Sunday, December 18, 2011

Christmas Maw Christ-Palh Dah?

CIM Zarhpini Caan Hmannak
December 18, 2011

Pumh hruaitu: Thomas Cung Bik
Phungchimtu: Rev. Dr. Si Khia

Khrih ah u le nau hna,

A kan dawtu Pathian min in nan kut kan tlaih hna. Jesuh chuah lio ah vanmi hna nih “A sang bik van ah Pathian cu thangthat si ko seh” an ti bantuk in Pathian cu thangthat ko usih. Khrismas lawmhnak le daihnak cu nan zapi cungah um ko seh.

Luka 2:10-12 Sihmanhselaw vancungmi nih cun a thawh hna i, “Nan thinphang hlah uh, zeicahtiah nan sin i ka ratnak cu nan ca i thawngtha he a si, cu thawngtha nih cun mi vialte sinah lunglawmhnak a tlunter lai. Tuzan hrimhrim ah hin David khua chungah nan khamhtu kha a chuak cang.”

Thlacam dingmi:
  • Tukum Khrismas hi Pathian thangthatnak he sunglawite in kan hmang cio khawh nakhnga thla kan cam lai.
  • Mizaw le thongtla caah thla kan cam lai. A hlei khun in, Rev. David Suihmunglian (Japan) caah thla kan cam lai.
  • Kan ram ah daihnak a um nakhnga, a dikmi thlennak a um nakhnga thla kan cam lai.
  • Kan nun rih caah Pathian sinah lawmhnak chim hna usih.

Nihin thawngtha a kan chimtu cu Rev. Dr. Si Khia a si. A cungah kan i lawm. B.Sc. (YU, Yangon), B.D. (MIT, Yangon), M.Div. (BTS, Richmond, USA), le D.Min. (School of Theology, VUU, Richmond) a dih hnuah MIT (Myanmar Institute of Theology) ah professor of Pastoral Theology le Coordinator of Doctor of Ministry Program a tuan. Cun, CPE Supervisory Certificate zong Pacific Health Ministry, Honolulu, HI in 2006 ah a ngah. Atu hi Melbourne College of Divinity, Melbourne, Australia ah Ph.D. (Contextual Pastoral Care) program a tuah lio a si. MIT ah a tuan hlan ah, sianginn cachim (JAT), G.S. (LABC), le G.S. (CACC) rian a tuan bal. Yangon Lautu Baptist Church zong ah senior pastor rian a rak tuan. Laimi nih pa can ah kan i ngeihmi pakhat a si. Nihin thawngtha a kan chimh caah a cungah kan i lawm. A sianginn kainak le hmailei Pathian rian a tuannak caah thlacam piak cio hna usih.


CHRISTMAS MAW CHRIST-PALH DAH?
Rev. Dr. Si Khia

“Sihmanhsehlaw vancungmi nih cun a thawh hna i,“Nan thinphang hlah u; zeicahtiah nan sin i ka ratnak cu nan ca i thawngṭha he a si, cu thawngṭha nih cun mi vialte sinah lunglawmhnak a tlunter lai” (Luka 2:10).

“Lungthin thar kan pek hna lai i thlarau thar nan chungah ka khumh lai. Nan pum chungin lung bantukin a hakmi nan lung kha ka lak lai i titsa bantukin a nemmi lung kha kan pek hna lai,” (Ezekiel 36:26).

1903 kum December ah Wright unau pahnih nih vanlawng an ser khawh. An i lawm tuk caah an u nu Katherine sin ah “Pe 120 kan zuang kho taktak cang. Christmas tanh in kan rak tlung lai,” tiah thirhri (telegraph) an tuk. Katherine cu aa lawm tuk i an khua i Tadinca ediṭha (Local News Editor) sin ah a tli colh i a ṭa le nih vanlawng an ser cang timi thawngpang thar cu tadinca ah ṭial colh seh ti ruahchannak in thirhri ca cu a pek. Ediṭha pa nih thirhri ca cu duak a lak i ṭha tein rel lo in hi ti hin a chim. “Tlangval pawl Christmas tanh in an tlun lai cu aṭhat tuk ṭung,” (How nice. The boys will be home for Christmas”) a ti men. Cu ticun ediṭha pa nih vawleicung ah a lar bik ding thawngpang cu ṭial lo in a nganh bak ko. (Daily Bread, December 23, 1991)

Zumtu tampi nih Christmas kan phak paoh ah Christmas sullam muru (core message) nganh in kan tuah tawn hna. Khrih thangthat puai a si ding cu Khrih tellonak le nganhnak puai ah kan canter tawn.

A. Christmas si lo in Christ-palh ah kan canter tawnnak hna cu:
1. Laksawng i pek, i chuah ah:
Pathian nih a fapa Jesuh Khrih a lak tein kan pek caah (John 3:16). Nichuah lei Mifim 3 nih an ram chuak mansung bik sui le frankinsen zihmui le mura zihmui put in Jesuh an va biak (Matthai 2:1-12). Hi hi kan hmanthlak si ding asi nain zumtu tampi cu kanmah le kanmah laksawng kan i pek. Thil man ṭhumhmi (Discount) kan bawh. Cu ko cu kan i ngaih deuh. Kan dawtmi hna laksawng kan pek hna kan ti ko bu in laksawng a kan pe kho ve ding lawng kan pek duh, kan pek tawn hna.

Ramtha ummi hna nih tukum (2011) Christmas ni ah hin bu in le pumpak in a tanglei bantuk hin pe kho hna usih law a tha tuk hnga:
  • Nuhmei/a harsabik dongkhat thim in canphio cih piak?
  • Kan khua cio ah a ummi tar hna puan lum zunkhat tal cawk piak?
  • Ei awk tlamtling a ngei lomi hna fang phio khat tal in cawkpiak?
  • Angki zunkhat pin ah thlen awk a ngei lomi hna … angki cawkpiak?
  • Khrihfabu nih a tuan liomi ngaktah bawmhnak hna ah kuat?
  • Hringtu nu le pa, cawmkengtu, fimchimtu Saya/ma pakhat tal laksawng kuat?
  • Thawngtla vehnak caah kuat?
  • Sizung i thi rawnh a herh nain thi a caw kholo pawl caah? … A TAMPI … A TAMPI

2. Carol singing kal ah:
Khrih a chuak cang tiah vanmi nih tukhal hna (misifak nautabik le ramlak an tuu conghnak ah a riak, a vaimi) sin ah Carol hla sak in thawng an thanh (Luka 2:8-17).

Cu caah Carol hla sak in vak hi:
  • FUND kawlnak ah tuah lo in thawngtha va thanhnak ah
  • Pathian a hngal lomi hna sinah hla in, bia in, nunzia in Khrih thawngtha thanhnak ah
  • Mizaw hna thazaang an ilak khawhnak hnga (aarem ahcun)
  • Zumhnak thazaang a dermi hna nih lungthawnnak an hmuh khawh nakhnga
  • Ding pah mawn pah lawngah nuam ti lo in Pathian thangthat lawmhnak ah nuam tein

3. Christmas tuahpiak timi ah:
  • Hlan lio kan pipu hna nih chunthah le sawmtuk, tbk, in puai a phunphun an rak tuah tawn
  • Cu bantuk dengdeng in Khrih (Birthday ngeitu) kha biapi ah sunsak lo in “KEIMAH nih, KANMAH dong nih …” timi lungput in tuah … Mibu zong nih tuahtu kha lawmh deuh
  • Hnipuan thar, kedan thar, thilthar lo in Christmas puai zawh phung lo ah ruah


B. Sullam ngei in Christmas tuah le hman
Parade Magazine ah an tialmi ka lung a ka suk ngaimi thil pakhat cu hi ti hin a si:
“Millionaire a simi Eugene Land cu voikhat ah tangruk a simi siangngakchia 59 sin biachim dingah an sawm. Mah siangngakchia pawl cu East Harlem khua misifak sang ah a ummi Puerto Rican le minak hna an si. College kai cu chim lo, tanghra awn hmanh aa tim ngam lomi, aa ruahchan ngam lomi misifak fa hna an si. Millionaire Mr. Land cu biachim dingah aa harh ngai. A zoh hna tikah caan a rauh hlan ah sianginn aa phuak ding lawng te an si hna. A biachimmi zong a ho hmanh nih ngaih an huam lo ti kha an mit hmai ah a lang. An catialnak cabuai ah lukhun in a bawk na, khedan in a rin na an si. Land cu aa ruah aa ruah i, ‘Ahohmanh sianginn i phuak hlah uh. Nan college tuition man vialte kan liam piak dih hna lai. Nan dihlak in,’ tiah a ti i a chuak. Cu le cangka cun siangngakchia hna cu an lu an cau. An nun chungah an ngeih bal lomi ruahchannak an thinlung ah a hung i sem. Pakhat pa te nih a chimmi cu, ‘mah lio caan bak ah khan ka hmailei nunnak ah pakhat khat nih a ka hngah ko timi ruahchannak ngaih hram ka thawk colh.’”
Mah class i minung 59 lakah 90% renglo cu college tiang an kai kho taktak.

Sa le buh tampi dih in kan tuahmi Christmas puai cu meikhu a loh bak ah kan i lawmhnak a ziam dih colh ve. Mirang nih an chungkhar cio teah nuam tein Pathian an thangthat i dawtnak ti le rawl an ei lio ah Chin Khrihfa (Laimi) nih phaisa tampi dih in kan tuah hna. Eugene Land bantuk in midang voikhat rawldangh rian nak in an chan chung lawmhnak phorh rian hi tuah i zuam deuh ding kan si.

Ngakchia caah cauk tampi a tial i Pulitzer laksawng tiang a hmumi Dr. Seuss nih 1957 kum ah “How the Grinch Stole Christmas” timi cauk a rak tial. Cu tuanbia cu a tawinak in chim ahcun Grinch cu Lung hmet zawtnak (suffers from having a small heart) a ngei. Aruang cu Christmas sullam a hngalh lo ruangah a si. Adonghnak ah Christmas sullam a hngalh tikah a LUNG cu kapthum ah a ṭhang (bigger in 3 sizes). Cu a lung nih a nunnak a thlen. (How the Grinch Stole Christmas, Copyright © 1957, Dr. Seuss)

Profet Ezekiel nih: “Lungthin thar kan pek hna lai i thlarau thar nan chungah ka khumh lai. Nan pum chungin lung bantukin a hakmi nan lung kha ka lak lai i titsa bantukin a nemmi lung kha kan pek hna lai,” (Ezekiel 36:26) a ti. Christmas kan phak tikah a hakmi kan lung cu Dr. Seuss nih Christmas sullam a hngalh caah a lung kapthum in a ṭhan bantuk in:
  1. Zawnruah dawt thiamnak lungput ah;
  2. Toidor thiamnak lungput ah; le
  3. Lawmhthiamnak (Pathian le mi dawtnak theihthiamnak) lungput … ti in kapthum in kan lung hi ṭhang ve hram seh.

Christmas cu “Khrih thangthat lawmhnak puai” a si awk a si caah “Christ-palh” siter lo in Christmas taktak siter hna usih.

0 comments:

Post a Comment