A Kan Khamh Lo Hmanh Ah Zumhnak

CIM Zarhpi Ni Caan hmannak (17th October, 2010)

Caan tlaitu: Ngun Cer Chin
Thawngtha chimtu: Sayama Siang Zi

Thawngtha aa hrawm ti mi zumtu nu le pa u le nau, Bawi Khrih min in nan kut kan in tlaih hna. Chungtel thar pumpak cio lunglawm in kan in don hna.

Bawipa cu a tha; a fekmi a dawtnak cu zungzal in a hmun, zumhawktlak a sinak cu chan vialte tiang in a hmun. (Salm 100: 5)

Thlacam cahnak:

November 7, 2010 ah an tuah lai mi kan ram hruaitu i thimnak ah dinnak, ruannak, tthatnak le daihnak a um nakhnga

Thawngtha aa hrawm ti mi, Pathian sin ah thla a cam ti mi kannih vial te cung ah a kan dawtu kan Pa Pathian nih daihnak le lawmhnak kan pe hram seh.

Nihin thawngtha a kan chimtu hi Sayama Siang Zi a si. Chin Christian College, Hakha ah kum 8 chung lecturer a tuan hnu ah a tu hi Philippines Christian University/Union Theological Seminary ah Ph.D a tuah lio a si. A cung ah lunglawmhnak tam pi kan ngei.

A kan Khamh lo Hmanh ah Zumhnak

Bible Caangthim: Daniel 3:17-18 
 

Shadrak, Meshak le Abednego nih cun Nebukhadnezzar Siangpahrang cu an leh i, “Maw siangpahrang, hi kong ah hin kan in leh awk a herhmi a um ti awk zeihmanh kan hngal lo; a alh hluahmahmi meiphu chungin le na kut chungin kan biakmi Pathian nih a kan khamh khawh ahcun, kan khamh ko seh; a kan khamh lo hmanh ah na pathian cu kan bia hlei lai lo i na phunmi milem hmai zongah cun kan kun hlei lai lo, ti kha bawipa nangmah nih hngal ko,” tiah an ti.

Daniel le a hawi le pathum hi Bible chung ah khuaruahhar minung ah a tel mi an si. Siangpahrang Nebuchadnezzar nih 605 B.C. Israel mi tampi Babylon ah a rak kal pi hna. Cu lio ah Daniel te hi kal pi ve mi an si, an nih cu tleirawl te an si rih. Babylon ah an caan tamdeuh hi cu an hman ti cu an tuanbia nih a langhter. Babylon ah Judah pawl sal an taan chung vial te kha an um pinah hawi hleizong in a taang rih mi ah tel dawh an si. Daniel le a hawi le hi miphun dawtu, ram dawtu lawng si lo, prophet an si pinah anmah cu hmailei caah chunmang nganpi a man mi an si. Pathian nih an sin ah bia a chim, an sin ah a lang, anmah hmang in rian a tuan. Babylon le Persia ram Pathian theilo mi hna sin ah Pathian sining, a muisam a langhter tu, a phuang tu an si.

Hi minung pali hi siangpahrang inn rian tuan ding ah, a pumrua tha, a fim, a thiam mi a za bak tiah an thim mi hna an si. Daniel le a hawi le cu minthar pek an si. Tuan an min hi “El” le “Yah” hi nih Pathian taktak ti mi sullam a ngeih. A sinain a hnu ahcun Bel, Sheshach, Rak, le Nego tibantuk hi hlanlio pathian le pathian nu he a pehtlai dih mi min a si. Daniel cu Belteshazzar ti a si i a hawi le hna cu Hananiah cu Shadrach, Mishael cu Meshach le Azariah cu Abednego (1: 6-7) ti an si. Hi an min thar nih a langhter mi cu a nungmi Pathan an nun ah a cawl cang kho ti lo tinak a si, tiah Bible thiam hna nih an kan chimh.

Hi Judah tlangval hna uar an um tuk nak cu siangpahrang cabuai i a um mi rawl zuu le saa duhduh in an pek hna. A sinain an ei ding lo (1:8). Zeitluk rawlthaw a si zong ah Daniel te caah cun a thianghlimlo mi a si. An nawlbia nih a onh lo mi an si (Deut. 14: 1-21). A cheukhat cu an pathian raithawinak i an hmanmi asi. Cucaah, kan i cawnding mi cu Daniel le a hawi le nih khoika hmun an phak hmanh ah an zumhnak an thlau lo. An Pathian an hlaw fawn lo, an phung buar zong an i tim lo, hi a si.

An hringso le ti lawng ei din ding in an hal hna (1:12). Pathian nih an lungchung ah rian a tuan caah Siangpahrang riantuan tu pawl nih an el ngam hna lo. Nihra chung an eidin an zoh tik ah a dang nak in an hninhno deuh kha an hmuh hna (1:15). Carson nih a ti mi cu “minung thiamnak in sa le rawl an chuah len ko nain, Pathian lawnglawng nih titsa thatnak cu a pek khawh” a ti phah. Daniel le a hawi le nun kan zoh tik ah zohchuntlak ngaingai an si ko. Zeiruangah dah Daniel le a hawi le nih hitluk Siangpahrang cabuai i, ti le rawl, zuu le sa a thaw mi hi an eidin ko hnga lo? Pathian an tih ca lawng ah a si hrimhrim lo. Hihna hi miphun a daw tuk mi an si kan ti cang kha. Cucaah hi hna nih siangpahrang cabuai i rawl thawthaw an ei lo nak cu, an miphun hawi sal ah an taang i harsat nak phun zakip an tuar lio caan i, annih duh tawk in nun kha an ruah khawh lo caah si dawh a si. Caantampi cun kannih cio zong hi kan unau hna eilo le ding lo in harsa tak in a um mi, vansang in a um mi an tampi lio ah duhtawk in zuu he saa he siangpahrang cabuai i a um mi va ei din khawh hi aa lung si, aa nuam ngai mi caantha tiah a ruat mi kan um men ko lai dah. Cu bantuk caantha kan hmuh si ahcun Daniel le a hawi le duh a nungtuk mi an nun ning te hi mitthlam in cuanthan u sih.

Daniel le hawi le cu mi chuakthiam mifim thiam upat awk tlak mi an si (1:4). Hihi Pathian nih minung hi a herhnak hmunah hman a duh hna tikah timtuah cia a ngei ko ti a langhnak a si. Paul nunnak kan zoh tik ah fiangngai in a lang ko mi cu Judahmi hna lak ah a fim bak ti mi Gamaliel a zultu a si. Anmah chan lio ah Paul cu a zeilei poh ah a rak zabak mi a si (Gal 1:14). Bible chungah hin Daniel le Paul bantuk cathiam mi fim an tam pi lo. Pathian timtuah hrim an si ko. Mary, Jesuh nu cu cathiam cu a si lo nain Luke 1: 46-55, a thlacamnak kan zoh tik ah amah hi mikhuaruah kho a si ti a fiang ko. Mah zong hi Pathian timhtuah mi a si. Jesuh zultu hna kan zoh tik hna ah annih cu ca taang sang lo, ngatlai an si ko nain an tonmi thilkip a ton zia a thiam mi an si ve.

Pathian caah hin fimnak, hngalhmi ngeih lo hi a poi theng lai lo. Amah caah kan i pek phot cun amah nih kan herhmi fimnak cu a kan pek ko lai. Daniel le hawi le kong kan rel tik ah Pathian nih hi hna pali hi fimnak a pek hna ti kan hmuh (1:17). James 1:5-6, Sihmanhsehlaw fimnak a baumi nan um ahcun, Pathian sinah thlacam seh law Pathian nih a pek ko lai; Pathian nih cun ahopaoh kha zaangfah ngai le siang ngaiin a pek ko hna. Kannih zong a kan pek ve ko lai ti a fiang mi a si. Kan philh lo ding cu Pathian cu a zungzal timtuahnak tha a ngei. Daniel le a hawi le hi Pathian nih a timhtuah lawng si lo in anmah hrim hrim timtuah nak a ngei mi an si. An nun zong aa pe cuahmahmi an si. Siangpahrang nih hi hna an fimthiamnak a hmuh caah a ram caah a hman nak hna a si (1:20).

Judah tlangval hna an zumhnak hi a mak ngai. An Pathian nih a kan khamh lai ti cu zaa ah zaa in an zumh, Cunak in a sang deuh mi cu a kan khamh lo hmanh ah ti hi a si. A kan khamh lai, a kan um pi lai, a kan bawmh lai, a kan zohkhenh lai, thluachuah a kan pek lai ti ruahchannak ngeih ruang i va zumh kha a si lo. Cu bantuk ruang ah Pathian zummi hna cu hi vawlei ah harsat nak ton tik, duhning in thil a kal lo tik, sunghzatlaknak, thihlohnak fak tuk mi hna ton tik ah Pathian hnu chit a fawi te. A kan bawmh lo zongah, a kan zohkhenh lo zongah, thluachuah a kan pek lo hmanh ah ti khi a sawh duh mi cu a si . Cucu prophet Habakkuk nih “Theipi kung cu par loin, Mitsur ruang zongah a thei um hmanh hlah seh, Oliv thing cu tlai loin Lo zongah tirawl zeihmanh chuak loin um hmanh seh, Kawm chung saṭil run kha um loin Saṭil inn ah saṭil kha um hmanh hna hlah seh law, Bawipa ah cun kaa lawm ṭhiamṭhiam ko lai i a ka khamhtu Pathian cu ka lawmh ṭhiamṭhiam ko lai” (3:17-18), a ti mi kha a si. Pathian kan zumhnak ahhin hi tlangval hna bantuk zumhnak a ngei kho mi si ve ding hi a herh ngaingai ko.

Siangpahrang cu tlangval hna cung ah a thin hun tuk ah a hmai a simsawidih. Meiphu a let sarih a alh mi chung ah an paih hna, a paih tu hmanh an thi nain an nih cu, Cathiang nih mei rim hmanh an nam lo a ti (3: 27). Hi tuanbia kan zoh tik ah a man khiah khawh lo mi thazaang kan i lak ding tampi a um. Judah tlangval pathum hna meichung paih an si tik ah zeitluk linsa a si cu kan hngalh dih ko, cu chung ah cun Pathian nih a um pi hna, a tuar pi hna, a khamh hna nak kan hmuh. Cubantuk in caan tampi ahcun vawlei a si caah meiphu chung um bantuk in chunglin le sivang in, harsat nak kan ton caan a um cio, lungre thei vansang au in kan um caan zong a um, chimpit awlok chawng in kan um caan a um cio ko lai. Hi lio caan theng ah kan Pathian nih a kan um pi ko, a kan tuar pi ko, khamh ding a kan hngah ko. Tlangval hna an zumhnak ruangah an biak mi Pathian nih a khamh ko hna.

1. Daniel le hawi le hi, Pathian an dawt lawng si lo in miphun a tanh i a daw mi an si pinah miphun le Pathian caah zumhawktlak a nung mi an si.
2. Hi hna hi ram le miphun caah hman rua an si, aa pumpe mi zong an si i, an rian tuannak, an nunning in Pathian muisam a phuang tu zong an si.
3. Judah tlangval hna nun zoh than in kan nunnak ah zeibantuk harsat nak, hremnak, chimpit van sang kan um caan ah Pathian nih a kan um pi ko ti hi kan thazaang si hram seh.
4. Cun hi hna bantuk in a kan khamh lo hmanh ah ti mi zumhnak ngeih khawh ve ding hi thawgtha nih sawm a kan duh mi a si.

Kaa lawm.

Siang Zi