Wednesday, November 30, 2011

Bawipa Sin Lawmhnak Chim cu kan Thawnnak a Si!

CIM Zarhpini Caan Hmannak
November 27, 2011

Caan tlaitu: Hrang Hlei (St. Paul, MN)
Thawngtha chimtu: Rev. Nguniap Mualcin
(Pastor, Springfield Chin Community Church, Springfield, MO)

Bible caangthim: Filipi 4:6-7

Kan Bawipa Jesuh Khrih min in nan kut kan tlaih hna! Nun damnak le thluachuah phun kip he lam a kan hruai i nihin amah thangthat kho ding le thawngtha i hrawm kho ding in caan sunglawi a kan petu kan Pathian a min thangthat si ko seh. Nan dihlak cung ah kan Bawipa sin in a ra mi van/vawlei thluachuah um ko seh. Cun, nan rian tuan nak le nan cawl canghnak cio ah nan lam tluang sehlaw, nan hlawh tling hram seh.

Cathiang vun rel hna usih:
"A zungzal in i lawm uh, a zungzal in thla cam uh. Zeibantuk thil nan ton hmenhah lung lawm in um uh. Khrih Jesuh chung i nan nunning ah hin hi ti hin nung hna seh tiah Pathian nih an duh hna" (1 Thessa. 5:16-18).

Kan dihlak thla cam hna usih:
Liangngannak he a khat mi le nifa kan nunnak ah thluachuah phun zakip he lam a kan hruaitu Bawipa, na min upatnak um ko seh. Nifa te kan nunnak ah na thluachuah a rel zia kan thiam nakhnga kan cawnpiak law, zeibantuk thil kan ton caan zong ah nangmah sin ah lawmhnak bia a chim kho mi zumtu pakhat cio kan si khawh nakhnga fimnak kan pe ko. Cun, nangmah duhnak tuah kha kan duhnak sangbik ah a chia kho mi kan si khawh zungzal nakhnga kan bawm ko. Cu ti cun, na thluachuah a rel zia kan thiam i midang kha na thluachuah a hrawm kho tu kan si nakhnga zong lam kan hruai ko. Khamhtu Jesuh Khrih min in thla kan cam. Amen.

Nihin thawngtha a kan chimtu hi Rev. Nguniap Mualcin a si. Amah hi Insein Bible sianginn ah ca a cawn dih hnu in Falam Bible sianginn (ZTC) ah cachim rian arak tuan bal mi a si. Cu lio ah cun keimah zong hi a siangngakchia pakhat karak si ve. Caan dang tampi lakah kan sin thawngtha chim kho ding in a kan tenhpiak khawh ca ah a cung ah kan i lawm. Pathian nih hmailei a rian tuan nak ah hmang chin sehlaw lam hruai chin ko seh. Thawngtha chim ding in Saya Iap sawm hna usih.

Bawipa Sin Lawmhnak Chim cu kan Thawnnak a Si!

Ka min cu Nguniap Mualcin ka si. Springfield Chin Community Church (Missouri State) ah Pastor a tuan lio mi ka si. CIM i caan ka hman lo nak hi kum 10 deng a si cang. Tutan Thanksgiving zerh theng te ah caan ka hmuh tikah ka lawmhnak a sang khun. Caan a ka petu nan cung le Pathian sin ah ka lawm. Tutan cu Thanksgiving caan he ai ton thiam pah ca ah Bawipa sin lawmhnak biachim i a thawnnak hmual hi kan dihlak hrawm ti ding ah sawm kan duh hna. Bible kan rel ta lai.

Filipi. 4: 6-7: Zei thil kong hmenh ah lungrethei in um hlah u. Thla nan camnak ah Bawipa cu nan herh mi kha hal u law nan hal tikah lunglawm tein hal zungzal u. Cun, Pathian daihnak, minung hngalhnak a lonhtu nih cun Krih Jesuh chung ah nan lungthin le nan ruahnak cu him tein a chiah lai.

Biadomhnak: Thanksgiving zerh he kan i ton khawh ca ah nihin kan dihlak i ruah ti usih ti ka duh mi cu Bawipa sin lawmhnak biachim cu kan thawnnak a si ti hi a si. Fa a ngei cang mi nu le pa hna: kan fale nih ka Nu, ka Pa "Ka lawm tuk" an van kan ti ah cun zeitluk in dah kan i lawmhnak a tlin. Vawlei cung mi hmenh cu tluk kan i lawmh ahcun, Bawipa sin lawmhnak bia kan chim tikah kan Bawipa zeitluk in dah aa lawmh lai ti hi holh in chim khawh a si lai lo. David Siangpahrang pa nih cun Pathian sin lawmhnak biachim cu thiltha a si a ti (Sam. 92:1). Pathian sin lawmhnak biachim bu in thla na cam ah cun na thlacam hmual a thawng deuh lai, zeicah tiah Bawipa cu zeizong vialte a kan petu a si ti kan i fian ca ah. Cu lawng si loin, kan thlacam a kan leh ca zong ah Bawipa sin ah kan i lawmh ding a si. A mah ah aa lawm mi nih cun zeitik hmenh ah van lei hoih in khua an ruat tawn. Bawipa sin i phunzai pah in lawmh bia chim khawh a si bal lo. A mah sin ah ngeihchiat bu in lawmhbia chim khawh zong a si fawn lo. Pathian sin aa lawm mi nih cun nifa an nunnak ah Bawipa thawnnak kha an langh ter zungzal. Cu thawnnak hna cu:

Bawipa sin lawmhnak biachim nih kan zumhnak a than ter
Pathian sin lawmhnak biachim mi le a thluachuah a thei peng mi cu mi ruahnak tha ah a ser hna. Zei thil poh a tha lei in a ruah zia an thiam. Cu ca ah a mah thluachuah philh loin thlacam peng ding cu kan rian biapi bik a si. Cu ca ah Paul nih, 1 Thes 5:17 ah thla cam zungzal u a kan ti. A peh rih mi cu, zei bantuk thil nan ton zong ah Pathian sin ah i lawm ko u a kan ti fawn. Lawmhnak biachim cu kan thlacam nak i a muru a si awk a si kha a fiang chin. A luancia caan i kan thlacam nak a kan leh mi nih hmailei kan zumhnak kha a thawn ter. A thluachuah kan hmuhmi cung i lawmhnak bia kan chim mi nih hmailei ah thluachuah tam chin kan hmuh lai ti zong ruahchannak thawnnak a kan pek. Goegre Muller cu harnak a tongmi cung ah lawmhnak bia a chim ti a si. Muller nih a ti mi cu, "harnak cu kan zumhnak ca ah kan rawl a si" a ti. Harnak zeitin dah a hmuh tiah cun, kan zumhnak a thawnter tu a si a ti.

Bawipa sin lawmhnak biachim nih Pumsa damnak a kan pek
Bawipa sin lawmhnak biachim cu damnak thawnnak a ngei. Phungthluk bia 17:22 ah kan hmuh mi cu, "lungthin lawmh cu si tha a si" a ti. Kan lungthin aa lawmh ahcun kan dam i si ei zong kan hau lem lo. America ah survey an tuah nak ah: Pathian sin ah aa lawm i Biakinn hman tein a kal mi cu Biakinn a kal bal lo mi nak in kum nga an chan a sau deuh an ti. An i lawm i an ngan a dam. Lawmhnak he thla a cam mi cu zei thil poh kha an theih thiam i an lungthin chung ah daihnak in an khat. Harnak an ton caan zong ah Bawipa khuakhan a si an ti i a ruahzia an thiam. Aa lawm mi hna nih lungretheihnak an ngei tuk lem bal lo. Daihnak in an tei peng. Bawipa sin aa lawm mi cu harnak an ton caan zong ah thazang thawnnak a thar in an la. Bawipa sin lawmhnak bia a chim mi cu: an lungretheihnak a lo, an lunglawmhnak a karh, an zumhnak le ruahchannak a thawn ter, lungput tha a neih ter hna, Pathian ca le midang ca ah pek duhnak le bawmh duhnak thinlung an ngei chin.

Bawipa sin lawmhnak biachim nih a mah bantuk si nak a kan zuamter
Zisuh Krih nun hi lawmhnak biachim khawhnak ca ah cun kan i zoh chunh ding tha bik a si ko rua ka ti. Mathai 11:25 ah, Pathian nih a duhnak a langh ter ca ah lawmhnak bia a chim. Pathian nih ei le din rawl a pek hna ca zong ah lawmhnak bia a chim. (Jh. 6:11). Bawipa zanriah an ei hmasat bik lio zong ah khan lawmhnak bia a chim. (Matt. 26:27). Cun, a thlacam a leh ca zong ah lawmhnak a chim (John11: 41). Zisuh bantuk in kan nih vialte zong lawmhnak kan chim peng ding a si. Zisuh nih a Pa sinah lawmhnak a chim bang in kan nih zong kan chim ve ding a si. Cu lawng si loin midang sin zong ah lawmhnak kan chim ding a si.

Nu le Pa sinah lawmhnak chim ding kan si: An kan dawtnak le zohkhenhnak ruang ah minung a si mi kan si ca ah kan nu le kan pa cu kan upat hna i lawmhnak kan chim ding cu leiba cham khawh lo mi bantuk in kan i ngeih. Nupi le Pasal sinah lawmhnak chim ding kan si: Pathian nih a kan pek mi nupi le pasal an si ca ah an chiat ah an that ah kan lawmh hna awk cu a si hrim hrim ko. Cu thil nih thil tha a chuah ter lai.

Innchungkhar nuam a chuah ter lai. Kan fale sinah lawmhnak kan chim ding a si fawn: Nu le pa tampi cu fale hi power silo le a cianni (a hrang lei in) in uk kan timh hna. Cu bantuk cu tih a nung ngai mi fale zohkhenhnak a si. Thiltha an tuahmi cung ah lawmhnak kan chimh peng ding hna a si. Kan hawi le sin zong ah lawmhnak kan chim ding a si.

Biadonghnak: Pathian sin lawmhnak bia chim nak i a tha bik mi cu: Na thinlung dihlak a mah pek kha a si ko. Bawipa sin aa lawm mi nih cun midang kha zumtu ah an ser tawn hna. Bawipa sin aa lawm mi cu Krihfabu ah daihnak le lungrualnak a chuahter tu an si. Thazaang der mi thazaang petu ding ca ah aa lawm mi cu kan herh zungzal hna. Nang tah Bawipa sinah lawmhnak bia na chim ve cang lai maw? CIM Thawngtha a hrawm mi kan dihlak ca ah Bawipa nih thluachuah kan pek piak ko seh. Amen!

Lawmhnak he,

Rev. Nguniap Mualcin
Springfield, MO

Sunday, November 20, 2011

Zeitluk Thuk Ah Dah Tipil Na In?

CIM Zarhpini Caan Hmannak
November 20, 2011

Caantlaitu: Hrang Hlei (St. Paul, MN)
Thawngthachimtu: Rev. Sang Hre (HBC, Hakha, Chin State)

Biblecaangthim: Mark 10:35-45
KanBawipa Jesuh Khrih min in nan kut kan tlaih hna! Nun damnak le thluachuah phunkip he lam a kan hruai i nihin amah thangthat kho ding le thawngtha i hrawm khoding in caan sunglawi a kan petu kan Pathian a min thangthat si ko seh. Nandihlak cung ah kan Bawipa sin in a ra mi van/vawlei thluachuah um ko seh. Cun,nan rian tuan nak le nan cawl canghnak cio ah nan lam tluang sehlaw, nan hlawhtling hram seh.

Cathiang vun rel hmasa usih:
Cun Jesuh nih cun a zultu cu a thawh hna i, “Ahohmenh nih zulh nan ka duh ahcun,nanmah le nanmah nan i philh i nan vailamtah nan i put i nan ka zulh a herh.Zeicahtiah ahohmenh, mah nunnak humhak a duh mi cu a nunnak kha a sung lai ikeimah ruangah a nunnak a sung mi cu a nunnak a hmu lai. . . .” tiah a ti hna(Matt. 16:24-28).

Kan dihlak thla cam hna usih:
Nifatin kan nunnak ah Thiangthlarau in lam a kan hruaitu kan Pathian, na minthangthat si ko seh. Vancung bantuk in hi vawlei ah hin na duhnak tling sehlaw,na pennak tlung hram ko seh. Nangmah zumtu kan sinak kha leng lang zoh dawh menlawng si loin, harnak le hnahnawhnak he a khat mi hi vawlei kan nunnak ah hin anun in kan i nunpi khawh nakhnga kan bawm law lam ding kan hmuhsak tuah. Kanvailamtah kha kanmah siarem ning sawhsawh in i put loin, nangmah biatak diarpingamnak le sualnak le thil tha lo hloh/remh nak ca ah ral tha tein kan i putkhawh nakhnga kan bawm tuah. Kanmah himnak, hlawknak, le thatnak hmuh awk duhsawhsawh ah nangmah hnu an zul mi kan si nakhnga lo kan cawnpiak law, kansining a dihlak in nangmah kha an zul ngam mi kan si khawh nakhnga kan bawmtuah. Na kan dawt i na thatnak le thawnnak he ni fa lam na kan hruai ca ah kan ilawm. Khamhtu Jesuh Khrih min in thla kan cam. Amen.

Nihinthawngtha a kan chimtu hi mi tampi nih nan hngalh mi Rev. Sang Hre a si. Amahhi ZTC (Falam) in B.Th. le MIT (Insein) in M.Div. tlamtling tein a dih hnu ahkum saupi HBC ah pastor rian a tuan. Hakha Baptist Church (HBC) senior pastor atuan cuahmah lio a si. Kum 2009 lio ah khan Japan Ram i Asian Rural Institute(ARI) nih an tuah mi lo thlawh lei thiam cawnnak ah thla 9 chung training arakkai. Cu lio zong ah cun, CIM ah thawngtha a kan chim bal. A caan tampi lakahkan sin thawngtha chim ding in caan a kan pek khawh ca ah kan i lawm. Pathiannih hmailei a nun lam thluan ah hmang chin ko seh. Thawngtha chimtu sawmnak ah Pu Myint Aung (Aungte) phuah mi, Hniang Hniang le Ngun Thawng Chin sak mi, hla vun ngai hmasa usih. "Jesuh Dawtnak Kha Ruat Than Hmenh."


ZEITLUKTHUK AH DAH TIPIL NA IN?

“Annih nih a sunglawimi na pennak chung i na bawithutdan cung i na thut tikah nasin ah kan thutter ve law kan duh, pakhat na orhlei pakhat na kehleikam ah,”tiah an ti. Jesuh nih a thawh hna i, “Nan ka halmi hi nan hngal lo. Ka dindingmi hrai hi nan din khawh lai maw? Tipil ka in ding ning hin tah nan inkhawh ve lai maw?” tiah a ti. Annih nih, “Kan ti khawh ko lai,” tiah an leh” (Mark10: 35-45)

Biahmaithi
Tutan CIM ah thawngtha chimnak caan ka hmuh ve caah lawmhnak tampi ka ngei. Tawlreltuupa nan dihlak cung zong ah kaa lawm hringhran. CIM thawngtha chimnak i caantinco ve hi a har tukmi a si ti ka hngalh. Laimi kan pa le thawngtha chimthiamthiam tampi lak i caan thiah ve hi pumpak dawt hrimhrim zong a si iramdang um pawl nih Lai lei nan kan upat venak a langhtertu zong a si tiah kahmuh.
Kanrelmi Bible cacaang hi kan hngalhtuk mi, mi kip nih kan rel lengmangmi cacaanga si. Jeim le Johan nih thutnak an halnak a si. Matthai nih cun an nu farual inan hal a ti. Anmah tein a si zong ah an nu nih a hal piak hna si zong ah anduhnak cu aa khat ko. Hi unau hna hi aa palh cikcekmi zultu an si. Hawi lemithmai zong a zoh thiam ve lomi, mah zawn lawng aa ruatmi an si taktak.

Kan Bawipa nih aa thimmia zultu pawl
Kanbawipa nih a pennak dirh nak ca i a rak i thimmi hna hi mi sawhsawh tete an raksi ve – ngatlai tehna, ngunkhuaikhawl te hna, lothlo tehna pawl an rak si iJesuh nih a cawnpiakmi hna le tahchunhnak a chimmi tehna le aa tinhmi tehna zonghi an rak thei kho ve lo i a tu le tu an i chuahsual lengmang. Jeim le Johan unauhna zong hi zeitluk in dah an i chuahsual. An Bawipa nih, “Nan halmi nan hngallo ee” a ti len ko hna zong ah kan hngalh ko ee, an ti peng. Ka din ding hi nanding kho bal lai lo a ti zong ah kan din khawh ko lai tiah i leklak ngai khin ati peng.

KanBawipa nih hin sualnak ruang i chuahsual hi cu a duh lo taktakmi a si naintheihlo le hgalhlo ruang i chuahsual cu a rak ruahthiam i nem tein a phit penghna. Kei zong pastor vialte lakah aachuahsual pawl cu ka si ve lai tiah kaaruat. Hihna unau hna nih hin ka hna an ka ngamter ngai ngai.

An halmi an hngallo nain:
An halmi an hngal lo. Thihnak kong a si zong an hngal lo. Nunnak kong a si ti zongan hngal lo. Cross kong a chim ti zong an hngal lo. Jordan tiva i tipilnak arak inmi hoihna ah khin an ruah. An bu in zanriah an ei i an din tawnmi hraihoihna ah khin an ruah. Cucaah kan ti khawh ko lai tiah an ti hi a rak si. Anhalmi cu bawi thutdan siangpahrang changtu thutnak kha a si. Hi unau hna nihhin an hngalh lomi an hal nain an hngalhmi pakhat cu kan bawipa hi siangpahrangsunparnak sui luchin chinh a si te lai ti hi a si (they never doubted Jesus’ ultimatetriumph). Bawipa Jesuh nih, “Ka din ding hrai hi nan din khawh lai maw, cun kain dingmi tipilnak tah nan in khawh ve lai maw?” tiah hi biafang phun hnihthengmang te hi a hman i a rak ti hna.

Hrai din le tipil in ticu:
Hrai(cup) hi Bible chung hmun tampi ah kan hmuh (Ps. 23:5; 75:8; Isa 51:17 etc).“Hrai” nih hin a chim duhmi cu Pathian nih minung a kan tonter tawnmi thil hi asawh lengmang (It speaks of the experience allotted to men by God). Tutan zongah cucu a si ko.

Cun Tipilnak (baptism) timi zong hi cubantuk experience he cun aatlai peng ve. Hicacaang i a hmanmi Greek verb “baptizein” si lo le “bebaptismenos” hna zong nih hin tonmi thil chung i vaa phum khi an chim (It is usually usedfor being submerged in any experience). Thil kan tonmi harnak maw, thihnak maw,zawtlak puicimhnak maw ti bantuk chung ah tipil kan ing, ti khi a si.

CucahcunJapan Theologian Kosuke Koyama nih cun, “Kan nih Japan cu ti chung ah tipil kaning lo, atom bomb chung ah tipil kan ing (We, the Japanese are not baptized inthe water, but we are baptized in the explosion of atomic bomb) a ti.

Jesuh nih,”Ka in ding tipilinnak hi nan in khawh lai maw?” a timi cu “tuknak a inding le vailam cung i thihnak fakbik (the passion) a tuar dingmi kha a si.

Kan nih kan tipilinnaktah?
Hakhacu a kik ngai cuh. Christmas i tipil a ing ding pawl khi ti kan lum piak hna.Feeling taktak in tipil kan pek hna cumu. Ti lum lo cun an ing duh lo. Zeitlukin dah kan tipil innak a thuh ve? Tuan i kan fiantermi “baptizein” timi Greek biahmannih nih thil phun hnih kong a chim. Phun 1nak cu minung nih kan duh zong ah duhlo zong ah kan cung ah a tlungmi, silole midang nih an kan khinhmi; le phun2nak cu kanmah tein kan va sermi, kan va zuammi thil, kan va fuhmi le kan vabanhmi khi an si. Cucaah: kan nih tah Khrifa nun ah zeitluk thuk ahdah tipilkan in ve? How deep we are baptized in Christian life? How deep we are baptizedin struggling for education?

Voikhatah cozah sianginn ah thawngtha chim an kan fial i “How deep we are baptized inteaching our children?” ka ti. Zei kan tuah poh ahhin laimi hi kan puan tuk.Kan tuahmi hi a thuk ngaingaimi a um lo tiah ka ruah. Thawngtha bia zong aharmi cu kan duh lo. Kan Khrihfabu chung a simi Mangnu ah cawnpiaknak kan ngeicumu. Ni hnih kan i cawnpiak hnu biahalnak ah kan patar pakhat nih, “Saza, na cawnpiaknakhi a har tuk, kan zul kho lai lo, kan khua i a kan tlawngmi evangelist pacawnpiaknak a fawi deuh. Khamhnak cu sawmpalakbu pah nakin a fawideuh a kan ti;nang na cawnpiaknak cu a har tuk,” tiah a ka ti. Kan dihlak in kan si. Kan lungputa kan chimtu a si. Cucahcunpei voi 10 kan pianthar kha; cucahcunpei bu tampikan ngeih hi. Kan tipil innak hi a puan taktak eh.

Pawcawmnakzong ah a fawinak lawng kan duh. A fawiphun in rum lawng kan duh cuh. Malay kanhawipa John Kham nih a kan chimhmi cu, kan boss pa nih, “Kan nih Tuluk cu sifaktimtiam i nunnak cun thih a tha deuh kan ti; cun salbantuk in rian tuan i bawibantuk in ei le din hi kan khuaruahning a si a kan ti, a ti.

JapanARI i thla 9 ka kai chung ah Kinoshinjuku timi dum ah zarhkhat chung ka va um, riankan cawng, rian ka tuanpi hna. Zing sml 4:30 in zaan sml 7 tiang rian kan tuan.Ei caan te lawng dinh a si. Zarhkhat chung ka tuanpi hna i ka tlun lai ah “kani lawm” timi bia kaa khat hmanh ka tong lo. Keimah tu nih kaa lawm tuk ka titaak hna. Kei cu ka baat tuk ah ka weigh zong a zor dih. An nih nih cun aa miakan ka ti, kan sin in fimnak tampi aa laak tiin an ka hmuh caah. Ka tlun in cu fimnakcu Hakha hrawng ah ka chimh lengmang hna i hohmanh nih zei ah an rel lo. Angaih zong an duh lo.

Jeim le Johan cu an rakthuk taktak
Jeimle Johan nih hin zeidah kan hal ti hi an rak hngal lo nain Jesuh nih, “ka dinding hria hi nan din khawh lai maw? Ka in dingmi tipilnak hi nan in khawh laimaw,” a rak ti hna ah hin blindly piin “ kan ti khawh ko lai (Yes, we are able.) an rak timi kha an rak ti khawh taktak.

Jeimhi zultu 12 hna lak ah hmasabik martyr in a thimi Jesuh zultu a si. HerodAntipas nih vainam in a lu a tan. Johan hi kum 100 dengmang tiang Efesa khua ahPastor a tuan – a thih tiang. Martyr a si lo. An pahnih tein Jesuh hrai cu andin taktak. Cu hrai cu zeidah a si hnga? Johan cu Efesa khua ah kum 100 dengtiang a nung i hmaizahnak le upatnak nganpi a hmu. Jeim cu a chan a tawi ngaingai.Martyr luchin kha khulrang tein aa chinh. Pakhat a chan a sau, pakhat a chan atawi. Asinain an pahnih tein Jesuh hrai cu an din i Jesuh tipil innak cu an in.

HlanlioRom tangka hrapkhat lei i a cuangmi cu cawtum a si i cu cawtum nih cunraithawinak biaktheng le leithuannak kha a hoihhna. A tang i aa tialmi bia cu,“Azei paoh caah hin timhcia a si ko,” ti a si. Cawtum cu raithawinak biakthengi khanghthawi awk zong ah timh cia in a um i, leithuannak ca zong ah timh cia asi fawn.

Cubantukin hmakhatte ah martyr luchin a hmumi Khrihfa zong nih Jesuh Khrih hrai a dini, Khrifa nunning le ziaza dawh in a nung i tuchan kanmah bantuk in thih tiangzumhtlak sinak i tlaih in Khrih hnu a zulmi zong nih Jesuh Khrih hrai khakan din i Jesuh tipilnak cu kan in ve.

Abiathiang a ngaitu nan dihlak cung ah Bawipa nih thluachuahnak in pechinko hna seh. Amen!

Rev. Sang Hre
HBC, Hakha

Monday, November 14, 2011

Jew Miphun Sin in Laimi nih Zeidah Kan I Cawn Lai?

CIM Zarhpini Caan Hmannak (November 13, 2011)

Caan tlaitu: Hrang Hlei, St. Paul, MN
Thawngtha chimtu: Saya Pum Za Mang, St. Paul, MN

Baibal cangthim: Psalm 137:1-6

Kan Bawipa Jesuh Khrih min in nan kut kan tlaih hna! Nun damnak le thluachuah phun kip he lam a kan hruai i nihin amah thangthat kho ding le thawngtha i hrawm kho ding in caan sunglawi a kan petu kan Pathian a min thangthat si ko seh. Nihin thawngtha aa hrawm mi nan dihlak cung ah kan Bawipa sin in a ra mi van/vawlei thluachuah um ko seh. Cun, nan rian tuan nak le nan cawl canghnak cio ah nan lam tluang sehlaw, nan hlawh tling hram seh.

Thawngtha bawmtu ah cathiang vun rel hna usih.

“Bawipa kha na lung chung dihlak in i bochan law, nangmah fimnak kha i rinh hlah. Na kalnak lam kip ah amah kha hngal law, amah nih na lam kha a tluanter hna lai. Mah mithmuh i a fimmi va si hlah; Bawipa kha ṭih law ṭhat lonak kha mertak ko. Na taksa caah damnak a si lai i na ruh caah si a si lai” (Phungthlukbia 3:5-8).

“Thei hmanh, maw Israel: Bawipa hi kan Pathian a si, Bawipa lawnglawng hi; Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na ṭhawnnak dihlak in na dawt lai. Cun nihin ah kan pekmi bia hi na lung chungah na riahter lai I, na fale kha fel tein na cawnpiak hna lai i, na inn chung i na ṭhut ah siseh, lam i na kal ah siseh, na ih ah siseh, na thawh ah siseh, na chim lengmang hna lai. Cun na kut ah chingchiahnak caah na ṭem chih hna lai i na mit le na mit karah hmelchunhnak caah an si lai. Cun na inn i innka tung hna le na kutka hna cungah na ṭial hna lai” (Deuteronomy 6:4-9).

Nihin thawngtha a kan chim tu hi Saya Pum Za Mang a si. Saya Pum hi Luther Seminary, St. Paul, MN USA ah PhD kum khat nak a kai cuahmah lio a si. CCC (Hakha) in BTh, MIT (Insein) in MDiv degree tlamtling tein a hmuh hnu ah, Myanmar Theological College, Mandalay ah caan sau nawn cachim rian a tuan. Luther Seminary i PhD tuah ding in a rat hlan ah, Princeton Theological Seminary in MA (Theological Studies) degree a hmuh. US sianginn kai ding in a rat lai te ah a hnakruh zong aa hmuh manh. An nu cu Kawlram (Mandalay) ah a chiahtak chung. A manh lo lio a si ko nain atu bantuk in caan a kan pek i thawngtha a kan chimh khawh ca ah a cung ah kan i lawm. Saya Pum sawm nak ah "Faithful is Our God" ti mi hlaremh vun ngai hna usih.



Jew Miphun Sin in Laimi nih Zeidah Kan I Cawn Lai?
Psalm 137
Pathian nih a thim tiah kannih khrihfa zumtu hna nih kan ruah mi Jew miphun an tuanbia zoh tikah, miphun dang le biaknak dang hna nih uknak, hremnak, serhsetnak, cucun an ci mit lakin thahnak an tong. Biakam hlun chan ah Jew miphun hi miphun dang hna sal ah an tan caan a tam. Pathian nih zei ruangah Moses a auh timi kha kan rel ahcun Jew miphun zei tlukin Egypt ram ah an tuar ti kha fiang tein kan hmuh lai. Cun, Psalm 137 kan rel tikah Babylon ram ah Jew miphun an tuar nak hna kha fiang tein kan hmuh.

Vawlei cungah empire pakhat hnu pakhat an kai, an tla than, cuticun, Roman empire zong a rak chuak ve. Jew miphun an him deuh ma? An him hlei lo tiah kan ti ko lai. An umnak hmunhma in hramhram in an chuah ter hna. An thawl hna. Roman empire kha khrihfa Roman empire ah a vun i can hnu zong ah Jew miphun an him hlei lo. Hi caan lio ah Jew pawl hi second-class citizen dirhmun in an rak um. Kawlram in tlangcung mi nihin kan dirhmun he aa khahnak a um pah theu lai. Kawlram zong ah tlangcung mi cu second-class citizen an si tiah ca-uk [constitution] ah aa tial lo sawhsawh or lawnglawng khi a si ko.

Medieval chan a vun chuah. Western Europe vialte zong khrihfa ram ah aa cang. Western European zumtu hna nih Holy Land [a bikin Jerusalem] khi Muslim hna kutin lak than dingah Crusade voi tam nawn an rak tuah. Hi caan lio ah Jew miphun nunnak tamtuk a rak liam. Cupinah, Germany, England, le France um mi Jew miphun hna kha an thawl dih hna. Jew miphun tuanbia hi tuarnak tuanbia [history of suffering] deuh a si kan ti ko lai. Jew miphun hremnak hi 1939 le 1945 kar ah a zualhma bik kan ti lai dah. Kan theih cio ban tukin, Holocaust lio ah Jew miphun million 6 hrawng nunnak a rak liam an ti. Zapi hngalh a si.

Mandalay ah kum 5 leng ka um. Rian ka rak tuan. Kum khat ah voikhat a tlawm bik Hakha lei ka tlung tawn. Thal sianginn khar lio ah ka kal theu. Gangaw peng le Hakha peng aa tonnak hrawng kan phan caan khi ka ngeih a chia, cun, ka lungfah a puang than tawn. 1998 hnu in a si rua, Hakha peng zeimawzat cu Gangaw peng ah an telh. Nan hmuh cio ko lai. Kan vawlei, kan ram, kanmah ta a si mi, duh paoh in an kan chuh. Lungfah dah ti lo, zeital tuah khawh mi kan ngei maw? Lairam a bi deuh lioah Burman pawl an ram a van kau deuh. Nain, anmah nawl lawngte cu pei a si fom cu. [Kan pa le hruainak in CBCUSA nih Palewat peng bia tak tein a dirhkamh caah lung a lawm ko. Kan pa/u le cungah upatnak ka pek hna]. Mandalay ka um lio ah Maymyo lei ka kal caan a tam, ka kal caan paoh ah Sai Htee Saing nih a rak sak mi May-Myo Moe kha ka hnathlam ah a cuang tawn. Shan miphun zong nan celh ve lo mu ka ti.

Cu lawng a si rih lo. Laimi nih kan ram ah kan ca cawnnak nawl kan ngei lo. Lairam ah Laimi nih Laica cawn cu “illegal” a si. Zumh awk ah a har, nain, a hman mi a si. Nan theih dih mi a si. Lairam ah Pathian zalong tein kan bia kho lo. Miphun biaknak hmelchunnak caah kan tar mi vailam tung vialte pakhat hnu pakhat an phur dih. Cu lawng a si rih lo. Mandalay ka um lio ah Laimi kan nau/far hna M.A, M.Sc, le LL.M an awng. University ah saya/mah tuan dingah rian an sok, hmuh a um bal lo. Cucun, cozah rian an sok, an hmu hlei lo. Kawl kan si lo caah a si an ti. A dang chim ding a tam tuk rih, nain, hi vial hi si rih seh [HRW & CHRO rel ding].

Jew miphun hi vawlei tuanbia ah kum 2000 leng hremnak [persecution & genocide] an tuar, nain, an tlau kho hlei lo. [Atu zong Iran le Arab miphun cheukhat nih kan hlauh hna lai an ti]. Vawlei cungah miphun a tlau thai mi an tampi. Zapi theih a si. Nain, Jew miphun cu kum 2000 leng hrem an si nain, an rak tlau lo, a tu zong ah tlau lo, hmai lei zong an tlau te lai ka zumh lo. Zei ruangah dik a si hnga? Naingaiyi [politicians] lei pawl nih hmuh ning [theory] a um lai. Tuanbia [historians] lei thiamsang pawl hmuh ning zong a um ve lai cu a fiang. A dangdang hmuh ning a um len rih lai. Biaknak lei mitin ka hei cuanh ve tikah, thil pahnih ruagah kum 2000 leng hram an si nain Jew miphun hi an tlau kho rua lo tiah ka ruah. Mah thil pahnih cu kanmah Laimi zong nih kan miphun a tlau nak hnga lo i cawn ve awk ah a herh tiah ka ruah.

Pakhat nak: thluachuah kan hmuh, teinak kan hmuh, kan hlawh a tling, lawmhnak in kan i khah lio caan ah Pathian thangthat cu a fawi ko. Cucun, kan dam lio, kan him lio, le mithmai tha hna kan hmuh lio ahcun Pathian sinah lunglawmhnak bia chim hi a fawi ko. Nain, harnak, zawtlaknak, le retheihnak taktak kan ton caan ah Pathian thangthat cu a har deuh ngai cang. Cu lawng a si rih lo, himnak, chawva, le caan tha [opportunity] hmuh ding a um tikah Pathian hnu lei chit tak hi a um kho ngai. Nain, Jew miphun cu an biakmi Pathian kha thih tiang zumh tlak in an zulh. Daniel le a hawi le tuanbia kha rel tikah fiang ngai in kan hmuh khawh. “Hi kong ah hin kan in leh awk a herh in kan hngal lo; a alh thluahmah mi meiphu chungin kan biak mi Pathian nih a kan khamh khawh ahcun a kan khamh ko lai, a kan khamh lo hmanh ah na Pathian cu kan bia hlei lai lo i na phun mi milem hmai zong ah cun kan kun lai lo, ti kha bawipa nih hngalh ko” (Daniel 3:17-18).

Pahnih nak: Jew miphun hi an tuanmi paoh ah biatak tein zuamnak lungthin an ngei. Kum 2000 leng an miphun ningin hremnak an tuar ko, nain, kan zate nih kan theih bantuk in, vawlei cungah field kip [science, arts, computer, medicine, bank, business, etc.,] ah a thiam bik, a ngei bik, a rum bik an si. Jew miphun hi million 13 lawng an si, nain, vawlei nih sunsak bikmi Nobel laksawng a hmuhtu hi an tam kho ngaingai. A tawinak in chim ahcun, vawlei ah a thiam bik kan si lai, timi lungput he an i zuam, Bawipa nih thluachuah a pek ve hna. Cucaah, a thiam bik an rak si, a tu zong an si, cucun hmailei zongah an si rih lai. Pathian nih rian aa zuammi lawng thluachuah a pek hna.

Biakilhnak: Ka chim cang bantuk in, Laimi le Jew miphun kan tuanbia cu aa khatnak a tam. Anmah cu an tuar deuh ko, nain, kanmah zong kan ram cia ah him tein kan um kho ve lo. A phunphun in harnak kan ton ve. Kan phanhnak ram India le Malay ah kan him lo. Jew miphun he kan tuanbia [history of suffering] a khat nak a tam, nain, kan lungput le Pathian kan zumhnak ah zei tlukin kan i khah hnga? Vawlei a hmunh chung, Laimi zungzal kan hmunh ve ding ahcun, Jew miphun nih thih tiangin Pathian sinah zumhtlak an si bantuk in kanmah zong nih Pathian sinah thih tiang zumhtlak kan si a herh ve ko rua. Cucun, kan tuanmi paoh ah anmah bantuk in thiam hlei sang si khawh dingah zuamnak thinlun taktak kan ngeih a herh ko rua lai. Biana ah, ram thumnak a phan mi kan fa/nau le hna chungin cawnnak kip ah M.A le PhD hna tampi nan kan hmuh piak a herh ko lai. Kawl nih kan cimit dingah an rak i zuam, a tu zong an i zuam, hmai lei zong an i zuam rih lai, nain, kanmah nih Jew miphun bantuk in kan i zuam ve, Pathian sinah zumhtlak in kan nun ve ahcun, zungzal in kan hmun ko lai. Bawipa nih kan dirpi sehlaw, kan umpi zungzal ko seh!

Lawmhnak he,

Pa Pum
St. Paul, MN

Sunday, November 6, 2011

Kan Nunnak Ah Thiang Thlarau Sawm Usi

CIM Zarhpini Caan Hmannak (November 6, 2011)

Caantlaitu- Biak Tha Hnem
Sermon- Rev. Taan Mang (CACC)

Miṭhalo hna khuakhannak ah aa tel lo i Misual hna lam zong a zul lo i Pathian a nihsawhmi hna sinah a ṭhu lomi cu thluachuakmi an si. An i lawmhnak cu Bawipa nawlbia tu ah khan a si i cu nawlbia cu chunzan in an ruat. (Salm 1:1-2)

Bawipa thawhthan ni thiang hlim ah a mah bia i hrawm ti dingin caantha a kan petu kan Pathian a min kan thangthat. Harnak tangah a ummi kan vawlei pi ah hin minung lei kap cun hnangam nak a um kho lo. Bawipa sin lawnglawng ah hnangam daihnak a um. A mah sinah kan thil rit thum hna u sih law kan herh mi hal cio hna u sih. Kanpawngkam ah harnak a tong mi kan minung hawi hna ca zongah thlacam piak cio hna u sih.

Nihin ah thawngtha a kanchim tu cu Rev. Taan Mang a si. A mah hi Hakha peng Ruan khuami Pu Ngeih Pheng le Pi Hniang Khen hna i an fa pa a si. Falam, Zomi Theological College in 1998 kum ah B.Th a dih. 1999 Kumin Hakha Baptist Church ah caantling pastor a rak tuan. Cun 2002 kum ah Mandalay Distant Education in BA (Psycho) a hmu. 2003 kum ah Myanmar Institute of Theology, Yangon in M.Div a dih. M.Div kan rak kai lio ah hin kumhnih nak kan si ah a mah hrihhawh nak in Tilim Journal zong kan rak chuah i caantlawm pal tiang cu kan nau le nih pehzulh in an rak chuah. Hi lio zongah hin a mah hi biatak ten tan a rak la tu le rethei tu a rak si.

2003 kum in HBC ah Assistant Secretary in le 2004 Church Secretary hna a tuan. 2009 kum ah HBC Mission Director le CACC ah Assistant Treasurer zong a rak tuan. 2011 April in CACC Literature and Publication Secretary rian a tuan cuahmah lio pi a si. An nu cu Thantlang peng Lungler khua Sayakyi Thla Cung fanu u pa bik Sayamah Ni Din a si. A tu hi fapa 3 le fanu 1 an ngeih hna.


A riantampi lak in CIM ah thawngtha chimding kan fial tikah a kan timh piakkhawh caah a cungah lomhnak chimcawk lo kan ngei ko. Pathian nih hmailei zongah thukchin in hmangchin ko seh. A tu cu a mah kutah caan kan pek.


Bible: - John 6:16-21 (Bible caang hi rel taak ding)

Kan vawleipi thanchonak nih a thangcho lo mi kan Lairam zong a hun kan thanchopi ve ruang ah vawlei khuaza um zumtu unau hna nan sin ah internet in phung ka chim khawh ve caah Pathian ka thangthat i kaa lawm. Caan a ka thiahtu nan sin ah kaa lawm. Caanthiahnak thawng a ka thanhtu Sayamah Biak Tha Hnem cung zong ah kaa lawm hringhran. Pathian nih thluachuahnak in pe ko hna seh.

Thlarau thazaang kan laknak ding Bible caang Johan 6:16-21 nih a chim duhmi cu a tanglei bantuk in ka hun langhter than.

Jesuh Khrih zultu hna cu rili cung lawng chung i an um lio ah thlichia a hrang i harnak an tong. Rili cung lawng chung i um lio ah thlichia a hraan ahcun thih a fawi ngaingai caah awlokchong an um hi an mawh hrimhrim lo. Cu bantuk in kan nih kan nunnak zong ah harnak (thlichia) kan ton caan a um theo tawn.

Jesuh Khrih rili cung i a ke in a rat an hmuh tikah an tih mi hi khuachia ah an ruah a si kho men. Judahmi zumhnak ah hin rili chung ah khuachia a um tiah an zumh. Khuachia cu an tih tuk tikah Jesuh Khrih zong cu khuachia ah an ruah i an thin a phang. Sihmanhsehlaw Jesuh nih, “Nan thin phang hlah u, keimah pei ka si cu,” a ti hna hnu hin an hna a ngam ngai lai. Thlichia le tilet ruang ah an thinphan leng ah khuachia kan sin ah a ra tiah an ruahmi cu zeitluk awlokchong in dek an um hnga, zaangfak ngai an si. Cu ti chimpit vansang i an um lio ah Jesuh Khrih cu an lawng chung ah “an luhter” i an i tinhnak hmun cu luklak te ah an phan. Kan nunnak ah chimpit vansang i kan um ahcun “Kan nunnak chung ah Jesuh Khrih kan luhter lai i teinak kan hmu lai” ti mi a kan cawnpiak.

Zei ca’h dah tuchan Khrihfa nih teinak kan hmuh tawn lo ti hi ka ruat theo. Kan nunnak ah lawmh caan ah si seh, harnak caan ah si seh Thiangthlarau kan sawm lo caah le Jesuh Khrih a thawh`hannak hmual kan nunnak ah a um lo caah a si ko hnga lo maw? tiah ka ruah.

Hlan lio zumtu mi hmasa hna an nunnak kan zoh ahcun an mipum cu thi ko hna hmanh seh law thlarau in teinak an hmu. A ruang cu an nunnak chung ah Jesuh Khrih thawh`hannak hmual a um i thiangthlarau nih a rak umpi hna ruang ah a si. Jesuh Khrih an rak tlaih lio ah cun leng ah chuak ngam lo in an rak i thup i Peter hoi nih cun ar voi khat khuan hlan ah voi thum tiang a hlawt. Jesuh Khrih a thih hnu zong ah inndang ah an i thup hna i nu pawl tu nih Jesuh Khrih thlaan cu an va zoh. Nu hna nih “Jesuh Khrih cu a rak chim bantuk in a tho cang” tiah zultu pawl cu an va chimh hna tikah innka an kharmi cu an hun i leeng ah an chuak. Ralchia i an um lio ah ral`ha in leeng ah an chuah ngam nak cu “Jesuh Khrih thawh`hannak hmual” ruang ah a si. Jesuh Khrih thawh`hannak nih an chung ah rian a tuan tikah an ngamh lo mi (Thih) zong an ngamh i leeng chuah sawhsawh hmanh siloin a tho`hanmi Jesuh Khrih fialmi (mission) rian an tuan. Mission rian an `uannak ah martar in tam deuh cu an rak thi. Peter cu lingtalet vailamtah in a thi i Paul cu a hngawng an rak tan. Zumtu tampi cu sahrang in an rak thah hna i mei le chiti lin in an rak thah hna. Hi martar hna hi pumsa lei cun a sung ngaimi si ko hna hmanh seh law thlarau lei cun Jesuh Khrih ca ah mi ral`ha hna an si i teinak a hmumi, van ram a phan khomi an si.

Zumtu hmasa hna chan, Khrihfa hrem chan ah hin Sizar siangpahrang Tyberius le a nupi Dyna hi bia an i ruah. An pa Tyberius nih “Kan nu Khrihfa pawl kan rak hrem hna ah hin an hrum, an ai, an tap i hrem an rak nuam tuk. A sinain a tu cu kan hrem deuh deuh hna i bia tha in an kan chonh deudeuh, thla an kan cam piak deuhdeuh, Pathian thangthatnak hla an sa deuhdeuh i hi bantuk an zia hi ka celh hna lo” a rak ti. Zumtu hmasa hna nih anmah a hremtu hna ca ah thla an rak cam piak khawh mi hna cu Jesuh Khrih thawhthannak hmual a si ko. Cu martar hna thawng cun vawlei pi ah Khrihfa kan karhnak a si.

“Jesuh khrih thawhthannak hmual” ka timi cu, “Jesuh Khrih cu thihnak in a thawhthan bantuk in Amah a zummi kan nih zong pumsa in thi ko hmanh usi law thlarau in kan nung lai ti ruahchannak nih pumsa hremnak le thihnak a ngamhmi nun ngeih” khi a si.

Khrihfa kan sinak ah a biapi mi pahnih an um;-

1. Jesuh Khrih cu ka khamhtu le ka bawipa a si ti kan zumh hrimhrim a hau. Hi ti kan zumh ahcun khamh kan si lai.
2. Jesuh Khrih a zumtu pawl cu kan thih tikah thlarau in kan nung than lai i vanram kan phan lai tiah zumh hrimhrim a hau.

Khrihfa si tung i a cunglei pahnih i nunpi (zumh) lo ahcun Khrihfa kan si lo bia a si hnga. Hi thil pahnih hi Khrihfa kan ca ah kan thihnak le kan nunnak ca i a biapi mi an si. Hi thil pahnih hi na nunnak ah naa nunpi ahcun zochuntlak Khrihfa tha na si fawn lai.

David siangpahrang hi Pathian kong le thih hnu nunnak kong a fiang ngaimi a si. Cu caah a fapa a thih lio ah “… zeica dah ka ngaih a chiat ti lai, ka ngaih a chiat zong ah a nun than khawh ti tung lai lo, keimah tu pei a mah sin ah ka kal te lai cu” a rak tinak a si.

Job zong hi thih hnu nunnak kong a fiang ngaimi a si ve. Bawipa Pathian nih Job cu zumhtlak taktak a sinak kha Satan sin ah a chim tikah Satan nih tukforh ding in aa tim. A voi khatnak ah Pathian nih a timi cu, “… a ngeihchiah vialte cu na kut chung ah a um, amah taktak belte na kut cun tawng hlah” (Job. 1:12) tiah a ti. Cu tikah Satan nih a ngeihmi sa`il vialte a lak piak dih leng ah a fanu le a fapa vialte a lak piak dih. Job nih Pathian a hlawt lo leng ah, “… ka nu paw chung in taklawng in ka chuak i taklawng in ka kir than lai; Bawipa nih a ka pek i Bawipa nih a lak than; Bawipa min cu thangthat si ko seh,” (Job 1:21) a ti. Bawipa Pathian rian`uan ning aa fiang tuk. Tukforhnak ruan ah a zumhnak a feh chin lengmang.

A voi hnihnak ah Satan nih a ti than mi cu “… na kut hei chuah law a ruh le a sa kha tawng tuah hna ngat, na hmai hrimhrim ah an vawlhpamh ko lai” tiah a ti. Bawipa nih a lehmi cu “… a mah cu na kut chung ah a um, a nunnak bal zuah ko,” tiah a ti than ve. Cu tik ah Satan nih cun Job pum cung ah hma chia a tlunter i awlokchong in a tuah. A hawikom hna zong nih na sual ruang ah Pathian nih dan an tat a si ko an ti. A nupi tiang nih na sual ruang ah Pathian nih dan an tatmi a si ko i na tem tuk cang caah Pathian cu chiat serh law thi cang ko ti tiang in a ti ve. Job nih a lehmi cu, “… a hrutmi nu bantuk in bia chim hlah,” tiah a ti. Satan nih a tukforh deuhdeuh “sui” a sinak a lawng deuhdeuh. Sui cu mei nih a kangh tikah a tak a sinak a tha chin lengmang. A hnu bik ah Satan nih a tei ti lo i a kaltak. Vancungmi an rung i Job cu an hnemh. Cu bantuk in hneksaknak a intuar khawh caah Pathian nih Job cu a chan dongh lei kha a thawk lei nakin thluachuah tam deuh a pek.

Chawleh chawhrawl rian kan tuan tikah phaisa fangkhat in sing thongkhat miak cu a miak tuk kan ti. Khrihfa sinak hi cu bantuk he cun aa khat ngai tiah ka ruah. Vawlei cung caan tawite kan nun chung ah Jesuh Khrih kan zumh ahcun zungzal nunnak (chan thong tampi) nunnuamh nunnak va hmuh ding kan simi hi zeitluk in dah a hlawk. Phaisa tlawmte in rian `uan i a miak chimcawklo hmuh bantuk a si ko. Zungzal nunnak (chan thong tampi) nunnuamh nunnak hmuh khawhnak ding caah atu caan tawite kan nun chung ah fekte in Jesuh Khrih zumh hi baa hna hlah usi. Vawlei kan nun chung caan tawite cu minung sinak in Jesh Khrih kan zumhnak hi kan baat ko zong ah zungzal (chan thong tampi) nunnuamh nunnak va hmuh nakding ca a si kha philh hlah usi.

Kan Bible kan zoh tikah Pa chan, Fa chan le Thiangthlarau chan ti in a um. Pa chan ah cun Pathian nih minung sin ah direct in rian a rak tuan. Fa chan zong ah fapa Jesuh Khrih nih Pathian bia a rak phuan i direct in rian a rak tuan. Pa chan le Fa chan an riantuannak cu hmunhma nih a rak hren. Thiangthlarau chan ah cun fapa Jesuh Khrih a zummi zumtu dihlak sin ah khua zei ka hmun paoh ah a kan um pi cio i hmun hma nih a tlai kho lo. Cu caah Jesuh Khrih nih “Ka thih dingmi hi theithiam u law cu nan i lawm hnga” a ti. A chim duhmi cu pumpak pakhat cio nan sin ah kan umpi cio khawh hna lai i a tha tuk lai tinak a si. Cu caah Jesuh Khrih a thih ruang ah hin zeitik caan paoh ah, khua zei hmun paoh ah, mi zei sin paoh ah Thiangthlarau nih a kan umpi khawhnak a si.

Zumtu pakhat cio kan nunnak ah Thiangthlarau nih a kan umpi ti hi kan i fian cio a hau. Thiangthlarau nih a kan umpi nak kong kan fian lo ahcun kan li a leng lai, kan tha a chia lai i mahduh um kan hmang lai. Sihmanhsehlaw Thiangthlarau nih a kan umpi nak kong kan i fian ahcun kan tha a nuam lai, kan ral a tha lai i thil tha lo tuah kan tih lai. Jesuh Khrih zultu han cu rili cung lawng chung i an um lio ah harnak an tong i Jesuh Khrih an lawng chung ah an luhter hnu in harnak an tei leng ah an i tinnak hmun zong luklakte ah an phanh khawh bantuk in kan nunnak ah Thiangthlarau kan luhter (sawm) ahcun kan nunnak ah Thiangthlarau riantuannak a lang lai i kan nunning aa dawh lai. Vawlei caah ceunak le cite kan si kho lai. Kan nunnak ah thil tha lo a tei khomi (tinhmi hmun a phan khomi) kan si lai.

Kan nunnak ah thil tha lo a tei i zungzal nunnak hmuh a duhmi nih kan i lawmh caan ah si seh, harnak kan ton caan ah siseh, kan nunnak chung ah Thiangthlarau luhter (sawm) lengmang usi law zumhnak fek in nung hna usi.

Rev. Taan Mang (CACC, Hakha)