i ngaihchiatnak a phun phun an tong" tiah Bible bia thiang ah kan hmuh [1 Tim. 6:10]. A ho pauh nih tangka cu kan herh cio mi asi ko. Sihmansehlaw tangka long ruat peng tu cu atha lo. Vawlei duh btuk bia asi.

U le nau hna, nang le kei tu cu zumtu Pathian fa kan si bantuk in tangka nih a kan uk awk asi loh, kanmah tu nih tangka cu kan uk awk tu asi deuh. A um tu ning cu tangka sal si hna hlah uhsih ti hi asi. ' Tangka lo in kan nung kho lo' ti bia chim mi nak in 'Bawipa lo cun kan nung kho lo' ti bia tu kan chim deuh awk asi. Tangka duh tuk cu Bawipa he i thennak asi i, Bawipa duh cu tangka hmuhnak lam tu a rak si ti philh hna hlah uh sih . Tangka cu a hman zia thiam lo ah cun a kan hrawh tu kan ral ngan bik asi kan ti khawh.

2. A mit pur [the lust of the eyes] tuk caah:

Lot nupi cu hnu lei ka zoh ah cun ka cung ah thil pakhat khat a tlung theu lai ti theih ko na bu in hnu lei hei zoh cu ti ka ruat ah hin pawi ka ti tuk. Mit pur [the lust of the eyes] cu thisa duhna phunkhat asi ve tiah Pathian bia ah kan hmuh [1 Jn. 2:16 KJV] . Kan thlarau le taksa caah san a tlai lo mi vawlei thil zoh duh tuk cu Lot nu pi bantuk in hnulei i merh nak phunkhat asi ve. Pathian bia nih kan ca rawhnak asi mi zoh lo ding in ral rin a kan pek [Pro. 23:31]. Kan mit hi kan ca rawhnak asi mi zoh ding si lo in Pathian Bible thiang le kan ca thatnak asi mi tu zoh ding in Pathian nih a kan khamh nak chan asi. Cun Pathian nih amah kha kan thlarau le thinlung mit in zoh ding in a kan fial fawn [Isai. 45:22 KJV]. Kan mit hi Pathian lei thil zoh nak ah can tam deuh pe cio hna uhsih.

3. Pathian bia [nawl] a ngai lo caah:

Pathian vancung mi nih hnulei zoh lo ding in a cah hna ah hin Lot nupi zong a um ve caah a theih ve ko lai. A va Lot le an fa nu pa hnih hna zong nih an theih ve caah Pathian bia [nawl] an ngai i hnu lei an zoh duh ko zong ah an ni sum i zoh lo in an um kho ko. Lot nu pi tu cu Pathian bia zei ah a rel lo caah a va hmanh chimh ta lo in hnu lei a zoh bak ko ai. A va pawi hring hran dah! Pathian ser hmasa mi minung hna zong nih Pathian nawl an rak ngaih lo ruang ah sual ah an rak tlu kha Lot nupi nih a theih rua lo. Pathian nawl ngaih lo cu tih a nung tuk ti ahngalh mi hna nih hi vawlei cung zong ah hin nawl an ngai ve. Nupi asi mi nih Pathian bia ning te in an va le nawl an ngai i, va le asi mi zong nih an nu pi kha an mah pum ban tuk in an dawt ve, cun lu asi mi Krih an tih zah nak langh ter nak ah an mah nak upa asi mi hna kha an tih zah i an u pat hna. Pathian nawl a ngai mi fa le hna nih an nu le an pa an u pat fawn hna [Efe. 5:1 ff]. Pathian nawl ka ngai ah cun aza, mi nawl ngaih a hau lo ti khawh asi lo. Pathian nawl kan ngai a langh nak cu a nawl ngai ding in kan zawn ah Pathian nih a chiah mi pa/ nu nawl kan ngai le ngai lo ah tah khawh asi. Nawl ngai cu ahar ko, sihmansehlaw kan ni hnek a hau ko. Na cung um mi nawl na ngaih ah cun mi nih na nawl an nin ngai ve bak ko lai. Zeicah kan fa le nih kan nawl an ngai tawn lo ti ah cun kanmah nih Pathian nawl kan ngai lo caah asi bik ko.

Bia donghnak: Lot nupi cu a hnu lei a zoh bak in cite tung ah a cang. Hi cite hi pathian ser mi si lo in minung in a cang mi asi caah minung caah thathnem nak a um lai lo ti a fiang. Hi dir hmun hi Lot nupi long si lo in zumtu asi mi nang le kei zong a al lo mi cite ah i can khawh asi ve. Jesuh nih, "Nannih cu miphun vialte hna caah cite nan si. Sihmanhselaw cite kha a al nak cu a loh ah cun, zeitindah al ter khawh asi than ti lai? Santlainak kha a ngei ti lo caah hlawnh awk le lamh awk en asi ko cang" tiah a kan cawn piak [Matt. 5:13].

Dawt mi carel tu u le nau hna, kan hrinthan hlan i kan dir hmun ah kir than lo in Khrih zoh bu in tlik zuam nak ah hmai lei fong chin ding in Bawipa nih a kan fawrh. Lot nu pi bantuk in hnu lei kan hoih ah cun a al lo mi cite ah kan ni cang lai i zum lo tu hna ih nih sawh le lamhchih men ding long kan si sual ko hnga. Bawipa Jesuh nih a kan cah bantuk in 'Lot nupi cung ah zeidah a tlung ti kha philh hna hlah uhsih'. Pathian nih thluachuah in pe ko hna seh.

Bawi Khrih ah nan u nau,

Khinmaung, Shillong

Hnangamnak Taktak

CIM Zarhpi Ni Caan Hmannak (October 24, 2010)

Caan tlaitu: Ngun Cer Chin 

Thawngtha chimtu: Sayama Elly Mang

Bawi Khrih ah nu le pa, u le nau hna nan umnak hmun cio ah a nungmi, kan biak Pathian nih a rak in um pi cio hna lai i lamtha a rak in hmuhsak cio hna lai tiah ruahchannak kan ngei. CIM chungtel thar vialte lunglawm in kan in don hna. Nihin zong ah thawngtha i hrawm ti nak caan tha a kan pek caah a min thiang thangthat ti hna u sih, kan thilrit vialte amah sin ah chia hna u sih law, thawngtha in thazaang thar la ti than hna u sih tiah kan in sawm hna.

“Nan ka auh ah cun ka leh hna lai i a nganmi le a thukmi thil nan hngalh bal lomi thil hna kha kan chimh hna lai” a ti (Jeremiah 33:3).

Thlacam cahnak

• Kan ram ah daihnak, dinnak le iruannak a um nakhnga thlacam ti hna u sih.
• A ra lai mi November ithimnak nih thatnak lam a panhmi thlennak a chuah pi nakhnga zong thlacam ti rih hna u sih.

Nihin thawngtha a kan chimtu hi Sayama Elly Mang a si. MIT ah lecturer a tuan mi a si i a tu hi Philippines Christian University/Union Theologial Seminary ah Ph.D a tuah lio a si. A cung ah lunglomhnak tam pi kan ngei.

HNANGAMNAK TAKTAK

Bible cangthim: Thawngtha Johan 14:27 “Daihnak kan chiahtak hna, keimah daihnak cu kan pek hna. Vawlei nih an pek hna bantukin kan pe hna lo. Lungrethei le vansang au in um hlah u: nan thin zong phang hlah u.”

Thinlung hnangamnak hi Nihin minung nih kan kawl bikmi pakhat ah ai tel ve. Si nain thinlung chung daihnak taktak hmuh a har. kan vawlei ah daihnak, hna ngamnak timi cu hmuhhar thil ah a cang cang. Pathian nih a kan hlanh mi nundamnak caan tawite chungah zeitindah hnangam tein kan nun khawh ve lai? Cucu kan Bible chungah Kan Bawipa Zisu nih a kan kamhtak mi a bia kha zohtthan in hnangam nak taktak kan tinco ve khawh nak lai kan sawm hna.

Vawlei nih pek mi hnangamnak: Minung nih kanduhmi kan hawl tikah dongh ni a ngei kho lo. Kan i zaa cang ti a har ngai. Lungtlin khawh a har. A thiammi nih anmahnak athiam deuh mi an hmuh tik hnaah thiamchin an duh. A rum mi nih anmah nak a ngei deuh mi an hmuh tik hna ah ngeih duhmi a tam chinchin. Muidawh nih an mahnak ai dawh deuh mi an hmuh hna tikah an i lung si kho tilo. Thiam duhmi, ngeih duh mi a dongh khawh ti lo caah, thinlung hna a hnawk i a ba. Cucaah vawlei nih a chuah pimi lawng ah kan lungthin kan bunh ahcun kan nunnak thinlungchungah daihnak, hnangamnak a tlau ko lai.

Mifim hna nih ruahnak cheuhmi:

1. Midang kongkau ah i thlak tuk hlah. Mi tampi cu midang kongkau ah kan vai thlak lengmang nak nih harnak le lung retheihnak a chuah ter. Keimah ruahning le tuak ning ahman bik timi ruangah a si. Pathian nih phundang te cio in a kan ser caah kan khua ruah dan ai khat kho dih hna lai lo. Cucaah midang kongah buai hlah law, na hna a ngamlai, na thin lung a dai ko lai.
2. Ngaithiam law philhkhawh i zuam: Lungdaihnak dingah a ttha tuk mi a si, nain mitampi caah a har fawn. A dingmi Pathian tu nih abia ceih te koseh. Ngaithiam, philh law hmai ah kal ko.
3. Thangtthat duh tuk hlah: Lungtak lo kaa lawng tthangthat a tamnak vulei ahhin nangmah bantuk in a thi kho vemi minung thangtthat cu duh tuk ding a si lo. Na rian tu kha felfai tein ttuan law a tangmi cu Bawipa ah khan chia dih ko.
4. Hnahchuahnak nei hlah: Hnahchuahnak nih zeitluk indah mi thinlung hna a hnawh. Hnah chuahnak nih zei thilttha hmanh a chuah pi lo, sivangh nak tu mi a pe.
5. Na thlen khawh lomi ruangah lungrawk hlah: Kan thil ti khawhnak pin leiah a cangmi, kan thlen khawh lomi tampi an um. A tthatnak lei in ruah i zuam.
6. Na ttuan khawhlo leng tiang rian i khinh hlah: Na tha zaang i dap law, tam tuk in rian i khinh hlah. Kingdai ah lung daitein i dinh nak caan zong i chiah pah.
7. Cawng awr in um hlah: Tuah ding thil kha katuah ah maw a ttha hnga tuahlo ahhme tiah lung i thlek kholoin umnak nih ngeihchihnak a chuah pi tawn. Na palh tikah tthut ko i lung retheih naknih zeihmanh a chuah pi fawn lo. Cawngawr lo in a thar in thok tthan ko.

A cunglei ruahnak cheuhnak hi an ttha ngai. Zapi ko nih cun kan zulhkhawh tawn lo caah hna ngamnak kan ngei kho tawn lo. Cucaah a kandaw i kan caah a thimi, a tthawngmi Bawipa Bia tu ah i hngetchan kan herh.

Bible nih a kan cawnpiakning

Thawngttha Johan 14:27 “Daihnak kan chiahtak hna, keimah daihnak cu kan pek hna. Vawlei nih an pek hna bantukin kan pe hna lo. Lungrethei le vansang au in um hlah u: nan thin zong phang hlah u” tiah a zultu hna Bia a kamh mihna hi thawngttha pa 4 nak ah a voikhatnak a si. Biakam hlun chung ahcun “Daihnak um ko seh” ticu an i tthen laiah an hman tawn mi a si nain Bawipa Zisuh nih Daihnak kan chiah tak hna a ti hna tikah hin i tthen lai thlahnak menmen bia lawng a chim lo. A kamh mi hna cu ngahttah bantuk in anmah lawng kaltak lo ding le Amah Daihnak nih umpi ding kha asi. Cu daihnak cu vawlei nih pekmi, a lo kho zau mi daihnak le himnak ai tel lomi (tahchunnak ah, Jer. 6:14 Ka mi hna cu, an hma kha an menpiak ko hna, Sihmanhsehlaw a leng parpavuan lawng in a si; ‘A dam ko lai,’ an ti, zeidah a dam ko lai? Zeihmanh a dam lai lo) kamhmi bia bantuk a si lo. Bawipa Jesuh a nunnak a sining chungah a ummi dawtnak le lomhnak he a hung chuakmi daihnak a si.

Bawi Zisuh nih a zultu sinah a rak kamhmi hna cu amah a zumtu vialte caah a si. Hi daihnak ngeih ruangah harnak kan tong lai lo ti a si lo. Hrial khawh lomi hi vulei nih a chuah pimi harnak ton bu in cu daihnak cu ngeih khawh a si. Pumsa nih zawtfah nak a tuar buin cu daihnak cu ngeih khawh a si. Hlawtmi si lio ah cu daihnak nih mi a hnemh. Harnak ton tikah cu daihnak nih thinlung a daih ter. Bawipa nih a kan umpi ko, a kan kal tak lo timi nih ttihnak a loh ter. Cu Bawipa nih kannunnak cu a tu le hmai lei tiang zong a uk. Cu ban tuk daihnak cu zeihmanh nih, le a ho hmanh nih a kan pe kho lo, Bawipa Zisuh lawng nih a kan pek khawh. Amah a zum mi poh a pek hna. Sinain kanmah nih ngeih ve duh nak thinlung kan ngeih lawng ah amah sin in kan hmuh lai. Harnak kan ton tikah kan ruahchannak cu kanmah le kanmah cung lawngah kan chiah ding a si lo. Lung rethei le van sangau in um hlah uh a kan ti tu, nan thin zong phang awn hlah uh a kan titu, Daihnak a kan pe tu Bawipa Zisuh ai nunpi mi hna lawng nih HNANGAMNAK TAKTAK cu ngeih khawh a si. Kan nih Bawipa Zisuh zumtu vialte zong, cu DAIHNAK le HNANGAMNAK TAKTAK kan ngeih dih cio khawh nak hnga a dawtnak hri in kan ttem seh law thlauchuah kan pe hram ko seh. A Men!

Lawmhnak tampi he,

Elly Mang

Beulah Ram Ah Ka Um

Chin Internet Ministry Nithum Ni Caan Hmannak

(20th October, 2010)

Caan tlaitu: Ngun Thawng Lian
Thawngtha chimtu: Rev. James Tin Kung

Bawi Khrih ah Zumtu nu le pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngaihnak le Daihnak cu nan dihlak cio cung ah hmun tthan ko seh. Misual kan si rih ko lio ah, kan sualnak ngaihthiam kan sinak ding ah a nunnak pek in khamhnak a kan siampiak tu kan Bawipa Jesuh Khrih min in nan kut kan in tlaih hna.

Chin Internet Ministry cu, zarhtin te Pathianbia ihrawm tti nak asi i, ramkip ah a um mi Pastor te, Evangelist hna le Saya te hna nih laiholh in thawngtthabia an kan chimh nak asi. Chungtel thar nan dihlak lawmhnak he kan in don hna. Thazaangthar na laak ve asi ah cun, kan i lomhnak nganbik asi ko. Mail chung lawng si lo in, www.chininternetministry.org zong ah rak leeng tawn. Hawikom thar zong rak hruai lengmang ve hna. Bawipa bia le hla hna i um tti hi a nuam i diriamhnak an si.

Kolose 2:6,7 "Khrih Jesuh cu nan Bawipa ah nan i laak cang caah, amah he i pehtlai in nung u. Amah chung ah hram thuk piin thla u law amah cungah nan nuncan cu inn bantukin sa u law an rak in cawnpiak hna bang khan nan zumhnak ah tthawng chin lengmang ko u. Cun lunglawmhnak in khat u."

Nihin thawngtthabia a kan chimtu cu, Western Australia Chin Christian Fellowship ah Pastor a ttuan lio mi le CIM zong ah Advisory Board chungtel asi mi Rev. James Tin Kung asi. A cung ah lunglomhnak nganpi kan nei. Kan dihlak caah, Bawipa nih thlachuahnak kan pekpiak ko seh.

Thawngtthabia kan ihrawm hna hlan ah Tuarnak zong hlawknak, Pathian thangtthatnak hla ngai ta hna usih.

Rev. James Tin Kung:

Baibal relnak: Isaiah 62:2-5

Beulah ram: Khirihfa hlabu No. 430 hi “Beulah Ram Ah Ka Um” ti a si. Beulah ram tihi kan Baibal Isaiah 62: 4 lakmi a si. Zeitindah a ti tiah, “Jerusalem, nangmah cu “hlawtmi” ti na si ti lai lo i, na ram zong “Kaltakmi Nupi,” ti a si ti lai lo. Na min thar cu “Hefzibah” ti a si lai i na ram cu “Beulah” ti a si lai. Bawipa kha na cungah aa lawmh caah a si i na ram caah va bantuk a si lai,”a ti. Beulah ti cu Mirang holh in “married” tinak a si i, “thit” asiloah “nupi thit”tinak a si. Israel, Bawipa nih nangmah cu nupi bang in an thit cang tinak a si. Na min thar cu “Hefzibah” ti a si lai a ti tikah Hefzibah ti cu, “Na cungah Bawipa aa lawm lai,” tinak a si.

Isaiah 62: hi Baibal thiam sang pawl nih an chim ning ahcun, “Israelmi hna Babilon saltaannak chungin a rak kir hnu ah tialmi a si,”an ti. Israelmi hna an umnak an khualipi, David nih khuapi ah a rak sermi Jerusalem cu Babilon ralkap pawl nih an hrawh dih cikcek. A vanpang an chimh dih. A mak tuk an timi an Biakinn, chun he zan he Pathian an biaknak cu an hrawh dih. An sui an ngun vialte an lak dih pin ah an mirum hna le an mifim vialte cu Babilon ram ah sal ah an kalpi hna.

Hi bantukin an khua an ram, an miphunpi, rawhnak le ngaihchiatnak chung i an um hi an sualnak ruangah Pathian nih a kaltak hna, kaltakmi nupi bantuk a si ti kha Isaiah profet nih hin a hmuh ning a si. Kha bantuk Israel miphun nih rawhnak le ngaihchiatnak an ton caan kha “hlawtmi nupi,” asiloah “kaltakmi nupi”bantuk a si ti kha profet nih a hmuh ning cu a si.

Chan a hun ithleng i Persia Cozah nih Babilon miphun cu a hun tei ve. Persia siangpahrang Cyrus nih Israelmi hna cu luatnak a hun pek hna i, an khualipi Jerusalem ah an hung kir than. An Biakinn an remh, Jerusalem kulhnak vanpang pi kha an hun sak than. Cu bantuk dirhmun an phak kha an caah Pathian nih a kan umpi caan, Pathian nih Israel miphun cu nupi bantukin a thit caan kha a si tiah an ruah. Cucaah na ram cu Beulah ti a si lai a ti tikah Israel ram cu Bawipa nih a thitmi, Bawipa nih a umpimi ram a si lai tinak a si.

Matthai 25: Khrihfa kan zumhnak zong ah hin Bawipa nih a kan thitmi si hi a biapi tuk. Bawi Jesuh nih, Matthai 25 ah “Ngaknu pahra bianabia”a kan chimh. A fimmi nungak panga nih cun an herhmi meiinn le zinan kha an iken. A hrutmi ngaknu panga nih cun meiinn cu an iken ko nain zinan kha za lak in an iken lo. Nupi thitu tlangval a ra cang tiah tlang an hun au tikah panga hna cu an zinan a dih. Dawr ah an va kal i zinan an icawk kar ah cun nupithi tlangval pa cu a rak phan. Timhcia tein a rak ummi ngaknu panga hna cu nupi thit rawldanghnak chungah khan a luhpi hna. Zinan a va cawmi hna ngaknu panga cu an rak phan ve nain innka cu hrenh a si cang. “Bawipa, Bawipa, innka cu kan hunh tuah,” tiah an au len nain nupithi tlangval pa nih, “Kaan hngal hrimhrim hna lo,”tiah a leh hna, a ti.

Khrihfami kan nun ahhin Khrihfa ka si tiah iruah tung i Bawipa nih a kan thit lomi si a fawi te. A min lawng khrihfa rak si hi a fawi te. Khrih nih a thitmi khrihfa rak si hi kan herh. A cheukhat Khrihfa pawl cu Khrihfabu he lawng kan ithi i Khrih taktak he kan ithi hna lo. Cucaah Khrihfabu he kan ihlat deuh tikah, Biakinn leng kan phak tikah kan fel ti lo. Biakinn chung lawngah kan fel, Khirhfabu hmai lawngah kan fel. Pathian lawng nih a kan hmuhnak, midang nih an kan hmuh ti lonak hmun le caan ah kan fel ti lo. Pathian he lawng kan iceih khawhmi, midang nih an kan theih lonak thil kong ah cun kan fel ti lo. Hihi bantuk nun hi Khrih nih a kan thit lomi nun cu a si. Khrih nih a kan thitmi nun hi kannih nih kan herhmi cu a si.

Ram leng le Ram tha a phanmi Laimi hna kan nunnak ka ruah ve tikah vawlei thluachuahnak cun Salm 23 hi kan cungah a tling rua tiah ka ruah. Mithmuh thluachuahnak cu kan hmu taktak. Asinain khrihfami kan herh taktak mi cu Thlarau thluachuahnak hi a si.

Thlarau lei ah Jesuh Khrih nih a thitmi kan si hi kan herh taktak mi cu a si. Matthai 16:26 ah, “Mi nih hin vawlei pumpi hi co hmanhsehlaw, a nunnak a sungh tung ahcun a miak lo, zeicahtiah a nunnak cu zeihmanh in a caw kho ti lo,” a ti. Kan nun ram hi Beulah ram si a herh. Nihin kan sakmi “Beulah ram ah ka um,” timi hi kan nunram si a herh. Kan hla bia zoh hmanh usih!

“Pathian riantuannak ka ruah tikah ka khuaruah a har, Keimah khamhnak ca i a riantuannak ka hmuh tikah ka lung aa lawm ngaingai,” a ti. Midang cu hawikom le midang ca tal ah san an tlai. A fim a thiammi hna cu midang le hawikom ca tal ah san an tlai. Kei cu hawikom le chungkhat ca hmanh ah san ka tlai lo. Keimah bantuk santlai lomi nan um ve theu lai. Thin le lung a ngei lomi hna van arfi hna hmanh nih van an dawhter i vawlei ceunak an pek. Cu hna hmanh a tluk lomi nang le kei caah Pathian nih a Fapa in khamhnak cu a kan serpiak. Cu bantuk Pathian dawtnak cu Salm tialtu nih, “An hmun cio ah na chiahmi hna arfi le thlapa ka zoh hna tikah minung hi zeidah a si i a zawn na ruah, na hnak kar ah na tenh” a timi cu a si (Salm 8:4).

“Keimah khamhnak ca i a riantuannak ka hmuh tikah, lunglawm in ka um lai, Beulah ram ah,”a ti. Ram tha a kan phaktertu, kan caah thluachuahnak phun kip a kan petu, a Fapa tiang in a kan petu le Khamhnak a kan serpiaktu kan Pathian he aa thiummi kan si lo ding cu a hmai kan khap te lai lo. Hla phuahtu nih, “Lunglawm in ka um lai, Beulah ram ah,”a ti bantukin kan nun hi Bawipa a kan thitmi, kan nun hi Bawipa he a nungmi si uzuam usih.

Kan Hla bia chungah kir rih hmanh usih! 1. Lam hlatpi hnahnawhnak thawng kha ka theih, vawlei sualnak nih a ka kulh dih ti kha ka hngalh; lung awtawm le tihnak nih ka lem len hna hmanhsehlaw, an ka thial kho lai lo, Beulah ram in. 2. Vawleicung ahhin zumh lonak tilet nganpi a tho, mi vialte nih kan ral Satan doh awk a herh zungzal, Pathian bia ralhruang chungah ka um caah, a ka phan kho lai lo, Beulah ram ah. 3. Thliachia kha fakpi in hrang hmanh sehlaw ka tih lai lo, Pathian kut nih a ka huhphenh caah ka him ko, Beulah ram chungah cun tihphan awk zeihmanh a um lo,”a ti.

Kan pawngkam i vawlei sualnak, lung awtamnak le tihnak, zumh lonak tilet a phunphun um hmanhsehlaw ka zumhnak an thial kho lai lo, an ka phan lai lo. Zeicahtiah Bawipa he kan um caah ka him ko, a ti. Kan nun a hrawktu kan pawngkam vawlei ah hin a tam tuk. Hi thil vialte lakah hin zumtu hna nih Satan kha doh a herh zungzal a ti.

Polycarp: an timi pa hi Smyrna khua bishop a rak tuan i Jesuh Khrih a zumh ruangah an tlaih i an thahmi pa a si. Mi tampi nih Jesuh zultu Johan zultu (follower of John Apostle) kha a si tiah an zumh. Jesuh na ti lengmang mi hi hlaw law kan in thlah ko lai tiah an ti. A chimmi cu, “Kum 86 chung a rian ka tuanmi Jesuh nih hin ka caah thatlonak pakhat te hmanh a tuah bal lo. Zeitindah ka khamhtu cu chiat ka serh khawh lai, ka hlawh khawh lai?” a rak ti hna. Jesuh ruangah an thah. Kan pawngkam vawlei nih Jesuh hlawt le kaltak hi a kan fial lengmang. Cu bantuk pawngkam hrawktu thil tampi lakah mithiang Paul nih, “Khrih dawtnak he cun zeihmanh nih an ka then kho lai lo,”a ti (Rom 8:35-38).

Na min cu Hefzbah a si lai a ti. Hefzabah ti cu, “Na cungah Bawipa a lawm,” tinak a si. Kan nun ah Bawipa ilawm seh. “Na ram cu Beulah ram ti a si lai,” a ti. Beulah ti cu “thit” ti a si. Kan nun hi Bawipa nih a thitmi nun siseh. Cu bantuk nun cu Beulah ram chungah ka um ti cu a si. “Miṭhalo hna khuakhannak ah aa tel lo i misual hna lam zong a zul lo i Pathian a nihsawhmi hna sinah a thu lomi cu Thluachuakmi an si. An i lawmhnak cu Bawipa nawlbia tu ah khan a si i cu nawlbia cu chunzan in an ruat,” tiah Salm 1:1-2 ah Pathian bia nih a kan cawnpiak. Cu bantuk nun cu “Beulah ram chungah ka um” timi nun cu a si.

(Thawngtthabia aa hrawm mi dihlak Bawipa nih thlachuahnak in pe ko hna seh. CIM kong he pehtlai in chininternetministry@yahoo.com ah cakuat khawh asi. Nihin Caanhmannak a hruaitu hi Ngun Thawng Lian asi.)

A Kan Khamh Lo Hmanh Ah Zumhnak

CIM Zarhpi Ni Caan hmannak (17th October, 2010)

Caan tlaitu: Ngun Cer Chin
Thawngtha chimtu: Sayama Siang Zi

Thawngtha aa hrawm ti mi zumtu nu le pa u le nau, Bawi Khrih min in nan kut kan in tlaih hna. Chungtel thar pumpak cio lunglawm in kan in don hna.

Bawipa cu a tha; a fekmi a dawtnak cu zungzal in a hmun, zumhawktlak a sinak cu chan vialte tiang in a hmun. (Salm 100: 5)

Thlacam cahnak:

November 7, 2010 ah an tuah lai mi kan ram hruaitu i thimnak ah dinnak, ruannak, tthatnak le daihnak a um nakhnga

Thawngtha aa hrawm ti mi, Pathian sin ah thla a cam ti mi kannih vial te cung ah a kan dawtu kan Pa Pathian nih daihnak le lawmhnak kan pe hram seh.

Nihin thawngtha a kan chimtu hi Sayama Siang Zi a si. Chin Christian College, Hakha ah kum 8 chung lecturer a tuan hnu ah a tu hi Philippines Christian University/Union Theological Seminary ah Ph.D a tuah lio a si. A cung ah lunglawmhnak tam pi kan ngei.

A kan Khamh lo Hmanh ah Zumhnak

Bible Caangthim: Daniel 3:17-18 
 

Shadrak, Meshak le Abednego nih cun Nebukhadnezzar Siangpahrang cu an leh i, “Maw siangpahrang, hi kong ah hin kan in leh awk a herhmi a um ti awk zeihmanh kan hngal lo; a alh hluahmahmi meiphu chungin le na kut chungin kan biakmi Pathian nih a kan khamh khawh ahcun, kan khamh ko seh; a kan khamh lo hmanh ah na pathian cu kan bia hlei lai lo i na phunmi milem hmai zongah cun kan kun hlei lai lo, ti kha bawipa nangmah nih hngal ko,” tiah an ti.

Daniel le a hawi le pathum hi Bible chung ah khuaruahhar minung ah a tel mi an si. Siangpahrang Nebuchadnezzar nih 605 B.C. Israel mi tampi Babylon ah a rak kal pi hna. Cu lio ah Daniel te hi kal pi ve mi an si, an nih cu tleirawl te an si rih. Babylon ah an caan tamdeuh hi cu an hman ti cu an tuanbia nih a langhter. Babylon ah Judah pawl sal an taan chung vial te kha an um pinah hawi hleizong in a taang rih mi ah tel dawh an si. Daniel le a hawi le hi miphun dawtu, ram dawtu lawng si lo, prophet an si pinah anmah cu hmailei caah chunmang nganpi a man mi an si. Pathian nih an sin ah bia a chim, an sin ah a lang, anmah hmang in rian a tuan. Babylon le Persia ram Pathian theilo mi hna sin ah Pathian sining, a muisam a langhter tu, a phuang tu an si.

Hi minung pali hi siangpahrang inn rian tuan ding ah, a pumrua tha, a fim, a thiam mi a za bak tiah an thim mi hna an si. Daniel le a hawi le cu minthar pek an si. Tuan an min hi “El” le “Yah” hi nih Pathian taktak ti mi sullam a ngeih. A sinain a hnu ahcun Bel, Sheshach, Rak, le Nego tibantuk hi hlanlio pathian le pathian nu he a pehtlai dih mi min a si. Daniel cu Belteshazzar ti a si i a hawi le hna cu Hananiah cu Shadrach, Mishael cu Meshach le Azariah cu Abednego (1: 6-7) ti an si. Hi an min thar nih a langhter mi cu a nungmi Pathan an nun ah a cawl cang kho ti lo tinak a si, tiah Bible thiam hna nih an kan chimh.

Hi Judah tlangval hna uar an um tuk nak cu siangpahrang cabuai i a um mi rawl zuu le saa duhduh in an pek hna. A sinain an ei ding lo (1:8). Zeitluk rawlthaw a si zong ah Daniel te caah cun a thianghlimlo mi a si. An nawlbia nih a onh lo mi an si (Deut. 14: 1-21). A cheukhat cu an pathian raithawinak i an hmanmi asi. Cucaah, kan i cawnding mi cu Daniel le a hawi le nih khoika hmun an phak hmanh ah an zumhnak an thlau lo. An Pathian an hlaw fawn lo, an phung buar zong an i tim lo, hi a si.

An hringso le ti lawng ei din ding in an hal hna (1:12). Pathian nih an lungchung ah rian a tuan caah Siangpahrang riantuan tu pawl nih an el ngam hna lo. Nihra chung an eidin an zoh tik ah a dang nak in an hninhno deuh kha an hmuh hna (1:15). Carson nih a ti mi cu “minung thiamnak in sa le rawl an chuah len ko nain, Pathian lawnglawng nih titsa thatnak cu a pek khawh” a ti phah. Daniel le a hawi le nun kan zoh tik ah zohchuntlak ngaingai an si ko. Zeiruangah dah Daniel le a hawi le nih hitluk Siangpahrang cabuai i, ti le rawl, zuu le sa a thaw mi hi an eidin ko hnga lo? Pathian an tih ca lawng ah a si hrimhrim lo. Hihna hi miphun a daw tuk mi an si kan ti cang kha. Cucaah hi hna nih siangpahrang cabuai i rawl thawthaw an ei lo nak cu, an miphun hawi sal ah an taang i harsat nak phun zakip an tuar lio caan i, annih duh tawk in nun kha an ruah khawh lo caah si dawh a si. Caantampi cun kannih cio zong hi kan unau hna eilo le ding lo in harsa tak in a um mi, vansang in a um mi an tampi lio ah duhtawk in zuu he saa he siangpahrang cabuai i a um mi va ei din khawh hi aa lung si, aa nuam ngai mi caantha tiah a ruat mi kan um men ko lai dah. Cu bantuk caantha kan hmuh si ahcun Daniel le a hawi le duh a nungtuk mi an nun ning te hi mitthlam in cuanthan u sih.

Daniel le hawi le cu mi chuakthiam mifim thiam upat awk tlak mi an si (1:4). Hihi Pathian nih minung hi a herhnak hmunah hman a duh hna tikah timtuah cia a ngei ko ti a langhnak a si. Paul nunnak kan zoh tik ah fiangngai in a lang ko mi cu Judahmi hna lak ah a fim bak ti mi Gamaliel a zultu a si. Anmah chan lio ah Paul cu a zeilei poh ah a rak zabak mi a si (Gal 1:14). Bible chungah hin Daniel le Paul bantuk cathiam mi fim an tam pi lo. Pathian timtuah hrim an si ko. Mary, Jesuh nu cu cathiam cu a si lo nain Luke 1: 46-55, a thlacamnak kan zoh tik ah amah hi mikhuaruah kho a si ti a fiang ko. Mah zong hi Pathian timhtuah mi a si. Jesuh zultu hna kan zoh tik hna ah annih cu ca taang sang lo, ngatlai an si ko nain an tonmi thilkip a ton zia a thiam mi an si ve.

Pathian caah hin fimnak, hngalhmi ngeih lo hi a poi theng lai lo. Amah caah kan i pek phot cun amah nih kan herhmi fimnak cu a kan pek ko lai. Daniel le hawi le kong kan rel tik ah Pathian nih hi hna pali hi fimnak a pek hna ti kan hmuh (1:17). James 1:5-6, Sihmanhsehlaw fimnak a baumi nan um ahcun, Pathian sinah thlacam seh law Pathian nih a pek ko lai; Pathian nih cun ahopaoh kha zaangfah ngai le siang ngaiin a pek ko hna. Kannih zong a kan pek ve ko lai ti a fiang mi a si. Kan philh lo ding cu Pathian cu a zungzal timtuahnak tha a ngei. Daniel le a hawi le hi Pathian nih a timhtuah lawng si lo in anmah hrim hrim timtuah nak a ngei mi an si. An nun zong aa pe cuahmahmi an si. Siangpahrang nih hi hna an fimthiamnak a hmuh caah a ram caah a hman nak hna a si (1:20).

Judah tlangval hna an zumhnak hi a mak ngai. An Pathian nih a kan khamh lai ti cu zaa ah zaa in an zumh, Cunak in a sang deuh mi cu a kan khamh lo hmanh ah ti hi a si. A kan khamh lai, a kan um pi lai, a kan bawmh lai, a kan zohkhenh lai, thluachuah a kan pek lai ti ruahchannak ngeih ruang i va zumh kha a si lo. Cu bantuk ruang ah Pathian zummi hna cu hi vawlei ah harsat nak ton tik, duhning in thil a kal lo tik, sunghzatlaknak, thihlohnak fak tuk mi hna ton tik ah Pathian hnu chit a fawi te. A kan bawmh lo zongah, a kan zohkhenh lo zongah, thluachuah a kan pek lo hmanh ah ti khi a sawh duh mi cu a si . Cucu prophet Habakkuk nih “Theipi kung cu par loin, Mitsur ruang zongah a thei um hmanh hlah seh, Oliv thing cu tlai loin Lo zongah tirawl zeihmanh chuak loin um hmanh seh, Kawm chung saṭil run kha um loin Saṭil inn ah saṭil kha um hmanh hna hlah seh law, Bawipa ah cun kaa lawm ṭhiamṭhiam ko lai i a ka khamhtu Pathian cu ka lawmh ṭhiamṭhiam ko lai” (3:17-18), a ti mi kha a si. Pathian kan zumhnak ahhin hi tlangval hna bantuk zumhnak a ngei kho mi si ve ding hi a herh ngaingai ko.

Siangpahrang cu tlangval hna cung ah a thin hun tuk ah a hmai a simsawidih. Meiphu a let sarih a alh mi chung ah an paih hna, a paih tu hmanh an thi nain an nih cu, Cathiang nih mei rim hmanh an nam lo a ti (3: 27). Hi tuanbia kan zoh tik ah a man khiah khawh lo mi thazaang kan i lak ding tampi a um. Judah tlangval pathum hna meichung paih an si tik ah zeitluk linsa a si cu kan hngalh dih ko, cu chung ah cun Pathian nih a um pi hna, a tuar pi hna, a khamh hna nak kan hmuh. Cubantuk in caan tampi ahcun vawlei a si caah meiphu chung um bantuk in chunglin le sivang in, harsat nak kan ton caan a um cio, lungre thei vansang au in kan um caan zong a um, chimpit awlok chawng in kan um caan a um cio ko lai. Hi lio caan theng ah kan Pathian nih a kan um pi ko, a kan tuar pi ko, khamh ding a kan hngah ko. Tlangval hna an zumhnak ruangah an biak mi Pathian nih a khamh ko hna.

1. Daniel le hawi le hi, Pathian an dawt lawng si lo in miphun a tanh i a daw mi an si pinah miphun le Pathian caah zumhawktlak a nung mi an si.
2. Hi hna hi ram le miphun caah hman rua an si, aa pumpe mi zong an si i, an rian tuannak, an nunning in Pathian muisam a phuang tu zong an si.
3. Judah tlangval hna nun zoh than in kan nunnak ah zeibantuk harsat nak, hremnak, chimpit van sang kan um caan ah Pathian nih a kan um pi ko ti hi kan thazaang si hram seh.
4. Cun hi hna bantuk in a kan khamh lo hmanh ah ti mi zumhnak ngeih khawh ve ding hi thawgtha nih sawm a kan duh mi a si.

Kaa lawm.

Siang Zi

Tuahsernak (Nawlbia) in Pathian lungton/ Zungzal Nunnak hmuh khawh a si maw?

CIM Nithum Ni Caan Hmannak (October 13, 2010)

Tuahsernak (Nawlbia) in Pathian lungton/Zungzal Nunnak hmuh khawh a si maw? NAWLBIA 10 
(Exo. 20:1-20)

Khrih le Miphun ah unau,

Minung hi Pathian pekmi zungzal nunnak hmuh duh lo taktak cu kan um lai lo dah ka ti. Cu kan hmuh khawhnak ding caah cun minung tuahsernak le minung i zuamnak in cun hmuh khawh a si lo tiah voi tampi chim le langhter a si tawn. Zungzal nunnak kan hmuh khawhnak ding caah thil ttha tuahnak in Pathian lung kan tlinh kho taktak maw ti hi Pathian pekmi nawlbia (10) in langhter ka duh.

Nawlbia hi Pathian lei ah kan zulh dingmi le minung lei ah zulh dingmi, tiin tthen hnih in a um. “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai, tihi a nganbik le a biapi bik nawlbia cu a si. A hun changtu biapi bik nawlbia cu, cu bantuk tthiamtthiam cu a si i, na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt lai, tihi a si” (Mat. 22:37-40).

Pathian lei ah zulh dingmi.

1. Keimah hlei in pathian dang zeihmanh na bi alai lo. Pathian dang cu ka bia bak lo kan ti ko hnga. 
Relding: 2 Pit. 2:19 “ Minung teitu cu minung i an Pathian a si”.
2. Zei bantuk siasal hmanh an si ah, an hmai ah nan kuun lai lo i nan bia hna lai lo (Exo. 20:5). Siasal cu ka bia bal tthiamtthiam lo ti zong na ti khawh tthan men.
 Relding: Kol. 3:5 “Hakkauhnak hi siasal biak ning phunkhat a si.”
3. Bawipa na Pathian min cu ningcang lo in hmang hlah u (Exo. 20:7). Hi ka zawn te ah hin cun ka hmang bal lem lo tiah kan ti ko lai. Tahchunnak ah a dam lomi minung pakhat hi vawlei si le ai in conghhramh i cun Khrihfabu le Pastor, Pathian riantuan tampi hna nih thlacamnak in a bawmh ko nain Pathian tikcucaan a zat rih lo caah a dam lo tik ah khuachia ngei (Phungki le Khuavang, Nat ka daw, etc.) hei ti bantuk hna sin ah kal pi i amah dam in a dam tik ah ka ni thawh i Pathian zaangfahnak in le nan thlacam piak nak thawngin ka dam cang tiah Biakinn hna ah tehte kan khang. Cu lawng si rih lo in tanghra camipuai ah ca ka ni fir riangmang in in kan tin tik ah nu le pa, unau hna nih na phi kho maw ti tik ah kan ni thawh i Pathian zaangfahnak in ka ken mi a ttu i ka phi kho ngai kan ti. Satan nih kan ca fir mi cungah thlua a chuah i camipuai cu ka aung sual tik ah Pastor le Khrihfabu hna auh in Pathian nih a kan zaangfah caah camipuai kan awng ka ti mi hna vialte hi Pathian min a ningcang lo in hman a si.
 Relding: (Mat. 7:21-22)
4. Sabbath ni kha philh hlah u. Bawipa caah va hmang u (Exo. 20:8). Hi Sabbath ni hi Pathian nih Baibal in a kan cawnpiak ningin a ho hmanh nih ka zul kho lo.

 

Hi minung lei in Pathian lei ah tuah dingmi le zulh dingmi (4) hi kan zulh khawh lo caah Pathian lung a tong kho mi a ho hmanh kan um lo. Cu caah hi hna (4) aiawh in Pathian nih minung sinah a kan pekmi tuah dingcu;

Marka 12:31 ah “Na innpa kha nangmah naa dawt bantuk in na dawt lai” ti tu hi a si. Hi zong hi kan zul kho hlei lo. Cu caah nawlbia zulhnak thawngin khamhnak hmuh i vancung a phan kho tu a ho hmanh kan um lo. Cu caah hell cu na ta bak a si.

Minung lei ah zulh dingmi.

1. Na nu le na pa kha upat hna (Exo. 20:12). Laimi tampi nih kan chambaunak bik mi le zumlotu kawl hmanh nu le pa upatnak ah cun kan tluk hna lo nak cu hi ka zawn te hin a si. Kan nih cio zong hi ka zawn ah hin kan cham bau dih. Chim duh mi cu kan zul kho hrimhrim lo.
2. Lai nan nawng lai lo (Exo. 20:13). 
Relding: I Jn. 3:15 “ .. a unau a hua mi paoh cu lai nawng mi an si”.
3. Va cung in pa nan i duh lai lo. Nu cung in nu nan duh lai lo (Exo. 20:14).
 Relding: Mat. 5:28. Mit in zoh in lungthin chungah sual duhnak lungthin ngeih hmamh hi Pathian nih sual a si ti cang.
4. Na fir lai lo (Exo. 20: 15). 
Relding: Malachi 3:8 Pathian chaw cheuhra cheukhat kan fir. Pathian chaw kan fir ruangah Pathian kan cungah a lung a fak. Hi Pathian chaw cheuhra cheukhat kan fir mi nih hin thluachuahnak tampi a dawnh.
5. Nan minung hawi cungah tehte dinglo na chim lai lo (Exo.20:16). 
Lihchim hlah ti nak a si. Lihchim cu kan ni foih bik mi le ka huam bikmi thil pakhat a si hoi caah kan zul kho tthiamtthiam lo.
6. Nan inn pa inn kha na mit a thi lai lo (Exo. 20:17). Mi chaw ve hngar hlah ti nak a si. Minung cu tthil ttha kan hmuh ah cun a mit thi tuk mi kan si. Kan mit hi thal sisehlaw mi tamtuk kan thah cang hna lai.

Hi a cung lei i kan i ruahmi kan minung hawi hna sinah tuah dingmi thil zong kan tuahzul kho lo caah nawlbia in cu vancung phan kho ding kan um lo. Hi hna aiawh ah Pathian nih;

Luka 10:27 ah “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na thazang dihlak le na ruahnak dihlak in na dawt lai…” tiah a kan ti. Hi chinchin hi cu kan tuah kho chinchin lo. Pathian kan dawt khawh lo ninghi chim ding tampi a um. Zarhpini pumh caan i thawhlawm $ 1 kan thlak lai tiah kan ruah i $ 20 kan thlak palh sual hmanh ah ai ngaichihmi minung kan si. A taktak ahcun Pathian kan dawt khawh lo ningcu a kan pek ciami thluachuah chungin amah sinah thawhlawm peknak in siseh, Amah Pathian nih ka ta a si a ticiami cheuhra cheukhat hmanh kan pe duh tthan lo.

Hi ka zawn i chim duhmi cu mizei hmanh hi a tlamtling mi kan um lo. Misual, mipalh le mi tlamtling lo lawngte kan si dih ko caah minung nih thisa in thilttha tuah i zuamnak thawngin Bawipa lungton i zungzal nunnak hmuh ding hi cu a si kho lo.

Cucaah Pathian lungtonnak ding caah le zungzal nunnak hmuhnak ding ah “Khrih Jesuh thawngin a langmi a dawtnak chung i a ummi a vel cu zeitluk in dah a ngan ti kha a zungzal in hmu hna seh ti a kan duh caah, hi cu a tuah. Nannih cu vel an ngeih hna caah an khamh hna i khamhnak nan hmuh cu amah nan zumhnak thawngin a si. Khamhnak nan hmuhmi cu nanmah tuahmi a si lo, Pathian laksawng a si. Hi kongah hin nan i porhlawt khawhmi zeihmanh a um lo, zeicahtiah nanmah ttuannak thawngin nan hmuhmi a si lo” (Efesa 2:7-9).

Gal. 2:21 “Pathian vel cu pakpalawng ah ka ser lai lo. Minung le Pathian i remnak cu Nawlbia thawngin a si ahcun, Khrih cu pakpalawng ah a thi tinak a si hnga.”

Kan zapi te cungah Pathian nih thluachuahnak kan pek piak ko seh.


Danny Bawi Thianhlun

Chicago, USA

Salm 23:1-6

CIM Zarhpi Ni Caan Hmannak (10th October, 2010)

Bawi Khrih ah Zumtu Nu le Pa hna,

Pathian Dawtnak, Velngeihnak le Daihnak cu nan dihlak cung cio ah a thar in hmun tthan ko seh. Chin Internet Ministry hmang in online in Pathian biaktti nak le thawngtthabia ihrawmnak ah aa telmi dihlak Lomhnak he nan kut kan in tlaih hna. Chungtel thar nan dihlak in kan in don hna. CIM cu zarhtin te Pathianbia ihrawmnak hmun asi. Bawipa bia le hla hna ah aa lawm cio mi kan si khawh chin nak lai, thazaangthar laa lengmang hna usih.

Baibal relnak:

Psalm 27:1 "Bawipa cu ka ceunak le ka khamhnak a si; ahohmanh ka ttih hna lai lo. Bawipa cu a ka hupphengtu rahruang a si, ka thin a phang lai lo."

Thlacam cahnak:

• Ram le miphun caah rianttuantu hruaitu hna caah
• Thawngtthabia chimnak in ramkip ah rian a ttuan lio mi kan Saya te hna caah
• Malaysia ah nitin te thinphang in a um mi kan unau hna caah
• Missionary te, Pastor te le Khrihfa upa hna le hruaitu hna caah
• Ngaihchiatnak, damlonak le harsatnak a tong lio mi kan hawikom hna caah

Nihin thawngthabia a kan chimtu cu Zumhnak lei ah siseh, CIM zong ah Advisory Board chungtel zong asi mi kan Pa, Rev. James Tin Kung, Perth, Western Australia i a um mi kan miphun hna sinah Pastor a ttuan lio mi asi. Cawnnak lei ah Falam ZTC in B.Th, Insein MIT in B.D, Hong Kong in M.Th hna a awng. 1990 ah Mie Peng ah Youth pastor le Hniarlawn ah pastor, 1994 in 2008 tiang LBC, Yangon ah pastor, 2008 in a tu tiang Western Australia Chin Christian Fellowship ah pastor a tuan lio mi a si. A nupi Iang Tin Par he fapa pahnih Thawng Hnin Thang le Van Dawt Kung an ngeih hna. Nihin thawngtthabia kan iruahmi kan dihlak caah, Bawipa nih thlachuahnak kan pek piak ko seh. Lawmhnak nganpi kan nei.

(Rev. James Tin Kung)

Thawngtthabia kan ihrawm hna hlan ah Kal pi ko seh, Mai Far Men Par sak mi Pathian thangtthatnak hla ngai ta hna u sih. A cung a sennak te khi hmet law hla ngaihkhawh a si. Youtube hmankhawhlo nak hmun na um ah cun, hla na ngai lo lai lo).

Rev. James Tin Kung:

Baibal: Salm 23: 1-6

Biahmaitthi: Salm 23 hi Israel siangpahrang David nih a phan tiah ruah a si. David cu tuukhal sinak in siangpahrang sinak tiang a phanmi a si. Tuukhal a si bal caah tuukhal le tuu an ipehtlaih ning a hngal tuk mi a si. A ngakchiat lio in siangpahrang a si tiang a nunnak ah lawmhnak le ngaihchiatnak aa thleng lengmang mi a si. Tuukhal nih a tuu caah ramno a kawlnak le dinti a kawlnak vialte, a ral kut chungin a zohkhenhnak vialte a hngaltu a si. Tuu bantukin a nunnak hi a hmuh i Pathian cu tuukhal in a hmuh. Tuukhal le tuu an ipehtlaihnak bantukin Pathian he an ipehtlaihnak kha hi hla ahhin a chuan. Salm 23 in kan Lai miphun tuanbia hi thlalang ibih hna hmanh usih.

Matthai 5:4 ah, “A tap a hrammi cu lunglawmmi nan va si dah!” tiah a ti. Hi Baibal bia hi zoh tikah aa kalhmi bia a lo. Tap na lak le hram na lak i lunglawmmi si cu a si kho lo ding mi ko a lo. “Ngaihchiatnak kan tonmi hi zeitindah lawmhnak ah a can khawh? Sunghnak kan tonmi hi zeitindah miaknak ah a can khawh i harnak hi zeitindah lawmhnak a si khawh” ti kha kan zoh hna lai.

Harnak chungah Laimi: 1988 kum ah Kawlram ah siangngakchia nih Cozah uktu hna duh lonak an rak tuah. Falam ah Baibal sianginn ka kai lio a si. Cozah duh lonak cu kan rak langhter ngam lo nain sianginn cu kan rak khar ve. Ramchung ah buainak tampi a chuak i ralkap nih uknak le nawlngeihnak an lak. Miphun le ram a dawmi kan hawile tampi cu kan ram an chuahtak. Tangkua tanghra sianginn ka kai hawi mi tampi cu Cozah dohnak an tuah i Democracy uknak hmuh nakding ah an nunnak an ipe. Nu pakhat lawng khual a tlawn ngamnak Lairam cu khuabawi tlangpi hmanh tuan ngam lonak ram ah a cang. Khrihfa zumhnak lei in Biakinn sak khawh lonak le vailam tung phurnak tiang kan tong. Ralkap umnak inn sakter le thil phorhter caan a phan. Ralkap pawl nih khuate lei ah innzuat satil le arva duh paoh in tlaihnak le tlonlennak a chuak. Khuate khuabawi tlaihkhih le thongthlak le hremnak a hung um. Ramchung le khuachung ah thlangam lo in minung tampi tlik le zaam caan a phan. India lei ah, Malaysia lei ah zaam caan a phan.

Aa thleng Laimi tuanbia: Kan miphun tuanbia hi cuan cio hmanh u! Harnak le ngaihchiatnak kan tonmi cu lunglawmhnak ah a cang than. Thlapa cung a kaimi hna miphun umnak America ram kan phan, vawleicung ramtha thimmi lakah aa telmi ram thatha kan hung phan. America ram Indianapolis khua pakhat hmanh ah Laimi thong ruk leng an um cang. Australia ram Melbourne khua hmanh ah thong thum deng Laimi kan um cang. Western Australia ram Perth khua chung hmanh ah CCF minung 500 leng kan um cang. Kan Lairam ah harnak le taamnak cu ram tha phaknak caantha ah kan Pathian nih a kan thlenpiak.

Kan Lai miphun tuanbia kan cuanh a si ahcun kan Pathian hi kan caah tuukhal tha a si hrim ko. Khan thong tampi in thawngthabia a phuangtu hna American miphun pawl cu kan Kawlram an hung phak tikah sul le lam zong a um theng lonak Lairam ah an hung kai i Lai miphun cu an kan kawl. Kawlram chungah Division le State 14 a ummi lakah Laimi theng cu an hun kan thim ve. Kan sin ah khamhnak thawngthabia cu a phan. Kan tohmi vawlei in suingun le lungvar chuak hlah hmanhsehlaw, kan minung kha lungvar ah a kan ser.

Salm catialtu nih, “An hmun cio te ah na chiahmi hna arfi le thlapa lakah minung menmen a simi cu zeitinhen na hnakkar te ah na tenh khawh e,“ a ti (Salm 8) bantukin kan nakin mifim le santlai tampi lakah Laimi hi missionary pawl hmang in Pathian nih a hnakkar ah a kan tenh.

Hlan ah cun Kachin ram le Shan ram kan rak hngar tuk hna. Zeicahtiah an vawlei in suingun le lungvar man sung tampi a chuak. Asinain Kachin le Shan pawl cu an mino pawl an nun a rawk tuk cang, Ritsi le bing te hna nih an mino nun a hrawh tuk cang. Nihin ah cun cu miphun hna nih an kan hngar ve cang. Zeicahtiah Lairam sui le ngun cu minung an si an ti.

Kan Lai miphun hi kan van a tha tuk. Rili ral in thawngthabia phuangtu hna nih kanmah Laimi theng te hi Kawlram miphun tampi hna lakah an kan fuh i thawngthabia an ka chimh. Sui le ngun le lungvar mansung nakin a man a sung deuhmi thawngthabia an kan phorh. Vawlei chawva le rumnak in Kawlram chungah sifak bik miphun si hmanh usihlaw Thlarau lei in Pathian miphun kan si. Salm 33:12: Salm catialtu nih, “An Pathian ah Bawipa a simi miphun cu lunglawmmi miphun an si, Bawipa nih a mi ah a thimmi hna cu lunglawmmi an si,”a timi cu kan miphun tuanbia ah a tling ve. Pathian bia nih, “A tap a hrammi hna cu mi lunglawm an si,”a timi cu kan Lai miphun tuanbia ahhin a tling ve. Kan si a fak nain Bawipa nih a thimmi miphun kan si caah lunglawmmi miphun kan si.

Kan ramchung ah harnak kan tonmi cu thluachuahnak ah a cang. Kan hngalh bal lomi hna cuar rang pawl cu Pathian nih a kut ah a hman hna. Harnak kan tonnak hmun ah an rak kan rat hnawh. Kan kut sak lo inn tha le lo tha chungah an kan umter. Lairam ah kan hmuh khawh lomi ti le rawl, buh le sa, theithei phunphun ithim in kan ei kan ding.

Salm 23:4 ah, “A thuk bikmi muihnak in kal hmanh ning law, Bawipa zei ka tih lai lo, zeicahtiah nangmah nih na ka umpi ko,” timi Bawipa bia cu kan cungah a tling. Lairam ah harnak kan tong nain ram tha kan phaknak ah a cang. Bawipa nih a miphun ah a thimmi Laimi cu aa lawmmi miphun a si.

Kan Kawlram ah ralbawi lawng nih citmi motor thatha hna cu kan imongh. Mirum le ralbawi pawl lawng an um khawhnak inn thatha tluk ah kan um. Lairam hngak chungkhat le miphun caah bawmtu ah kan cang. Salm catialtu nih, “Ka ral hna hmai ah rawl na ka dangh,” timi Pathian bia cu kan Lai miphun tuanbia ah a hung tling ve.

Ramleng ah kan comi thluachuahnak hi tuak hmanh usih! Na kut pahnih chuah law kehlei kut kutdong khan ithawk law orhlei kutdong tiang, na comi thluachuahnak kha rel tuah hmanh! Pakhat hnu pakhat in na kutdong khiak law rel tuah. Na thutdirnak inn le lo, naa citmi motorka, na nihlawh le suingun na tonghthammi, na ngandamnak, fenh le aih, ei le din pawl kha a hme bik in a ngan bik tiang ruat hmanh u! Kan damlo zawn i sizung kan kainak man liam lo in an kan hramhnak, nau kan ngeih i a kan pekmi laksawng, kan hrincia fanu le fapa zoh man laksawng an kan pekmi! Salm catialtu nih, “Ka hrai cu a liam in a liam,”a timi bantuk cu a si.

Sihmanhsehlaw kan miphun tuanbia nih bia a kan cah lengmang. Ka fanu kha, ka fapa kha, rian lawng tuan hlah seh, Biakinn hmaan tein rak kal seh, chungkhar pumhnak rak tuah seh, Zarhpini hmanh i Biakinn phan kho lo tiang in rian tuan hlah seh, zu ri lengmang hlah seh, Pi le pu zumhnak rak thlau hlah seh, Lai miphun le Lairam rak philh hlah seh, a hmuhmi chungin cheuhra cheukhat pe seh tiin bia phunphun kan miphun tuanbia nih a kan cah.

Leviticus 18:1-3 ah, “Bawipa nih Moses cu a chawnh i, ‘Israel mi hna sin ah hitin va chim tuah, Kei cu Bawipa nan Pathian ka si. Nannih nan rak umnak Izipt ram i an tuah bantukin nan tuah lai lo. Kaan kalpi hna lainak ram Kanaan ram i an tuah bantuk zong in nan tuah lai lo. Ka phunglam kha nan tuah lai i ka nawlbia kha nan zulh hna lai,”a ti. Kan Kawlram kan rak um lio ah Buddhist biaknak le Kawl nunphung nih hau bang a rak kan kulh. Israelmi hna caah Izip miphun cu kan Laimi caah Buddihist pawl an si ve. Nan rak umnak Izip ram i an tuah bantukin nan tuah lai lo, a ti.

Kaan kalpi hna lainak ram i an tuah bantuk zong in nan tuah lai lo a ti. Kan pawngkam minung tampi cu Zarhpini an hual ti lo, Zarhpini ah Biakinn an phan ti lo. Baibal ca an rel ti lo. Zarhteni Zarhpini a chuah tik paoh ah night club an ti, Casino an ti, ngol caan a um ti lo. Kaan kalpi hna lainak ram i an tuah bantuk zong in nan tuah lai lo, a ti. Nungak tlangval hna, Australian mi hna nun kan icawn lo ding a tampi hih. Nu le pa upatnak le thlazahnak a ngei ti lo. Ka fapa kum 7 a simi nih, “Hey man,” a ka ti lengmang cang. Ka fa, pale cu mah ti cun auh a si lo, ka ti lengmang zong ah an hawile he nifatin an hmanmi si kaw aa nunpi cang.

Tuchung hrawng i vawleipi theih in America ram ah a cangmi thil pakhat cu pastor pa pakhat: Terry Jones nih Muslim Bible Koran cu mei in ka khang lai,”a timi hi a si. Muslim pawl nih duhlonak (Sandah an piak) an tuah i American President Obama zong nih hi thil tuah ding hi American miphun nih kan kalpimi lungput a si lo a ti. Biaknak dang pawl he hin pakhat le pakhat upatnak kan ngeih awk a si, a ti. Nihin hi American miphun caah ngaihchiatnak ni le caamtuak a si. Muslim ralhrang pawl nih World Trade Centre inn a phirmi pahnih kha American vanlawng lila in an pah i a rawh ni le minung 3000 an thihnak kum 9 tlin ni a si. Cu World Trade Centre an rak saknak pawngah cun Muslim pawl nih Muslim Biakinn nganpi kan sak lai an ti caah cu duhlonak langhternak caah cun Muslim Bible Koran ka khangh lai tiah pastor Tery Jones nih a tinak zong cu a si.

Nihin American miphun thong tampi nih an aupimi cu, “Hlan American sinak ah kir usih,” ti a si. American ram a rak tlatu hna hi Europe ram ah Khrihfa zumhnak ruangah hremnak a rak ingmi hna le a rak zaammi minung an si. American ram an rak dirh tikah hi ram cu Pathian hruainak tangah a ummi ram a si lai an rak ti. Cucaah cun, A merica ram an dirh tikah “This Country, under God” tiah signboard nganpi an rak taar. 1956 July 30 ni ah President Dwight D. Eisenhower nih American miphun nih kan itlaihmi lungput (Motto) cu "In God, We Trust" hi a si lai tiah an phunghram ah a serpi hna. An tangka cung zong ah “In God, we Trust” tiah nihin tiang in an tial rih.

Nihin American miphun le an mino pawl nih American ram a rak dirhtu hna zumhnak le dirhmun cu an kaltak cuahmah. Pathian aa tlaih i America ram a dawtu minung pawl nih cucu an celh lo. “Hlan American sinak ah kir usih”an ti lengmang cang. Nihin vawlei ah American miphun cu ram rum bik, ram thawng bik asinain Khrihfa sinak lei le zumhnak lei ah cun nikhat hnu nikhat a zor chin. Tuluk miphun nih chun he zan he sipuazi lei in a dawi cuahmah hna. Tuhnu kum 20 ah cun Tuluk nih a lonh lai an ti lengmang cang.

Kannih Laimi zong nihin ah kan iralrin a herh. Ramtha kan timi le thluachuahnak ram kan timi hi kan ziaza a rawhnak le ka thlarau thihnak ah a can ahcun kan Baibal hi a lettalam te lai. “A tap a hrammi hna milunglawm nan si, zeicahtiah Pathian nih an hnemh hna lai,” timi Bible bia cu, “Milunglawm ka si tiah aa ruatmi hna a tap a hrammi nan si, zeicahtiah Pathian nih an kaltak hna,” ti kan phan sual lai ti ka phang ko. Thluachuahnak ram kan timi hi kan hraamnak le kan tahnak, kan vanchiatnak ram tu ah a cang kho ko.

Salm catialtu nih, “Na thatnak le na dawtnak nih ka nun chung vialte an ka umpi lai i na inn cu a zungzal in ka inn a si lai,”a ti. Ramleng kan umnak hi Pathian he kan umnak inn siter usih. Inn le lo kan thutdirnak hna hi Pathian inn siter hna usih. Kan nunnak le kan pum zong hi Bawipa inn siter hna usihlaw Thiang Thlarau biakinn siter hna usih. Cu ti cun Salm catialtu nih, “Na inn cu a zungzal in ka inn a si lai,”a timi cu a tling lai.

A reltu vialte cungah thluachuahnak um ko seh. Amen.

Nunnak Ti: Jesuh Khrih-II

Cawn Nithum Ni CIM Caan Hmannak (6th October, 2010)

Bawi Khrih ah Hawidawt hna,

Chin Internet Ministry (CIM) min in nan kut kan tlaih hna. Pathian Dawtnak, Velngaihnak le Daihnak cu pumpak cio kan cung ah a thar in hmun tthan ko seh.

CIM cu, Ramkip ah a um mi Laihritlai hna Pathian bia i ruahttianak, thlacamnak hna i cahnak le Internet hmang in Pathian biaktti nak neihnak asi. Chungtel thar nan dihlak tein lunglomhnak he kan in don hna. Pathian bia ah thazaang laaknak na neih khawh ve asi ah cun, kan i lawmhnak asi ko. Ngaihchiatnak na ton tik ah siseh, lunglawmhnak na ton tik ah siseh, CIM ah na hawile rak kan theihter ve tawn law, Pathian sinah thlacamnak in kan in theih tawn lai.

Baibal relnak:

Rom 13:8 "Ahohmanh lei iba hlah u - nan i bat mi cu pakhat le pakhat i dawt lawng kha si ko seh. A minung hawi a daw mi poh nih cun Nawibia kha a zulh asi ko."

Thlacam cahnak:

• Ramkip ah thawngtthabia chimnak in rian a ttuantu hna kan Saya te caah
• Kan Khrihfa bu cio ah kan Pastor te, Khrihfa Upa hna le hruaitu dang2 hna
• Kawlram chung ah thawngtthabia chimnak in rianttuantu missionary kan hawikom hna caah
• Ram le miphun caah rianttuantu le hruaitu hna caah
• Ngaihchiatnak, harsatnak a tong mi kan hawikom hna caah

Nihin Pathian bia kan iruah tti ding mi hna cu:

Nunnak Tii: Jesuh Khrih- II

Johan 7:37, 38 "Puai donghnak ni kha a biapi bik ni a si. Cu ni ahcun Jesuh cu a dir i aw thang piin, "A ti a hal mi poh cu ka sinah ra u law ra ding u. Cathiang nih, 'Keimah a ka zummi poh cu a lung chungin tiva nung an put lai,' tiah ati bantuk khan a si lai," tiah a ti.

Zei ruang ah dah Vulei ah hin ka sem ve? Ka nunnak i a sullam hi zeidah a si? Zeidah ka nun hnawhchan cem ve mi asi? ti biahalnak hi zeitin dah kan leh cio? Rianttuan, phaisa neih, duhherhzalh, chungkhar cawm! mahte cu maw na nun hnawhchan i ka nun hnawhchan ve mi asi hnga? (or) Vuleicung i kan nun ve nak sullam thei lem lo in dah kan um ve sawhsawh ko? Mithiam pa nih "Kan nun hnawhchan mi a um lo ah cun, thlankhur kan tlak ding ni a hngak sawhsawh mi kan si!" tiah a rak ti! Cucaahcun, na nunnak i a sullam, na nun hnawhchan ve mi theih lo cu thih ni a hngak sawhsawh mi bantuk cu maw kan si taktak ko? Vuleicung minung a tam deuh hi cu bantuk cu an si ti zong ah an ti!

Hi biahalnak hi Mifim tampi le khuaruat kho tampi zong khuaruah a harter hna. Mitampi nih a phi an chim mi cu 'Nun Nuam tein Nun khawh' hi asi ko hnga lo maw? tiah an ruah! Hawidawt, nang tah zeitin na ruah ve? Vuleicung kan nunnak i a sullam le nun hnawhchan cu 'Nun nuam tein Nun khawh' cu va si seh law, na Nunnak hi teh nuamhnak, hnangamnak taktak na hmu in na diriam maw?

Mitampi ruahning le chimning a phunphun a um ko lai nain, Pathian bia nih teh zeitin dah a chim? ti le Pathian nih teh zeitindah a ti timi hi zumtu hna kan biathluknak a si awk asi, zei kong hmanh ah. Zeicahtiah, Nunnak hi Pathian sin in kan hmuh mi laksawngttha bik asi i, Nunnak a kan petu nih zeicaah a kan pek timi lawng nih diriamhnak le a hmanmi bialehnak a pek khawh lawng si loin, Nun diriamhnak zong a pek caah asi.

Lamkaltu Paul nih cun, Nun hi Khrih asi ko tiah a rak ti (Filipi 1:21).  Kan ei ah siseh, kan din ah siseh, zei kan tuahnak poh ah Pathian sunparnak caah si ko seh (I Kor 10:31) tiah achim fawn! Cun, mivialte ca i Jesuh Khrih a thihnak cu minung nih a mah ca lawng ah siti loin, a mah ca i thihnak in a tho tthan mi pa caah a nunnak hnga caah asi (II Kor. 5:15) tiah ati. Hi Pathian bia nih zeidah a chim duh mi an si? i pumpak cio kan nunnak ah zeitindah sullam kan neih ter lai?

Kan Bawipa Jesuh Khrih nunak zohchih in hi bia hna nih chim duh mi pa-2 an neih. Lung a fian khawhnak ding ah zatlang holh in cun 1. Thleidannak tuah (Making a diffirence) 2. I Ruanchan tthannak um lo in thilttha tuah (Adding the highest Values Unconditionally) ti hi kei ka nunnak ah a fian ve ning asi.

1. Thleidan nak tuah (Making a difference): Vuleicung kan nunchung ah hin, thil tampi kan tuah manh lai ka zum lo. Asi nain, kan umnak hmun poh le zei kan tuahnak poh ah, a ttha lei kap in dannak (Positive change or positive difference) a chuahpi tu si hi Nunnak vialte lak ah asangcem asi ko rua! Cu thleidannak chuahter cu, kan hawikom thawngtthabia siaherh te hna (Thawngtthabia nih an thlen bantuk in an nih zong thlen ter ve), thawngtthabia nih a ken mi teimaak te hna (Service mind), a tampi, ruat ve hmanh!

Voikhat cu cattial thiam minthang ngai pa hi rilikam ah ca a ttial ko lio ah alang in a cawlcang len mi a hmuh. Zeikodah a si hnga tiah a va naih i, tlangval pa nih rilikam i ataang mi Arfi nga (Star fish) pawl an thi sual lai phan ah heh tiah rilichung ah a paih len tthan mi a rak si. (Rili ti hi zan ah a kai i zinglei ah a ttum tthan. Cu a ttum ah cun, rilikam ah nga tampi an taang i, chun ni alinh tik ah an tthi tawn). Ziah mahti na tuah? Chun ah nilin lai i an thi dih ko lai cuta!' tiah tlangval pa cu a hal! Tlangval pa nih,' Thleidan nak ka tuah (I am making a difference)' tiah a leh. 'An tam tuk i na tuahcawk ttung lai lo? Sullam a nei lo' tiah a vun nolh. Tlangval pa nih, nga pakhat a vun laak i, 'Zoh' a ti i rilichung ah a paih. 'Mahkha aa dannak asi ko, a dihlak cun ka tuah kho thlu lai lo, asinain, ka tuah khawh mi kha, aa dannak cu asi' tiah a leh. (Mah tuanbia hi Joel A. Baker nih a kan chimh mi asi.) Kan nunnak zong ah mahbantuk cu kan si ve. Damchung ah thilttha tampi kan tuah manh lai lo nain, kan tuahkhawh mi ah aa dannak kan tuah ve cu asi. Cucu kan Bawipa nih a kan duhpiak mi Nunnak asi.

2. I Ruanchan tthannak um lo in thilttha tuah (Adding the highest Values Unconditionally). Zei bantuk thilttha tuahnak hmanh ah i ruahchan tthan nak umti loin kan tuah khawh hnu lawnglawng ah zalonnak hman mi kan co khawh lai. Voitampi cu kan cung i a tlung mi kip ah siseh, kan hmuh ton mi poh ah 'adding values' timi nak in 'Judging' caihphai le phunciarnak tu in kan lehrulh tawn. na tonmi, ka ton mi poh ah' How do I add values' ti mit in kan zoh asi ah cun, teinak a hmu tu taktak kan si lai! Mahcu Khrih ca i Nun cu asi i Pathian sunparnak tuah cu asi.

Zawtnak ttihnung asi mi Khenser (Cancer) kong hi mithiam mi hna nih an chim ning ah cun: Minung taksa ah Cells (Thahri fatete nih minung hi tuam dih mi kan si) hi sehkanh 1 ah millions in an lo i cells millions dang an chuak tthan an ti. Cu cells hna millions in an loh ruang ah cells dang millions in an chuak tthan i cu ti cun minung hi a nunkhawh nak asi ti asi. Cu cu Pathian nih kan nun khawhnak ding ah kan taksa a sersiam ning a umtu ning phunkhat asi, a ol nak in. Asianin, cu Cells a tthi lo mi hna lak ah thilo lo in, an mah tein an taan ah cun, cutete cu aa khong hna i zawtnak ttihnung Khenser (Cancer) ah aa chuah an ti.

Pathian nih a fale hna a kan siam ning zong cu bantuk cu asi ve. Kan Nunnak sullam hi kan mah ca kan ruah i, mahlei hoih in kan nun le cangka, Khenser zawtnak hrik ah kan i chuah ve! Cu caah cun, Jesuh Khrih na cohlan cang ko hnu zong ah hnangamnak na neih khawh hlei tawn lo nak asi. Na nunnak le na ruahnak hna hi a rawkkho mi thil ah na bah hna i, nangmah caah naa hui ruang ah na nuntha a baat khun nak zong asi kho men!

Kan Bawipa Jesuh Khrih nih, 'a lungchung in tiva a puut lai' a ti mi hi nangmah lawng din ding si loin, na kiangkap vialte hna ca tu ah asi deuh! Cu hnu lawng ah nun thadamnak na hmuh khawh ve lai! Zei bantuk rian sangpi maw? rian hmete maw? kan ttuan ko hmanh ah, kan nunnak i a sullam le kan nunhnawh chan mi le Nunnak a kan petu kan pa Pathian nih a kan duh piak mi nunnak cu, kan society ah, kan bu ah, kan rian ah, kan chungkhar ah, kan umnak hmun poh ah acunglei kan langhter mi hna hoih in kan nunnak hna hi hoihter a kan duh. Cu cu, Nunnak chunglei in a luangchuak mi Nunnak Bawipa a lawmhtertu asi. hawidawt, nang na Nunnak ah Bawi Khrih nih zeitluk in dah hmun hma a neih?

A cunglei ah kan iruahmi hi, a hramcem asi mi, Jesuh Khrih chung ah hrintthan na si hmasa lo ah cun sullam nei lo asi kho mi asi. Nangmah pumpak hrimhrim nih Nunnak Ti taktak asi mi Jesuh Khrih na din hmasa hnu lawnglawng ah na nunnak chung in tiva nung a puut tthan ve ding asi. Cucu, Jesuh Khrih hi khamhtu le Bawi ah na cohlan le cangka in Thiangthlarau nih Pathian inchungkhar ah an hrimtthan i, Pathian fa sinak an peek lai. Cucu Nunnak ti taktak Jesuh Khrih din le ei cu asi.

Jesuh Khrih cu khamhtu le Bawi ah na cohlang ve cang maw?

Careltu vialte Bawipa thlachuahnak nan cung cio ah um ko seh.

Upatnak he,

Ngun Thawng Lian,

Japan

Bawipa Caah Na Ngeihmi A Za Ko

CIM Caan Hmannak (October 03, 2010)

Caan tlaitu: Danny Bawi Thianhlun

Thawngtha chimtu: Pastor Ronald Charles

Nihin ni tiang dawtnak he lam a kan hruaitu kan biakmi kan Pathian a min thangtthat si ko seh. Kan biakmi kan Pathian sinin a rami damnak, hnangamnak, le daihnak cu tuni CIM caanhmannak ah thawngttha aa hrawmmi kan dihlak cungah a thar in tlungtthan hram ko seh.

Pumh Hruaitu Pathian Bia thiang Relnak:

Johan 4:23-24 “Sihmanhsehlaw Pathian a bia taktakmi nih cun thlarau le biatak in an biak caan kha a ra lio i hika hi a phan cang. Hi bantukin a biami hna hi Pa nih a duhmi cu an si. Pathian cu thlarau a si i a biatu hna nih thlarau le biatak in an biak awk a si,’ tiah a ti.”

Tuni thawngttha chimnak in caanhmannak a kan ngeih piak tu cu, Milwaukee Chin Baptist Church ah caantling Pastor a ttuan lio mi Pastor Ronald Charles a si. CBC USA ah Youth Coordinator in siseh, Mid-America Chin Khrihfa Zohkhenhnak Bu ah Chairman dirhmun in siseh, Bawipa rian ah thazaang a chuahmi a si. Pu Nun Uk le Pi Cawi Thlia hna i an fa le paruk lak ah a panga nak an fapa a si. Milwaukee khua, Wisconsin peng, USA ram a ummi Central Baptist Theological Seminary ah M.Div program a tuah cuahmah mi a si fawn. Kum khua in cun 26 mino tlangval a si nain miphun le Pathian rian ah zumhawktlak le bochan awktlak in rianttuannak le cawncanghnak a ngeimi a si. A tu zongah CIM rianttuannak ah thawngttha chimnak in caan a kan hman piak caah a cungah CIM nih lunglawmhnak chimcawk lo kan ngei i kan Biak Pathian tu nih a rianttuannak le a sianginn kainak ah thluachuahnak pe chin hram ko seh.

Thawngttha bia kan i hrawmhlan ah kan zapi tein Khrihfa Hla Bu No. 387 “Kal law Tuan (Go and Work)” timi hla in Pathian thangtthatnak ngei ta hna usih.

Pastor Ronald Charles:

Bawipa caah na ngeihmi a za ko

A tu bantuk in CIM ah caam hmannak ka hmuh caah can akapetu nan cung ah ka lung ai lawm i Pathian min ka thangthat. Vawilei pi hi nikhat hnu nikhat in technology lei ah a thang cho cuahmah lio ah, kan nih lai miphun zong nih chan ti luan ning in kal ti ve i hi bantuk in Chin internet ministry Pathian thawngtha phuannak a kan tuah piak mi hna nan cung ah lawmhnak ka ngei ti van chim hmasa ka duh. Pathian bia rel ti hna usih:

Exodus 4:2; Bawipa nih cun, “Naa putmi kha zeidah a si?” a ti. Moses nih, “Ṭhiangṭhunh,” tiah a leh. Pathiannih Moses cu Israel miphun hna Egypt ram sal taan nak in chuah pi ding ah a fial tik ah Moses nih cu ka tlak lo tiah a ruah. Moses nih hin asi ning le a dirhmun ah Pathian caah rian tuan tu si ding cu a zum kho lo. mi zong nih an ka zum lai lo tiah a ruah lio ah cun Pathian nih Moses sin ah ati mi cu “ Naa putmi kha zei dah asi ?” tiah a ti. Bawipa nih cun moses kut chung um mi khan a rian tuan nak ah hman a timh mi asi. Moses a siningte kha hman atimhko. Pathian nih a rian tuan nak caah a herh mi cu kan i putmi kan kut chung um mi hi an si ko. Kan ngeih lo mi le kan tuah khawh lo ding a kan hal lo, cucaah zumtu hna ni h hmunkhat ah ruah ti ka duh mi tlangtar cu “Na Kut Chung ah Zei Dah A um” ti hi asi.

Genesis chung kan zoh tik ah Pathian nih minung aser dih hnu ah a chim hma sa cem mi bia cu, Gen 1:28 “Tefa tampi in ngei u law nan tefa cu vawlei cung khuazakip ah khat hna seh” tiah ati. Pathian nih a fa le hi tam chin hna seh, karh chin hna seh ti hi a duh mi asi, phun dang in kan chim asi ah cun mission rian tuan hi a kan fial, karh ter a kan fial. Cun kan Bawipa Jesuh khrih nih vawilei a um lio ah a dong nak bik a chim mi bia cu, Matt 28: 19 “Cucaah khuazakip ah va kal u law miphun vialte kha a ka zultu ah va ser hna u” tiah a ti. Pathian nih kan sin ah a hnu bik a chim mi zong mission rian tuan hi asi, Cu caah Pathian nih a fa le hna hi karh nak ding caah mission rian tuan hi a kan fial, zumtu/khrihfa a ti mi hna rian hrim hrim zong asi, Denomination pakhat lawng a fial loh, mi bu lawng a fial loh, mi rum lawng a fial loh, Pastor lawng a fial loh, Zumtu kan za tein a kan fial. Cu caah zum tu le mission rian then awk a tha lo, zei he dah a lawh ti ah cun, Laimi miphun cu tlang cung um kan si i, kan ram fingtlang le le hawr kuang a tam ngai ngai, kan hngak chiat lio, kan lung a fim deuh hlan hrawng lio ah, bia an rak kan hal tawn mi ka philh khawh lo micu, chuk maw tam deuh cho tiah an rak kan ti tawn, a cheu nih cho, an ti i a dang nih chuk tiah kan rak ti tawn,a si nain a tak tak ah cun then awk tha mi zuam ter awk tha mi asi lo, chuk um nak ah cun cho cu a um zung zal mi asi, cu caah cun khrihfa le mission rian zong then awk a tha lo, zumtu um nak ah cun mission rian cu a um hrim hrim awk asi, cu mission rian cu kan rian asi, kan tuan awk asi. Kan miphun zong hi Pathian nih a ram kauh nak ding ah fial ve mi kan si.

Kan miphun chung ah hin Bawipa ram kauh nak ding caah le kan Khrihfabu caah hin kei cu kai tel khawh nak zawng a um lo, san ka tlai loh, kai pe kho lo ee tiah kan ti theu tawn,a si nain, a tak tak ah cun kan i tel huam lo le kan pek duh lo ruang asi deuh. Kan nunak le kan ngeih mi vial te hi Bawipa ta an si ko nain a mah sin pek tu cu kan i harh ngai ngai. 1 Kor 4:7a “ Pathian pek asi lo mi nan ngeih mi zei tal a um maw?” Moses cu Bawipa nih Isreal mi vial te hruaitu ding in rian a fial tik ah, Moses cu siangpahrang zong asi lo, mi raltha zong asi lo, ral bawi zong asi lo, thil ti kho zong asi lo, mirum zong asi loh, sihmanhseh law Bawipa nih a herh ah cun a hman ko i, khua ruah har in acung ah rian atuanko. Kan mah cio zong ni hin kan dirhmun hi Bawipa herh mi kan si ko, kan miphun zong a cawi san i ni hin ah vawilei ram tha tha ah akan chiah. Kan fim ruang ah asilo, kan neih ruang ah asilo, kan mah si ningte tu kha ahman than i, athil tikhua ruah har nak tu nih ramdang kan phak nak asi. cu caah kan miphun hi Bawipa nih a herh a ti ah cun khuaruah har in a hman ko lai, kan fa tuk kan tlawm tuk kan no tuk, kan hrut tuk ti awk asi ti lo, bawipa caah cun kan ngeih mi chung hin hman le kan si ning te hi hman akanduh ko. Moses cu tu khal rian in a paw a cawm mi asi, a neih mi vial te cu tu khal rian in a hmuhmi asi, a kut chung um mi thiang thunh nih cun tukhal asi le a ngeih mi hna kha a langhter. Cu a neih mi thiangthunh cu hlawnh a ti i a hlawnh i a nung mi ah a cang, a kut chung ah a van laak than i nunnak nei lo mi thiangthunh ah a cang.

Zumtu u le nau hna, Bawipa ramkouh nak le khrihfabu caah na kut chung ah zei dah a um? Kan neih lo mi chung khan hal le fial kan si lo, ni hin ni ah Bawipa ramkouh nak ding le kan miphun caah, Bawipa nih na kut chung um mi kha a herh bik mi asi, Moses nih a thiang thunh cu a hlawnh i a nung mi ah a cangbantuk in kansining tele, kan neihtawk te le, thil fa te kan ti mi hna hi bawipa caah kan pek ah cun a nung i a lian ngan mile riantuankho tu asiko. Cu caah kan ngeih mi hna hi a tlawmtam, hrut le fim, a fat le a lian ,katling tlinglo,tibiapi ahchia lo in,…Bawipa caah tiin kan ruah i kan i pek ah cun santlai an si, a tha hnem hrim hrim ko. Kan umnak khrihfabu cio ah kan si khawh ning le, kan chawva in i hmang cio hna usih, i pe dueh hna usih, cu cu bawipa duh mi zong asi pin ah, kan thil ti khawhnak le kan ngeih mi cu bawipa nih a hman lai i ruah khawh lo leng tiang in hma a kal hrim hrim ko lai. Kan kut chung um mi cu Bawipa hmai ah langhter usih.

Johan 6: 3-13; “Jesuh cu tlang pakhat cung ah a kai i cuka ah cun a zultu hna Judah mi Lanhtak Puai kha a nai cang. Khua a hei zoh i mi an rat lulhmalh kha a hei hmuh hna tikah Filip kha a thawh i, “Hi mi vialte hna pek awk rawl hi khuazei ah dah kan cawk lai?” tiah a ti. (Cuti in a ti cu Filip hneksaknak caah khan a si; zeidah ka tuah lai ti kha amah nih cun a hngalh ko). Filip nih cun, “Tlawmte cio ei ding hmanh ah changreu tangka za hnih leng man a herh lai,” tiah a leh. A zultu a dang pakhat, Peter nau Andru nih khan, “Hika ah hin barli changreu hlum nga le nga pahnih a ngeimi ngakchiapa pakhat a um, asinain cu tham cu mi hi vialte caah cun zei cang dah a kal hnga,” tiah a ti. “Mi kha ṭhutter hna u,” tiah Jesuh nih cun a ti hna. (Cuka hmun ah cun ram hring aa hnuai dut ko). Cucaah mi vialte cu an ṭhu i thong nga tluk an si. Jesuh nih cun changreu cu aa lak i Pathian sinah lawmhnak bia a chim i cuka i a ṭhumi cu a phawt hna. Cu bantuk ṭhiamṭhiam in nga zong cu a tuah hna i an dihlak in khim tein an ei. An khim tikah a zultu kha, “An ei bang kha char dih hna u, pakhat hmanh hlolak hna hlah usih,” tiah a ti hna.Cucaah an char dih hna i mi nih an eimi barli changreu hlum nga khan a ṭiltlawt sei hleihnih khat an char”.

Jesuh nih a zultu hna cu mi pi rawl pek awk ah a hal hna tik ah, zultu hna nih cun hi vial mi pi ei awk ding ah zei tin maw kan tuah lai kan cawk lai maw, kan ngeih mi nih a zaat fawn tung lai lo ti hi an buai ngai ko, si nain Jesuh nih cun va cawk le va kawl le va hawl kha a fial hna lo, an kut chung i a um mi/an ngeih mi changreu hlum kha ahal mi hna asi. Changreu hlum nga le nga pahnih khan mipi cu an paw a khimh ko hna. An ngeih mi chungte in khimte in apek ko hna, Kan miphun zong hi Bawipa nih a herh a tiah cun vawilei hmunkip aum mi kan lai mite hi akan hman ko lai, kanlai mica lawngsilo in kan pawngkam aum mi midang hna ca zawng ah khimter tu kan si kho ko. , kan rum le sifah kha a herh lo, kan neih mi/kan si ning te tu kha Bawipa hmai ah kan chuah pi ah cun khua ruah har in Bawipa nih a hman ko lai. Na kut chung ah zei dah a um , kan kut chung ah zei dah a um?

Kan pa cem Rev. Dr. Hre Kio nih kum 75 a chuah cam lawmhnak ni ah a chim mi cu “kai lawm ngaingai, cun ka ngeih zong a chia ngai, ka ngeih chiat mi cu Pathian rian hi kum 50 chung ka tuan cang nain hi hnu kum 50 tuan rih ka duh ko, sihmanhsehlaw caan ke ngei ti lo i ka ngeih chia. Si nain ka ngeih mi caan chung ah hin kan nunnak dih tiang ka si khawh ning in Bawipa rian ka tuan ko rih lai ee tiah ati”. Ka si ning nih ka duh ning phan hlah hmanhseh law ka ngeih rih mi can chung ah Bawipa caah rian ka tuan rih lai ati mi bia nih tha zaang a ka pek ngai ngai.

Zei ban tuk dir hmun kan phak le kan si hmanh ah kan si khawh ning cio in Bawipa caah i tel ve ko hna usih, Bawipa hi i tleih ko usih, cu cu kan miphun thancho nak ding le thluachuah kan hmuhnak ding le mi dang caah tha hnem san tlai ah kan i chuah nak ding asi. Bawipa caah zei dah na ngeih, na sining hi na siang maw? Na kut chung ah zei dah a um. Bawipa nih na kut chung ah zei dah a um tiah a kan hal ko i, kan nih kan ngeih mi cu hi hi asi tiah bawipa sin ah chim ve tuah usih, a hmai ah chuah pi tuah usih. Zumtu u le nau hna Bawipa biahal nak cu van i hal than usih, na kut chung ah zei dah a um, nan ngeih mi hi zei dah asi? Kan miphun le kan khrihfabu thancho nak ding ah Bawipa nih a her mi cu kan kut chung um mi, kan ngeih mi asi, sihmanhsehlaw Bawipa hmai ah Moses bang thiangthunh asi, tiah kan pek i kan chim a hau.

A rian thiang ah,

Ronald Charles