Khrihfa le Nunzia

CIM Nithum Ni Caan Hmannak (February 23, 2011)

Caan tlaitu: Thomas Cung Bik

Thawngtha chimtu: Rev. Za Biak Ling

Jesuh Khrih min in nan kut kan tlaih hna. Khuazing Pathian nih daihnak in pe ko hna seh! Pathian a tihzahmi le a nawl a ngaimi cu lunglawmmi an si tiah Salm catialtu nih a kan cawnpiak:

Salm 128:1-2 BAWIPA a tihmi cu mi lunglawm an si, a nawl a ngaimi cu mi lung lawm an si. Rian na tuan tikah nangmah pawcawmnak khim na hmuh lai i na lung aa lawm lai i khua awng na pem lai.

Thlacam cahnak: Kan ram caah pumpek in rian a tuantu hna caah thlacam hna usih.

Nihin thawngtha a kan chimtu cu Rev. Za Biak Ling a si. Amah hi ZTC (Falam) in B.Th le M.Div. a dih. M.A. (Philippine Christian University) in a dih hnu ah, atu hi Ph.D. (PCU) a tuah lio a si. 1996 February in Lungcawipi Baptist Church ah pastor a tuan. 2000-2005 tiang Baptist Association of Maraland ah Associate General Secretary a rak tuan. Hmailei Pathian a riantuannak ding caah le a sianginn kaimi tlamtling tein a dih nakhnga thlacam piak cio hna usih. A cungah lawmhnak nganpi kan ngei.

Thawngtthabia tial ve dingin caan a ka thiahtu cungah lawmhnak ka ngei i, caanttha a kan petu Pathian ka thangtthat!

Pathian biathiang i ruah ti ding in kaa thimmi,

Lamkaltu 17:16-34 Zeicahtiah nan khua chung i kaa chawh i nan biaktheng pakhat cu a cungah “Hngal Lo Mi Pathian Caah” ti in aa tial kha ka hmuh. Cu nan biak mi Pathian cu a hngalh cu hngal hmanh hlah u law, nan sin i kan thanh mi hna hi a si (Lam 17:23).

Biadawmh

Paul nih Athens mi hna hi ruahnak nganpi a ngeimi an si zia kha fiang tein a chim (Lam 17:11). Athens cu khuaruah khomi tampi chuahnak hmunhma a si. Cun Athens khua chungah siasal tampi a um mi nih Paul a awlok a chonter. A awlok chongmi cu Paul caah Thawngtha phuannak ah a hrampi a si than. “Nannih cu biaknak lei thil paohpaoh ah zuamnak lungthin a ngei ngaingai mi nan si kha ka hmun” (Lam 17:22b) a ti. Biaknak he pehtlai in langhter ka duhmi cu:

A. Nunphung Biaknak

Chin miphun cu Khrihfa si hlan ah mahle miphun cio hoih in pathian le thlarau (Spirits) hna sinah raithawinak tuah a rak si. Atlangpi in, harnak/chiatnak an tonlonak ding, thluachuah an hmunak ding, tbk caah tuah a rak si. Kan pi/pu hna cu biaknak leiah a fek ngaimi an rak si. Nuncan leiah thilchia tuahlo ding le a sifak harsami bawmh ding nunzia ngeimi an rak si. Nuncan cawnpiaknak ah “Thlachiatruat” (kindheartedness: a tha deuhmi a um kho men) aa nunpi mi an rak si. Chiatnak ah siseh, thatnak ah siseh minun aa hrawm kho mi an rak si. Tahchunnak, ah mi pakhat nih sa a kap tikah “tlangzar” khuami dihlak phawt vemi nunzia a ngeimi an rak si. The 63th Chin National Day zawngah reflection tuah awk tha ngaimi a si.

B. Khrihfa Biaknak

Paul nih Chin miphun sinah hin thawngtha bia phuang hmasa bik sehlaw cu Chin mi an biaknak hi a thangthat (appreciate) ngai ve ko lai tiah ka zumh. Ka langhter mi le langhter dih kho lomi Chin mi nunzia dawhcu, Jesuh Khrih khamhnak thawngtha nih hmual a ngeihter chin. Khrihfa kan sinak nih Chin mi a kan sersiam, a kan tunmerh i, a kan cawisang chinchin. Porhlawt awk ngai mi cu Chin miphun le Khrihfa then awk thatlonak hi a si. Pathian aa bochanmi miphun kan simi hi kan vanthatnak bik a si. Ezekiel 37:1-14 chungah, Pathian nih Ezekiel cu ruh ro ruh car sinah A bia phuanter tikah, “. . . ruh cu an hun i fonhtonh, tit nih khan a hun khuh hna i cuar nih khan a hun zual hna, thaw cu an chungah a lut i an hung nung i an ke in an dir i ralkapbu nganpi ah an hung si . . .” Nihin Chin mi kan sinak hmun ah Pathian bia cu a phan i kan i nunpi ah cun hmun kip le ram kip ah, miphun dang hna hmaiah Pathian ralkap tha kan si ve lai. Miphun tampi hmai ah duh a nungmi miphun kan si ve lai.

Kan sianginn ah duh a nung ve ko mi Chin nungak pakhat cu, thla thum hrong a um bakah hin tlangval pawl mit ah aiii! cu tluk muidawh le duhnung cu ti bak a si. Philippines na phanh hnu cun na dawh chinchin ko e tiah ceih cuahmah cu si kaw, a chimmi cu “gym tuah ah pei nikhat ah suimilam pa 1 ka caan ka pek cu” ti a si. Kan Khrihfa sinak hi Khrihfa ka si tiah thut men in cun a dawh kho lai lo.

C. Khrihfa le Nunzia

“Minung sermi biakinn chungah a um mi a si lo” (Lam 17:24b). Pathian cu minung khiahmi ri chungah a cawlcang mi asilo zia fiang tein a langhter. Cu caah nihin i Pathian riantuan kan timi hi Pastor, evangelist, Khrihfabu hruaitu long a si lo. Piangthar kan timi hi Biakinn chung i pumh le laam nakin tah awk a tha hnga lo. Matthai 5:6 “Pathian duhnak tuah kha nan duhnak ngan bik i a chia mi cu lunglawm mi nan va si dah! Pathian nih nan duhnak cu a tlin ter lai.” Kan tuahmi thil pohah Pathian duhnak a si hnga maw tiah ruah ding tu kan si deuh. “Think twice before you speak” an ti bangin kan chim rel ah siseh, kan tuanmi kipah siseh, “hihi Pathian duhnak a si hngamaw?” tiah ruah hmasa ding hi a biapi tukmi a si. Cu nihcun kan Khrihfa nunziadawh tuanbia a tial te lai. Jeremiah 38:1-13 chungah, “. . . biakinn inleng tangin tiput cu a chuah i sau deuh a luan ah a kau chin, a thuk chinchin i ti a luannak ah khan sermi thilnung zei paoh an phak tikah nunnak an hmuh lai…” a ti. Johan 15:5, 6 “… Jesuh Khrih nih kei cu Mitsur ruang cu ka si, ka chungah a um mi paoh nihkhan thei tampi an tlai lai, thei tlailo mi cu a leng ah hlonh an si ko lai” a ti. Thei tlai kholo mi nge,

➢ Pawrhlawt ruamkai nak

➢ Ram le Miphun dawt lonak

➢ Sifah rethei mi pawl zei rel lo nak ..tbk nge pawl cu kaltak caan a cu cang i, kan Khrihfa nunzia thawngin ram, miphun, Khrihfa, sifah rethei mi hna, tbk lawmhter mi thei tampi tlai ding hi Pathian duhnak a si.

Biatlangkawmh

Biaknak kan timi cu, kan nunnak nih a herh bikmi hmuh khawh ding hi a tinh zungzal mi a si. Zungzal nunnak ca long siloin, vawlei ah nun duhdim hmuh khawh ve ding caah a si (Johan 10:10). Hlan kan pi/pu chan biaknak i nunzia dawh cu Khrihfa biaknak nih a dawhter chin, nihin Pathian nih a kan fialmi rian kha a kan hmuh fianter chinchin.

Voikhat cu, mifim Plato siangngakchia pa nih nangmah bantuk fimnak ka chim ve tiah a sinah a kal. Plato nih tiva ah a hruai i, fimnak cu na duh tak maw tiah a hal. Ka duh bakmi a si tiah a leh. Plato nih siangngakchia pa cu ti chungah a va kal pi i ti chungah cun a hnim i saunawn hnuah a lak than. Zeidah na her bik tiah a hal. Fimnak tiah a leh. Voithum nak ah saubik ti a hnim i a thaw a pit tukah a celh lo. Plato nih a hal tikah THLI (air) ka herh bik tiah a leh. Cutik longah Plato nih atu longah na herh bikmi na theih tiah a ti. Na nunnak nih a herh bikmi na theih bantuk in FIMnak na herh mi hi na theih fian i na kawl ahcun na hmuh ko lai” tiah a ti. Kan nunnak ah kan herh bikmi a thei fiang i a kawl taktak tu si hram usih!