Khrih Kan Lanhtaak Puai Tufa

CIM Thawngttha (2012 Kumthar Ni)

Thawngttha chimtu: Rev. Dr. C. Duh Kam

Caan tlaitu: Lal Cung Awi

Biahmaitthi: Happy New Year! Nihin CIM Thawngttha aa hrawmmi vialte nan cungah Kumthar Lawmhnak le Thluachuah tlung ko seh. Christmas le Kumthar hi Zarh khat lawng aa hlat. Asinain Kumthar le Christmas tu cu kumkhat aa hlat. Hnulei vun i leh i a liamcia caan vun cuanh ahcun zeikar ah hen kumthar kan phanh manh tthan i ti lo awk a ttha lo. Caan liam a fawi tuk. Kan phanh rih lo mi kumkhat tu hi cu nikhat hnu nikhat in ni 365 chung ton thluahmah, hman thluahmah ding kan si. Hi ni 365 chung khual tlawnpitu dingah hin nang hawikom ttha Jesush na ngei maw? Asilo ah, nangmah lawng naa tim sual maw? Nihin thawngttha hi a dongh tiang na rel ah cun Kumthar caah thazaang tampi aan pek lai.

Thlacam cahmi: "Jerusalem daihnak caah thla cam u!" (Psalm 122:6) tiah Psalm catialtu pa nih cun ralttha ngai in Israel miphun a rak sawm hna. Nihin Laimi zumtu pakhat cio le Khrihfabu cio zong nih kan ram daihnak ca i thlacam hi sual a si hnga maw? Kapkhat leiin chim ah cun, Kan ram daihnak caah thlacam lo hi tah sual a si hnga lo maw? Aluanciami Kum 20 chung cu kan ram chungah CNF timi biafang hi amin hman kan chim ngam lo. Kawl ralkap nih an kan theih/tlaih lai ti kan phang. Asinain, a tu a ra laimi zarh (Jan. 5-6, 2012) tu cu CNF aiawhtu pahra hna cu Hakha Khualipi chungah an lut lai Kawl ram uktu upa hna he "DAIHNAK" caah tonnak an ngei lai. Hi thawng nih kan Lairam cu li bang a hnin lai. Zeidah a chuak lai ti kan hngal lo. Asinain, Zungzal a nguh dingmi DAIHNAK cu kan ram le kan mihpun nih ti-haal in a haal. CNF hruaitu upa hna zong nih kan ram daihnak caah thlacam cio dingin khuaza ramkip ummi Laimi Khrihfabu an kan sawm. Nihin CIM u le nau, nu le pa dihlak zong nih kan ram daihnak caah thla cam cio hna u sih.

Thawngttha chimtu: Nihin thawngttha a kan chimtu ding cu CBCUSA Executive Minister a si mi Rev. Dr. C. Duh Kam a si. Rev. Dr. C. Duh Kam cu ram leeng ummi Laimi Khrihfa mi hna a kan hruaitu kan pa le hna lakah bochan bik pakhat a si. Hibantuk hruaitu ttha a kan petu kan Pathian cung ah lawmh lo awk a ttha lo. Khrihfabu 44 komh in CBCUSA nih tthawng ngai in kar a hlan khawhnak zong hi hibantuk bochantlak kan pa le ruang ah hin a si. Nihin Kumthar Ni theng zong ah thawngttha chim kho ding in a caan sunglawi a kan pek nak cung zongah CIM min in lawmhnak tampi kan ngei. Atu cu thawngttha chimtu kut ah caan kan pek cang.

Rev. Dr. C. Duh Kam

Bible relnak: Exodus 12:1-2, 6-7

Izipt ram ah khan Bawipa nih Moses le Aaron cu a chawnh hna i a tu thla hi nan caah kum khat chung thla hmasabik a si lai. A tu thla ni hra ni ah hin pa pakhat nih mahle innchungkhar ca cio ah tufa pakhat maw, meheh fa pakhat dik, nan i thim lai. A tu thla ni hleili tiang hi nan I chiah hna lai I cu ni zanlei ah cun Israel mi vialte nih sa cu nan thah cio hna lai. Cun an thi kha tlawmpal cio in nan lak lai I nan innka fung le nan inka ba ah khan nan nalh hna lai I inn chung ah khan sa cu nan ei lai.

Sermon: Khrih kan lanhtaak puai Tufa

Lawmhnak:

2012 Kum Thar ni thawngttha chimnak ngei kho in damnak a ka petu Pathian min ka thangtthat. Hi bantuk in caan ttha a ka petu CIM upa nan cungah lawmhnak tampi ka ngei. Hi thawngttha a reltu zumtu hawikom nan dihlak cungah Kum Thar lawmhnak tlung ko seh!

Bia hramdomhnak:

Pathian lamhruainak thawng in 2012 kum thar cu kan phan tthan. Hi kum hi cu Burma ram chung chuak mi kan caah uknak lei in zalawnnak (democracy) aa on kum a si men lai tiah ruahchannak kan ngei. Kan tha a nuam deuh. Biaknak lei in teh thanuamnak thar kan ngei kho ve lai maw? Kum Thar kan phak caan paoh ah mi tampi, abik in, Khrihfami hna nih kan nunnak hi kan ruat tthan tawn. Kum hlun chungah kan tuahmi thil ttha lo kha hlawt in thil ttha tuah ding in kan thinlung in maw, bia in maw biakamnak kan tuah tawn. Hi kan biakamnak cu a hmun ding a si. Kan tlamtlinh tiang in kan i zuam ding a si. Nain, kan biakamnak cu philh in tuah lo in a um mi kan tam ngai tawn. Kan nun hlun in kan nung tthiam. Nikum chung ah kan tlamtlinh lo mi a tam ko zong ah atu 2012 kum thar ahhin biakam thar cu tuah tthan ko hna usih. Pumpak lawng si ti lo in, kan khrihfabu le miphun ning in saduhthah ngei tti kho hna usih.

Kan Bible Catthiang kan relmi ruat tthan hna usih.

Israel miphun cu Izipt sal ah an taan lio ah Pathian nih Moses cu a miphun hawi Israel mi hna kha chanchuah ding in a auh (Exodus 3:10). Pathian nih Moses hi zeiruangah dah a miphun hawi chanhchuah ding in a auh hnga?

Moses hi Levi cithlah Amram fapa a si. Izipt siangpahrang Faraoh inn chungkhar in a tthangmi a si caah fim thiamnak sang a ngei. Faraoh tthutdan a chaang kho te ding tluk in ruahmi a si. A upat tikah Hebrew cithlah a si kha a hngalh. Sal a taangmi a miphun hawi Israel mi cungah zangfahnak thukpi a ngei. A miphun hawi hna rianhrang ttuan in an hnek hna kha a hmuh. Izipt pa nih a miphun hawi pakhat a thah zong kha a hmuh. Izipt mipa cu a thah ve (Exodus 2:11-12). Faraoh nih a hngalh tikah thah a zalh ve. Hi tluk in a miphun ttanhnak thinlung a pu. Moses cu Midian ram ah a zaam. A nupi pa Midian tlangbawi Jethro tuu le meheh kha kum 40 chung a cong. Izipt ram siangpahrang fapa dirhmun in a niambik tukhal dirhmun ah aa cang. Tukhal cu khuapi ah um kho lo in ram lakah a um pengmi an si. Mi nih hnonmi an si. Dirhmun niam taktak an si. Moses cu a niam ngaimi nunnak dirhmun ah a um. Pathian nih a nunnak cu phawrhlawt nun in tangdor nun ah a thlenpiak. Miphun ttanhnak thinlung pu in ramdang pa a that ko nain, a nunnak hi thlen a si tikah a dirhmun aa dang tthan. Number 12:3 ah, “Moses cu vawlei cung mi vialte lak ah lungnem bik a si” tiin kan hmuh.

Toidornak cu Pathian kha thinlung ah a sang bik ah chiah i mah kha santlailo bik le a niambik ah i chiah a si. Hi thinlung hi “ka tuah kho lai lo” ti mi thinlungput a si lo. Pathian he cun zeipaoh kan tuah khawh ko lai timi thinlungput a si deuh. Mi dang tthat lo nak kha mah nih let lo in Pathian kut chungah chanh i Bawipa nih a ttha a ti ning in si ko seh timi nun a si. Pathian tthawnnak cu thinlung ah hmual a ngei. Pathian nih Moses hi a miphun hawi hna chanhchuah ding ah a auhnak hi a miphun hawi dawtnak le ttanhnak (nationalism) a ngeihmi thlarau nak in toidornak thinlung (Pathian hi a sangbik ah chiah khawhnak) tu hi a si deuh tiin an ti. Miphun dawtnak thinlung a ngeihmi cu nunnak hmual pakhat cu a si ve. Cu nak cun, Bawipa Pathian ttihzahnak nun nih thazang a pek tikah bochan tlak hruaitu a si kho.

Pathian nih Moses cu Horeb tlang, Pathian tlang ah tu a khalh lio ah Pathian vancungmi kha meizik bantuk in burbuk laifang khan a sin ah a hung lang. Burbuk cu a alh hluahmah nain, a kang lo. Cu burbuk cu Moses nih a naih tikah Pathian nih a min in Moses, Moses tiah a auh. “Ka mi hna nih Izipt ram ah temh innak an huah ti kha fiang tein ka hmuh cang. . . Nangmah kha Faraoh sin ah kan thlah lai i Ka mi Israel mi cu Izipt ram in na chuahpi hna lai” tiah a ti (Exodus 3:1-3, 10). Israel mi chanhchuah ding ah a auh tikah Moses nih “kei cu kaa tlak lo” (Ex. 3:11) a ti Pathian nih Moses hmai ah a tthiangtthunh cu rul ah a can ter. A mei in a tlaihter i tthiangtthunh ah a cang. A angki chung a purh ter i a kut cu zawtnak a kai. Ttialttang in a rang dih. A angki chung ah a purhter tthan i a dam dih. Hi tluk in tthawnnak in Pathian nih a umpinak a langh hnu ah Moses nih “Bawipa, ka ngaithiam ko, kei cu zapi lak biachim ka thiam lo” tiah a ti tthan. Pathian thin a hun ter. Nain, Pathian nih a thim cang caah a u Aaron kha bia chimtu ah a sawmpiak. An miphun hawi hna chanhchuahnak rian cu Moses cung ah khinh a si. Cu ti cun, Moses cu Midian ram in Izipt ram ah cun a nupi le fale he cun an tlung (Exodus 4:20)

Kum Thar thla khatnak chung ah thil a cang mi

Moses le Aaron nih Siangpahrang Faraoh cu Israel mi hna kha Izipt ram in chuahnak nawl an hal. Pathian nih Faraoh lung a dongh i chuahnak nawl a pek khawh nak ding ah Moses le Aaron cu khuaruahhar a phunphun tuah khawhnak tthawnnak a pek hna. Izipt mi hna nih pathian ah an ngeihmi Utlak hna cu tiva in a chuah ter hna i ram chungah an khat. An inn chung zong ah an kai (Exodus 8:5). Pathian cu Izipt mi hna pathian utlak hna cungah nawlngeihnak a ngeitu a sinak a langh. Izipt ram ah harnak tampi a tlunter hnu zong ah Faraoh cu a lung a tthawng tuk rih. A donghnak bik ah Izipt ram ah Moses le Aaron cu Pathian nih a chonh hna i hi bantuk in a chimh hna:

“A tu thla hi nan caah kum khat chung thla hmasabik a si lai. A tu thla ni hra ni ah mahle innchungkhar ca cio ah tufa pakhat maw meheh fa pakhat dik, nan i thim lai. . . A tu thla ni hleinga ni zanlei ah cu sa cu nan thah lai. Cun an thi kha nan inka tung le nan inka ba ah nan nalh hna lai” a ti hna (Exodus 12:1, 6,7).

Israel mi nih sa cu an thah i an inka tung le inka ba ah khan a thi cu an nalh. Zan ttim ah Pathian cu a chawk i Izipt ram fater lawng si lo in, sattil fater vialte zong an thi dih. An dihlak in fakpi in an ttap. Zan ttim ah Faraoh nih Moses le Aaron cu a auh hna i “Nanmah le Israel mi hna cu khulrang in chuak u. Ka mi kha kaltaak hna ulaw nan ti bang in nan Pathian cu va bia u” a ti hna (Exodus 12:31). Cu ti cun Israel mi cu Izipt ram in an chuak. Nu nau chim lo in ke in a kalmi pa thong za ruk tluk an si (12:37).

Moses le Israel mi hna nih Rili sen an tan i Faraoh le a ralkap hna kut in an luat tikah hla in Bawipa cu an thangtthat: “Bawipa nih lianhngannak in a tei cang. . . Amah cu ka Pathian a si i ka thangtthat lai” (Exodus 15:1-2). Profetnu Miriam, Aaron far nih khan khuang aa lak i nu vialte nih khan a hnu in an zulh i khuang tum pah cun an laam. Miriam nih cun hla a sak pi hna i Bawipa nih lianhngannak in a tei caah Bawipa thangtthat u, rangtum hna le a cung i aa cit mi hna kha rili chungah a paih hna,” tiah a ti (Exodus 15:21).

Hi bantuk in, Israel mi hna cu an inka tung le inka ba ah saram thisen an nalh mi kha Pathian nih a hmuh tikah a lanhtaak hna. Thihnak chung in an luat. Pathian dantatnak chung in an luat. Hi hi Lanhtaak Puai aa thoknak a si. Israel mi nih Pathian sin ah kum fa tin te raithawinak an tuah.

Kannih caah 2012 Kum Thar

Kannih zong nih nihin ah Kum Thar 2012 chung kan luh tikah Pathian cu fakpi in thangtthat ding kan si ve. Kannih caah Lanhtaak Puai cu Jesuh Khrih thisen cu kan thinlung inka tung le inka ba ah aa neh ruang ah sual thihnak chung in kan luatnak puai lawmhnak ni a si. Khrih thisen in khamhnak kan hmuhnak Thawngttha cu March 15, 1899 ni ah American Baptist siangbawi Rev. Arthur le Laura Carson nih Lairam inka tung le inka ba a si mi Hakha khua ah an rak phak pi. Khrih thisen cu an nalh. A zummi paoh cu a luatmi, khamhmi, zungzal nunnak a ngeimi, van ah Pathian Tufa nunnak cauk chung ah min ttialmi, thlarau in tipil a ingmi/thlarau in hrintthannak a hmumi kan si. Zeitluk lunglawmhnak Thawngttha dah a si! Hi Khrih Thisen Khamhnak Thawngttha dah ti lo cu, Laimi kan caah Thawngttha dang a um ti lo. Hi Khrih thisen in khamhnak Thawngttha a tep cang mi nih cun hi Thawngttha a thei rih lo mi hna sin ah chim lo awk ttha lo in an ruat. Hi Khrih thisen Thawngttha a teptu Rev. Philip Doddrige, pastor and tutor in Northampton, MA (1739-1751) nih “A min a ttha, Bawi Jesuh kha ka dawt ngaingai a min, Mi dang nih an theih khawh nak hnga chim awk ah kal ka duh” tiah 1717 kum ah a rak phuah. “Thawngttha dang kha um hmanh sehlaw keimah ka duh ti lo” tiah a rak ti.

Chin miphun kan caah cun March 15, 2012 cu kan Lanhtaak Puai Ni a si ka ti ko lai. Zumtu pumpak kan caah Khrih hi Bawi le Khamhtu ah kan pum ni le caan cu thihnak in kan luat ni le caan a si. Pathian rosung zungzal nunnak kan co ni a si. Nihin ah zumtu a tambik cu khrihfa inchungkhar in kan chuahnak in khrihfa ah a cangmi kan si. Kanmah pumpak nih Khrih thisen khamhnak le Khrih nih a nunnak pek in a kan dawtnak hi tem lo in khrihfa menmen a si mi kan tam. Kan nunnak nih Khrih nunzia a langhter kho ti lo. Kan thinlung ah Khrih dawtnak cu a nun lo ahcun Thawngttha chimnak mission rianttuan zong duhnak kan ngei lo. Zumtu kan sinak ah thawtnak kan ngei kho lo. Tu chun Kum Thar ni ahcun zumtu kan sinak hi ruat tthan hna usih.

Thawngttha kan relmi Exodus cauk cu saltaannak in chanhchuahnak (redemption) cauk a si. A kan cawnpiakmi cu:

1. Chanhchuahnak cu Pathian lawng nih a tuah khawh. Israel mi hna an ttahnak aw a thei i Ezipt ram in cawhnuk le khuaitizu a luannak ram ah a hruaitu hna cu Bawipa Pathian a si (Exodus 3:7-8). Fapa pakhat ngeihchun te pek in a kan daw i zungzal nunnak a kan petu cu Pathian a si (John 3:16).
2. Hi Biakam Hlun chung chanhchuahnak rian cu minung pumpak Moses hmang in Pathian nih a ttuan (Exodus 2:2). Biakam Thar ahcun kan khamhnak cu Jesuh Khrih in Pathian nih tlamtling tein a tuah dih cang (John 3:16-17).
3. Hi chanhchuahnak cu thisen thawng lawng in tuah khawh a si. Israel mi hna thihnak chung in an luatnak cu thisen ruangah a si (Exodus 12:13, 23, 27). Kannih kan luatnak man cu a sung mi thi, dotlaklonak zeihmah a ngei lo mi tufa thi bantuk, Khrih thi kha a si. Sui le ngun in khamh kan si lo (1 Peter 1:18-19).
4. Chanhchuahnak cu Pathian hmual in kan hmu. Pathian nih Israel mi cu aa samhmi Ka baan tthawng in ka khamh hna lai a ti (Exodus 6:6, 13:14). Kannih cu Khrih Jesuh he a pehtlaimi nunnak a kan petu Thlarau phung nih cun sualnak le thihnak phung chung khan a kan luat ter cang (Rom 8:2). Kannih cu Thlarau nih hruaimi kan si. A kan umpi zungzal caah kan him in kan dam. Thlarau, thinlung le pumsa in damnak kan hmuh khawh nak a si.

Kan sualpalhnak le sual biaceihnak chung in Khrih thisen in luatnak kan hmu. Amah cu Pathian nih vawlei a ser hlan khan a thim cang nanmah caah hi ni hmanung bik hna caan ahhin a hun langh ter tiin Cathiang nih a kan cawnpiak (I Peter 1:18-20). Thiang Thlarau tthawnnak nih sual pennak chung in a kan chanhchuah (Rom 8:2). Paul nih cun Thlarau nih nan nunning kha lamhruai sehlaw nan minung sinak duhning kha zul hlah u tiah a kan cawnpiak (Kalati 5:16). Kan sualnak vialte a kalpitu cu Jesuh Khrih a si. Tipil petu Johan nih Jesuh cu a sin i a rat kha a hmuh tikah “Zoh hmanh u, Pathian Tufa, vawlei sualnak a kalpitu khi!” a ti (John 1:29).

Jesuh Khrih cu kan Lanhtaak Puai Pathian Tufa a si. Kan sualnak vialte cu Vailam ah a khenh chih. A thisen in kan thiang cang. A zummi paoh nih zungzal nunnak an ngei tiah a cawnpiak (John 3:15). Kannih rian cu Khrih hi ka khamhtu a si, a ka khamh cang tiah zumh hi a si. Paul nih cun “Nannih cu vel an ngeih hna caah an khamh hna i khamhnak nan hmuhnak cu Amah nan i bochan caah a si. Khamhnak nan hmuhmi cu nanmah tuahmi a si lo, Pathian laksawng a si” tiah a kan cawnpiak (Efesa 2:8). Kannih rian cu Pathian nih a kan pekmi laksawng lak hi a si. Laksawng cu a lak tein pekmi si hmanh sehlaw kan lak hlan paoh cu a ngeitu (laksawng a kan petu) ta a si rih. Kan lak lawng ah kanmah ta a si. Khrih khamhnak laksawng cu kan lak lawng ah kan ta a si. Hi Khrih khamhnak laksawng a ngei mi nih midang kha khamhnak laksawng pek an duh. Khrih Thawngttha chim cu an nunnak ah biapi bik in a lang. Hi Khrih dawtnak hi 2012 ahhin tep in hmailei ah kan kal hna lai.

Kum Thar 2012 caah biakam thar

Biakam Hlun chung an kum thar ah Lanhtaak Puai, thisen in chanhchuahnak kong kan hmuh bantuk in, 2012 hi cu Khrih thisen in khamh kan sinak a thar in a theimi caah biakam thar tuah usih law, Khrih thisen in khamh kan sinak a tep cia mi kan caah kan biakam hna tharchuah in maw biakam thar tuah tthan in maw, December 31, 2012 ni tiang kal tti hna usih.

Laimi (Chinmi) hi Pathian nih Khrih thisen in a kan khamh lawng si lo in, a rianttuan ding hrimhrim ah a kan fial. Laimi thong tampi cu Burma ram harnak chung in a kan chuah ter i vawlei cung ram rumbik ah a kan chiah hna. Rili sen kha si lo in, vawlei cung rili lian pipi cung in vanlawng in a kan zuanpi. Kan thazaang in kan sak lo mi inn tthattha ah a kan um ter. Rian a kan pek. Pathian sin in kan hmuhmi Laimi kan thluachuah hi a tam hringhran. Pathian sin ah lawmhnak chim ding lei kan baa cio ko lai.

Kan Lai miphun lak ah Khrih khamhnak a thei rih lo mi thong tampi an um. Thlang Lairam ahcun biaknak dang nih a chilhmi an tam. Pathian a thei lo mi zumlotu an tam. An nunnak cu thlarau le pumsa in khamh an herh. Hi hna sin ah Khamhnak Thawngttha chim ah kan kal tti kho hna lai maw? A miphun hawi hna chanhchuah ding ahcun Midian ram in Moses cu saltaannak Izipt ram ah a thlah tthan. Kannih zong Lairam ah khua kan sa lo. Ramdang ah Pathian nih training a kan pek lio a si. Lairam ah kan thlarau, thinlung le chawva hna cu thlacamnak he kal in kan miphun hawi hna sin ah kal ve kan hau ko cang.

Thlang Lairam ah leikhuaza Laimi (Chinmi) zumtu vialte hi zuang tti hna usihlaw Bawipa lopil ah Khrih Thawngttha thlaici cu tuh ding kan si. Ram kip in thlacamnak he kan kal tti ahcun Lairam fing le tlang vialte hi Pathian biakinn an si dih ko lai. Paletwa khua hna ah mission center kan sak hnga i Thlang Lairam chung ah missionaries kan thlahmi vialte zong thazang kan pek khawh hna lai. Mission training, Thawngttha cawnnak training le ca le holh cawnnak le Bible relnak tiang in kan tuahpiak hna lai. Laica in ttialmi Pathian bia le News dangdang zong kan phawt hna lai. Ramdang in kan van tlawn khawh fawn hna lai. Cu ti cun, Pathian Bia nih kan miphun hi a ser khawh ko hnga.

Kan umnak ram hna hi Bible nih cawhnuk le khuaitizu a luannak ram a ti mi bantuk kha an si. A dawh le duhnung mi thil a tam. Mawtor ttha zong kan ngei. Mi cheu nih inn zong tampi a kan ngeihpiak cang. Hi lio ah thinphan dailo kan si fawn. Kan fa le vialte nih a kan chanhchuahtu kan Lanhtaak puai Pthian Tufa Khrih hi an kal taak sual lai maw ti ruah ah thinphan dailo in kan um. Cawhnuk le khuaitizu lak ah zu a luang chih fawn. Mi tampi a kan that tu thihnak sivai ah aa cang. Ramdang a ummi kan lak ah biatak tein Khrih khamhnak thawngttha cu kan chim a hau ve. Mission rian kan ttuan khawh nak ding ah kan khrihfabu le kan i pehtlaihnak bu hna hi a tthawn a hau. Lungrual tein kan um a hau. Kanmah lakah dawtnak a um a hau. Sehtan rianttuannak hna hi kan tel khawh nak hnga Patthian tthawnnak Khrih vailamtah cu i tlaih peng hna usih.

Hi bantuk in, Pathian Thlarau tthawnnak in vawlei hi kan tei khawh lai. Khrih kan lanhtaak puai Tufa min cu kan thangtthat khawh lai. Hi vawlei ah a ram kauh tertu kan si kho ve lai. Pathian nih A tthawnnak baan in kan tlai cio ko seh!

C Duh Kam

Executive Minister

Chin Baptist Churches USA